Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

More documents

Recommendations

Info

wijzen erop dat de gedichten bedoeld waren voor ruime verspreiding (De Kruif e.a. 2006: 10). Alle schrijvers in het convoluut zijn bijzonder oranjegezind. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het pseudoniem dat een schrijver gebruikt: ‘Philauriacus Trajectinus’, een Latijnse naam die ‘<strong>Utrecht</strong>se Oranjeliefhebber’ betekent. Ook de inhoud van de werken in het convoluut is sterk orangistisch gekleurd. Door alle schrijvers wordt Willem IV bezongen als een bijzonder deugdzaam mens: ‘Wat Vorst klom meer beleefd, en goedig, / Tot den geringsten Burger af!’ (J. Duncan). Hij wordt geroemd als de ‘Oranje Wonderboom, die Neêrland kwam verkwikken’ (Philauriacus Trajectinus), als ‘Vreede-Brenger, vol van Godsvrugt, Deugd en Moedt’ (Jacob-Carel de Huyser). Alle werken hebben een religieus karakter; de achterblijvende weduwe en kinderen van de stadhouder worden opgeroepen troost te zoeken bij God, want de prins is bevrijd van ‘’t aards gewemel’ en ‘leeft in der Heemlen hemel’ waar hij triomfeert, als ‘loon zyns nooit volpreezen deugden / Die steeds zyn’ Opperheer verheugden’ (J. Houtman). Onder de auteurs van het werk dat gebundeld is in het convoluut zijn zes vrouwen. Dat is niet zo verwonderlijk, het aantal vrouwelijke auteurs in de Noordelijke Nederlanden was immers groot in de achttiende eeuw. Een van de bekendste van deze schrijfsters was wellicht Lucretia Wilhelmina van Merken (1721-1789). Ook zij schreef een gedicht dat is opgenomen in het convoluut, als troostzang gericht aan het achterblijvende stadhoudersgezin. De onbekende Friese Anna Maria de Jong en haar nicht Anna Hemrica schreven beiden een treurzang, waarin de vrouw en kinderen van de overleden prins veel aandacht krijgen. De achtergebleven familie krijgt bij de vrouwelijke auteurs aanmerkelijk meer aandacht dan in gedichten van mannelijke auteurs. In deze scriptie concentreer ik me op de dichteressen Lucretia Christina van Bochoven en de zussen Petronella en Maria van Irhoven. Hun namen zijn niet opgenomen in literatuurgeschiedenissen of in overzichten van schrijvende vrouwen; ze lijken onbekend en vergeten. Door middel van dit scriptieonderzoek wil ik te weten komen wie zij waren. Ik onderzoek hun leven en werk aan de hand van diverse, steeds algemener wordende, vragen: uit wat voor milieu kwamen de schrijfsters? Wat publiceerden ze, wat waren thema’s in hun werk en hoe werd hun werk gewaardeerd? Waarom kozen ze voor een bepaalde drukker? Wat was hun positie in het literaire veld van de achttiende eeuw? En waarom zijn dit relevante vragen? Met de antwoorden op deze vragen wordt de vroegmoderne vrouwenliteratuur, een groot terrein dat de afgelopen decennia al een voor een groot deel ontgonnen is, een klein stukje verder ontsloten. 6
Deze scriptie is opgebouwd als een steeds groter wordende cirkel rondom het in het convoluut gevonden werk van de schrijfsters. In deze inleiding heb ik heel beknopt een kader geschetst waarin onderzoeksvragen zijn opgeworpen. In de volgende hoofdstukken behandel ik allereerst de levensloop van de schrijfsters, het milieu waaruit ze afkomstig waren, hun werk en de waardering daarvan. Vervolgens wordt de cirkel breder en omvat deze in het vijfde hoofdstuk ook de uitgevers die het werk van de schrijfsters publiceerden. Het blikveld wordt verruimd met het zesde hoofdstuk over <strong>Utrecht</strong> in de achttiende eeuw en vervolgens met het zevende hoofdstuk over schrijvende vrouwen in de achttiende eeuw. Het achtste hoofdstuk handelt over gender en het literaire systeem in het algemeen. Ik eindig met een slotbeschouwing waarin ik de voorgaande hoofdstukken samenvat om een antwoord te formuleren op de gestelde vragen. Het (tot nu toe bekende) werk van de schrijfsters is in geannoteerde vorm opgenomen als bijlage. 7
Page 1 and 2: Tot steun van Staat, en Stad, van K
Page 3 and 4: Inhoudsopgave 1. Inleiding 5 2. Luc
Page 5: 1. Inleiding De achttiende eeuw wor
Page 9 and 10: Deze goede materiële omstandighede
Page 11 and 12: gedicht, gedrukt op kwartoformaat,
Page 13 and 14: vader. Bij het schrijven van dit ge
Page 15 and 16: 3. Petronella van Irhoven (Ede, 172
Page 17 and 18: Vonk van Lynden. Uit het Grafschrif
Page 19 and 20: 272). Dat hun zoon op een Franse sc
Page 21 and 22: 5. Drukkers 5.1 Uitgevers, boekdruk
Page 23 and 24: a) orangistisch 5 b) overig 1 9. Ge
Page 25 and 26: werkzaam in Utrecht en Abraham van
Page 27 and 28: werk paste in die zin uitstekend in
Page 29 and 30: nijverheid in het Tweede Stadhouder
Page 31 and 32: kerkenraad (De Bruin e.a. 2008: 59)
Page 33 and 34: vrouw hadden ieder een eigen taak.
Page 35 and 36: 8. Gender en het literaire systeem
Page 37 and 38: 9. Ten slotte 9.1 Conclusie In de e
Page 39 and 40: Dit onderzoek naar het leven en wer
Page 41 and 42: ’s Gravenhage naar en in Delft, o
Page 43 and 44: Secundaire literatuur Aa, A.J. van
Page 45 and 46: Meijer, M., ‘Vrouw-en-literatuur
Page 47 and 48: Naslagwerken STCN, Short Title Cata
Page 49 and 50: Bijlage 2 Inhoud convoluut Nota ben
Page 51 and 52: Friso, prins van Orange en Nassauw,
Page 53 and 54: overleden op deszelfs lustpaleis d
Page 55 and 56: Bijlage 4 Geannoteerd werk Lucretia
Page 57 and 58:
U lange vinden vreugde en troost! H
Page 59 and 60:
Van elk die van naby Hem kende, God
Page 61 and 62:
Grypt dan gemoedigt ’t Roer van N
Page 63 and 64:
Vreugde zang opgedraagen aan den Do
Page 65 and 66:
Lokt onse Prins na ’t Slaapvertre
Page 67 and 68:
Behaagd het U myn Prins te gaan Ey
Page 69 and 70:
Bijlage 6 Geannoteerd werk Maria va
Page 71 and 72:
Uw Princelyk gemoed doorboren! Maar
Page 73 and 74:
Dankoffer aan den hooggeleerden en
show all

Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?