SAVING MATERIALS - Igitur - Universiteit Utrecht

4.2.1 Kunststoffen in het HHA
Ruim 80% van het kunststofafval bestaat uit verpakkingen. Met de huidige stand van
scheiding- en recyclingtechniek, zijn de meest aantrekkelijke producten flessen,
flacons en draagtassen. Industriële kunststof- en transportverpakkingen kennen
recyclingpercentages van 60% of meer, maar van de kunststofverpakkingen uit
huishoudens werden tot voor kort slechts enkele procenten gerecycled. Dit is afgezien
van statiegeldverpakkingen die tussen de 95% en 100% inzameling behalen (Bureau
B&G, 2010). Volgens de raamovereenkomst van 2007 zijn gemeenten per 1 januari
2010 verplicht om over te gaan tot het scheiden van kunststof verpakkingsafval.
Uit de modelresultaten blijkt dat alleen hoogwaardige recycling hier perspectieven
biedt voor CO2-reductie en energiebesparing 18 . Om dit te bewerkstelligen is, met de
huidige stand der scheidingstechniek, bronscheiding noodzakelijk. In deze context
betekent bronscheiding de inzameling van een eenduidige afvalstroom voor directe
recycling d.w.z. zonder dat extra nascheiding noodzakelijk is. Bij een inzameling van
een mengsel van kunststoffen is altijd nascheiding nodig om de verschillende soorten
kunststoffen te sorteren. Daarom wordt voor hoogwaardige recycling een gescheiden
inzameling op productniveau aanbevolen, en daarbij is statiegeld een geëigend
instrument.
Voor flessen en flacons komen de resultaten van een inzamelsysteem zonder
statiegeld (20-30% inzameling) niet in de buurt van resultaten van statiegeldsystemen
(90-97%). Zij kennen aanzienlijk lagere respons en opbrengst (laagwaardigere
vervangingen) en tegelijk kennen zij hogere transport- en schoonmaakkosten. Uit
onderzoek naar de effectiviteit van statiegeldsystemen blijkt dat hoge rendementen
mogelijk zijn. De staat Michigan in de Verenigde Staten heeft sinds 1978 een
statiegeldsysteem voor flessen, waarbij op elke fles 10 UScent statiegeld wordt
geheven. Uit de evaluatie over de periode 1990-2008, blijkt dat 97% van de flessen
geretourneerd wordt, terwijl het gehele systeem wordt bekostigd uit de niet
ingeleverde 3%. Deze opbrengst wordt verdeeld over inzamelaars (Michigan Dept. of
Treasury, 2009).
Naast flessen en flacons zijn plastic draagtassen interessant. Een door VROM
gesubsidieerde analyse uit 2007 stelt dat met het vermijden van de productie van 10%
van de verkochte plastic draagtassen 10-20 kt plastic en daarmee 3 ktCO2 kan worden
vermeden (Greenwish, 2007). Wereldwijd hebben een aantal steden en landen al
aangekondigd dat gratis verstrekking van plastic draagtassen verboden wordt. Tijdens
het eerste convenant verpakkingen en ervaring in Nederland is de vraag naar plastic
draagtassen met 25% gereduceerd door de consument te vragen of deze een tas wilde.
In de Verenigde Staten nemen verschillende winkelketens deel aan een (vrijwillige)
inzameling van plastic draagtassen via inzamelbakken bij de entree van de winkels.
Een verplichting tot plaatsing en de organisatie van een inzamelstructuur door
winkelketens kan noodzakelijk zijn om deze stroom gescheiden in te zamelen en
hoogwaardig te kunnen recyclen.
4.2.2 Papier en karton in het HHA
In Nederland bestaat ongeveer 23% van het gescheiden ingezamelde papier en karton
uit huishoudens uit verpakkingen. Daarnaast schat SenterNovem in dat ruim de helft
18 Bij laagwaardige recycling zijn de milieukosten voor transport hoger dan de milieuwinst die wordt
geboekt door het vermijden van energiekosten voor het vervaardigen van het te vervangen product.
37