Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

Dit onderzoek naar het leven en werk van de drie schrijvende vrouwen is relevant omdat
het, als zeer bescheiden aanvulling op Met en zonder lauwerkrans, een vrouwelijk subject
plaatst tegenover de algemeen geldende mannelijke normen en tegenover de algemeen
bekende grote namen van vroegmoderne mannelijke schrijvers.
Het is goed mogelijk dat Lucretia Christina van Bochoven en de gezusters Van Irhoven
elkaar kenden. Ze woonden immers alle drie aan of rond de Nieuwegracht, in ieder geval
tussen 1754 (het jaar van Lucretia’s huwelijk) tot 1757 (het jaar van Maria’s huwelijk en
vertrek uit Utrecht). Ze woonden te ver uit elkaar om bij dezelfde kerkelijke
wijkgemeente te horen, maar mogelijk zagen de dames elkaar tijdens doordeweekse
kerkdiensten of op gezelschapsavonden waarin het geloof en geloofsbevinding besproken
werden. Hun gedeelde dichterschap, bevindelijk gereformeerde geloof en liefde voor het
Oranjehuis zal zeker voldoende gespreksstof gegeven hebben, zoveel is duidelijk
geworden. Helaas is over contact tussen de drie niets bekend.
9.2 Discussie
Om iets te kunnen stellen over de waardering van het werk van Lucretia Christina van
Bochoven en Petronella en Maria van Irhoven, is het in de eerste plaats noodzakelijk het
lezerspubliek te kennen –werden de gedichten veel gekocht en gelezen, en door wie? Er
is onderzoek gedaan naar boekbezit in diverse steden in de achttiende eeuw, maar er
zijn geen oplagecijfers bekend van drukkers. Het is dus onduidelijk hoe groot het
lezerspubliek van de schrijfsters geweest is en welke kenmerken dit lezerspubliek deelde.
Van de Rouw-klagte van Van Bochoven waren minstens twee edities in omloop, maar het
is de vraag of dit samenhing met de omvang van het lezerspubliek.
Bij het categoriseren van het werk van drukkers ben ik afgegaan op mijn eigen feilbare
oordeel, wanneer de secundaire literatuur geen uitsluitsel gaf. Ik heb slechts de titels en
auteursnamen van de uitgaven bekeken en de categorisering die de catalogi hanteren.
Het is mogelijk dat een titel dubbelzinnig opgevat kan worden en feitelijk in een andere
categorie thuis zou horen, of dat ik een auteur op basis van diens naam ten onrechte
geschaard heb onder de predikanten uit de traditie van de Nadere Reformatie.
Ten slotte is het discutabel of er algemene conclusies over poëtica getrokken kunnen
worden uit het zeer kleine oeuvre van Van Bochoven en de Van Irhovens. Mogelijk wordt
er op termijn meer, nu nog niet-gecatalogiseerd, werk van de schrijfsters ontdekt, op
basis waarvan andere conclusies getrokken moeten worden.
39