Full text - Igitur - Universiteit Utrecht

5. Drukkers
5.1 Uitgevers, boekdrukkers, boekverkopers
In de achttiende eeuw was er in het boekbedrijf nog geen scheiding tussen de functies
van uitgever, boekdrukker en boekverkoper. Minstens twee van deze drie functies
werden gecombineerd, wel lag er vaak nadruk op een van deze activiteiten. Als een werk
bij een bepaalde uitgever gepubliceerd werd, lag het daar dus ook in de winkel. Vaak
bleef de verkoop beperkt tot de stad waar de drukker werkzaam was. Een drukker die
door het hele land wilde verkopen moest op diverse plekken in het land confraters
hebben die bereid waren zijn titels te verkopen (Kloek en Mijnhardt 2001: 82). Dat kwam
niet heel vaak voor, zeker niet bij de kleinere boekhandels.
De keuze van een auteur voor een bepaalde drukker bepaalde dus in grote mate ook het
lezerspubliek. Om de eerder besproken schrijfsters beter in een context te kunnen
plaatsen, is het interessant de vraag te stellen waarom ze voor een bepaalde drukker
gekozen hebben. Met informatie over hun drukkers valt immers iets te zeggen over het
milieu en de identiteit van de dichteressen.
Behalve drukkers die zelf hun aanbod bepaalden en afhankelijk waren van de markt,
waren er ook drukkers die een vaste handelsrelatie hadden met de Staten, de
vroedschap of de academie. Een statendrukker werd door een gewest aangesteld om
publicaties van de gewestelijke overheid te drukken; een stadsdrukker drukte publicaties
van de stedelijke overheid en een academiedrukker droeg zorg voor de publicatie van de
binnen de universiteit vervaardigde academische geschriften (Van Delft en De Wolf 2003:
72). Hoewel voor vrijwel alle functies bij de academie een rechtzinnig gereformeerde
geloofsovertuiging een vereiste was, passend bij de gereformeerde orthodoxie die de
vroedschap en de universiteit aanhingen, is een dergelijke eis voor de functie van
academiedrukker niet terug te vinden.
Stads- en academiedrukkers hadden in Utrecht vanaf het eind van de zeventiende eeuw
een monopolie op het publiceren van respectievelijk ordonnanties en officieel
academiedrukwerk (Van Netten 2009: 60). Dit betekende niet dat ze slechts werk in
opdracht van de overheid of academie drukten; sommigen van hen gaven daarnaast ook
werk uit voor particulieren.
In hun overzicht van Nederlandse boekdrukkers en boekverkopers tussen 1473 en 1800
noemen Gruys en De Wolf (1989) vijfentwintig Utrechtse drukkers die in 1751 en 1752
actief waren, de jaren waarin Van Bochoven en de gezusters Van Irhoven hun
rouwdichten uitgaven. Een aantal van deze Utrechtse drukkers zal eenvoudig niet bekend
zijn geweest bij de schrijfsters, bijvoorbeeld omdat ze pas in die jaren begonnen met hun
21