1996 BRABANTS HEEM JAARGANG 48 - Hops

limes, de Romeinse riviergrens langs
de Rijn. Een groot deel van deze
grens in het noorden van het
Romeinse rijk lag in Nederland.
Langs die grens liep een weg die een
verbinding vormde tussen legerplaatsen
en grensforten. In het boek
wordt een overzicht gegeven van
vooral recent archeologisch onderzoek
naar de overblijfselen van deze
oude rijksgrens. Ofschoon het huidige
Noord-Brabant niet direct
langs die grens lag, komt in dit boek
ook een reeks Brabantse archeologische
vindplaatsen aan de orde, zoals
de in 1976 ontdekte tufstenen muurresten
van Lith-Kessel, de in 1992-
1993 onderzochte brug van Cuijk, en
de Romeinse ruiterhelm uit de Peel
bij Deurne, daterend uit omstreeks
320. Elk hoofdstuk wordt afgesloten
door een per plaats geordend literatuuroverzicht.
Leo Verhart, List ó- bedrog. Vervalsingen
in de Nederlandse archeologie
(Utrecht, 1995) 64 blz.; ISBN 90-5345-
077-7; P"j s / I 9>955 Jucüth Schuyf,
Heidens Nederland. Zichtbare overblijfselen
van een niet-christelijk verleden
(Utrecht, 1995) 131 blz.; ISBN 90-5345-
063-7; P r ij s / a 9!95; Tilmann Bechert
en Willem J.H. Willems (red.), De
Romeinse rijksgrens tussen Moezel en
Noordzeekust (Utrecht, 1995) 12.0 blz.;
ISBN 90-5345-073-4; prijs ƒ 45,00.
Nico Arts D
U Geloof in Goirle
De heemkundige kring 'De Vyer
Heertganghen' te Goirle is gestart
met een jaarboek en heeft daarbij
gekozen voor een aanpak die afwijkt
van het patroon van de meeste vergelijkbare
jaarboeken. Men heeft
namelijk besloten een bundel historische
studies samen te stellen rond
één bepaald thema. Het is een
In 1920 vierde de Goirlese afdeling van
de Aartsbroederschap van de H. Familie
haar vijftigjarig jubileum.
gelukkige start geworden. Het thema
dat in de eerste jaargang centraal
staat, is dat van het geloof. In zes
langere bijdragen worden aspecten
uit de religieuze en kerkelijke
geschiedenis van Goirle behandeld.
Deze artikelen worden afgewisseld
door zeven korte biografische schetsen
van Goirlenaren die van de
godsdienst hun levensvervulling
hebben gemaakt, religieuze 'professionals'
of, zoals de samenstellers
hen noemen, 'makelaars in (religieuze)
waarden en normen'; pastoors,
paters en zusters. Een van die biografische
portretten heeft betrekking
op een nog levende getuige van een
halve eeuw missiegeschiedenis,
namelijk zuster Bernadette Brekelmans;
de tekst berust grotendeels op
een gesprek dat de auteur met haar
kon hebben. De bundel zou door
deze keuze een wat eenzijdig klericaal
en kloosterlijk karakter kunnen
krijgen; de biografie van een koster,
kerkmeester of vrome huismoeder
zou in deze opzet niet misstaan hebben.
De langere artikelen trekken
dit beeld echter weer recht. Behalve
een bijdrage van Jef van Gils over
priester- en kloosterroepingen te
Goirle bevat de bundel namelijk ook
opstellen over instrumenten, media
of uitingsvormen van de geleefde
RRARANTS 76
religiositeit van de 'gewone' Goirlenaren:
heiligenverering, bedevaarten,
processies, broederschappen en
volksmissies. Het artikel van Ad
Houtepen over de broederschappen
en congregaties beperkt zich helaas
nogal tot de institutionele buitenkant
van deze verenigingen. Van de
dertien broederschappen en congregaties
die in Goirle bestaan hebben,
worden alleen de twee grootste
behandeld: de Aartsbroederschap
van de Heilige Familie en de Mariacongregatie.
De beleving van de
gelovige Goirlenaren komt veel uitdrukkelijker
aan de orde in de goed
gedocumenteerde artikelen van Piet
Wiercx over heiligen, bedevaarten
en processies, en van Wim Krijbolder
over de volksmissies. Een eenzijdig
katholiek beeld wordt voorkomen
door een uitstekend artikel over
het protestantisme in Goirle van de
hand van Peter Dillingh, die
onlangs ook de geschiedenis van de
Gereformeerde Kerk te Tilburg te
boek stelde. De recente geschiedenis
krijgt aandacht in de slotbijdrage
van Ben Loonen. Hij beschrijft de
processen van secularisatie en deconfessionalisering,
zich uitend in de
leegloop en deels ook opheffing van
de kloosters in Goirle, de voorzichtige
groei naar samenvoeging van de
drie parochies en de veranderingen
in het verenigingsleven. Zijn artikel
loopt uit op nogal weidse persoonlijke
beschouwingen. Al met al doet
deze eersteling in de reeks jaarboeken
van 'De Vyer Heertganghen'
uitzien naa.r het vervolg.
Thijs Kemrneren en Norbert de Vries
(red.), Goirlenaren en hun geloof
(Goirle: Heemkundige Kring 'De Vyer
Heertganghen', 1995) 160 blz.;
ISBN 90-75179-01-7; prijs ƒ 15,00.
Peter Nissen D