SAVING MATERIALS - Igitur - Universiteit Utrecht

Steenachtig materiaal
Het vrijkomende steenachtig materiaal komt voornamelijk vrij in het bouw- en
sloopafval. Ruim 90% van de circa 26 miljoen ton bouw- en sloopafval dat jaarlijks
vrijkomt, bestaat uit steenachtig materiaal, zoals betonpuin, metselwerkpuin, asfalt en
gemengd puin. Dit puin wordt gebroken tot granulaat en vrijwel volledig hergebruikt
in de wegenbouw en fundering- en ophoogmarkt (Senternovem, 2009c)
In het bouw- en sloopafval gaat het in totaal om een hoeveelheid gescheiden
ingezameld steenachtig materiaal van 19,5 Mton en een hoeveelheid gesorteerd puin
en zeefzand van 1,3 Mton.
Op de milieustraat wordt schoon puin en schone grond uit het grof huishoudelijk afval
gescheiden ingezameld. Volgens CBS bedroeg in 2008 de hoeveelheid schone puin
444 kt en schone grond 111 kt (CBS, 2009). Daarnaast blijkt uit sorteeranalyses van
de AVU (AVU, 2008) dat er 10,8 kt steenachtig materiaal in het GHA restafval zit.
Uit sorteeranalyses van het huishoudelijk restafval blijkt dat 2,6% van het restafval
bestaat uit steenachtig materiaal. Dit komt neer op een hoeveelheid van 102 kt, welke
met het restafval verbrand wordt in een AVI.
Het zand en puin, dat wordt gebroken tot granulaat, wordt voornamelijk toegepast in
de wegenbouw en fundering- en ophoogmarkt en vervangt grind en zand (recycling
B). Het breken van puin kost 0,7 kWh/ton (Novem en RIVM, 1992b). De productie
van grind, dat met de toepassing van granulaat vermeden wordt, bedraagt 168 MJ/ton
en produceert 11,3 kgCO2/ton (Novem en RIVM, 1992b).
Naast het inzetten van granulaat in de wegenbouw en fundering- en ophoogmarkt kan
betongranulaat ingezet worden in de productie van beton (recycling A). Toepassing
van betongranulaat in beton levert naast de vervanging van grind/zand ook een
reductie in cementconsumptie op van circa 5% (praktijkstudies), waarbij is uitgegaan
van een betonsamenstelling van 300 kg cement per m 3 beton (BRBS, 2010). Inzet van
betongranulaat in de productie van beton zorgt voor een gemiddelde besparing van
224 MJ/ton betongranulaat en 25 kgCO2/ton betongranulaat.
Ook is er onderzoek gedaan naar het doormalen van metselwerkpuin tot een vulstof
voor de baksteenindustrie. Het toepassen van dit gerecyclede materiaal in de
baksteenproductie heeft als voordelen dat het primaire grondstoffen uitspaart en
energie voor het drogen bespaart.
Bij het doormalen van beton komt een fijne fractie vrij waar zoveel mogelijk zand en
grind zijn uitgehaald. Het product kan toegepast worden als vulstof in het
betonmengsel of als vulstof met een hydraterende werking van circa 10% van het
oorspronkelijke cement. Deze twee mogelijke toepassingen van metselwerkpuin en
betonpuin zijn echter niet meegenomen in dit rapport. Dit neemt niet weg dat deze
toepassingen mogelijk een grotere energie- en CO2 emissiebesparing kunnen
opleveren dan de huidige toepassing van het gebroken steenachtig materiaal.
73