Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

een soms moeilijke weg. De schrijfsters beschouwden zichzelf dan ook niet als
kunstenaars. ‘Ze maakten hun liederen, hun levensbeschrijvingen, hun gedichten omdat
er vanuit een bepaalde kring vraag naar was of omdat ze er wel eens behoefte aan
hadden iets voor zichzelf op te schrijven’ (Schenkeveld-van der Dussen 1997: 7).
7.2 Het literaire leven
De thematiek in het werk van vrouwen hing vaak samen met het huiselijk leven: het
schrijven in een eigen werkkamer, het huishouden, het gezinsleven (Schenkeveld-van
der Dussen 1997: 9-12). Veel gedichten droegen een uitgesproken religieus karakter.
Christelijke deugden als nederigheid, gehoorzaamheid en naastenliefde werden als
typisch vrouwelijk beschouwd.
In de loop van de zeventiende eeuw waren vrouwen steeds vaker over politieke
aangelegenheden gaan schrijven. Het ging dan vaak om gelegenheidspoëzie met een
traditionele inslag. Meestal werd het belang van eendracht en vaderlandsliefde
benadrukt, er werd niet zozeer een felle politieke overtuiging uitgedragen. In de loop van
de achttiende eeuw neemt het Oranjehuis een steeds belangrijkere plaats in de bundels
van vrouwen in (Van Gemert 1994: 71).
Wat stijl betreft lijkt er niet zo veel specifiek vrouwelijks aan de gedichten te vinden. De
schrijfsters laten, evenals hun mannelijke mededichters, ‘zien dat ze de verstechniek
goed beheersen, ze maken bekwaam gebruik van de klassieke stijlmiddelen en bouwen
hun teksten volgens de regels van de retorica op. Ook voegen ze soms, zoals dat in de
zeventiende en achttiende eeuw gebruikelijk was, een snufje mythologie toe aan hun
teksten, al komen de meesten niet veel verder dan de obligate vermelding dat de
dichtergod Apollo op de muzenberg Helicon zetelt. Zo bekeken doen ze eenvoudigweg
mee aan de officiële literatuur en demonstreren ze dat ze daar net zo goed als iedereen
een plaats verdienen.’ (Schenkeveld-van der Dussen 1997: 3). Het werk van vrouwen
kende echter meestal een ‘amateurstatus’ en werd door mannen niet als concurrerend
beschouwd. De serieuze kritiek bleef nagenoeg altijd uit.
In de literaire instituties namen vrouwen een bescheiden plaats in. Wanneer vrouwen lid
waren van een dichtgenootschap, wat overigens zelden voorkwam, ging het meestal om
een honorair lidmaatschap op afstand: de schrijfsters voldeden slechts aan hun financiële
verplichtingen. In het geval van sommige schrijfsters die gevraagd werden lid te worden,
ging het een genootschap duidelijk meer om hun aanzien dan om hun prestaties.
34