SAVING MATERIALS - Igitur - Universiteit Utrecht

kerndepartementen voor meer dan 50% van het inkoopvolume 16 Duurzaam Inkopen
(VROM, 2009b). Uit Europees onderzoek naar de 7 best presterende landen van de
EU op gebied van Duurzaam Inkopen (Verenigd Koninkrijk, Oostenrijk, Zweden,
Finland, Denemarken, Duitsland en Nederland) blijkt dat Nederland inkoopvolume
onderaan staat met 27% (PWC, 2009). Om de doelstelling van 100% in 2010 te
behalen, is er dus een aanzienlijke prestatieverbetering nodig. De Algemene
Rekenkamer plaatst kanttekeningen bij de betrouwbaarheid van de Monitor-resultaten
onder andere omdat deze zijn gebaseerd op enquêtes die de departementen zelf
hebben ingevuld (Algemene Rekenkamer, 2009).
Bedrijven kunnen ook gebruik maken van een duurzaam inkoopbeleid van producten
en grondstoffen. In Nederland hebben bedrijven als Unilever en Prorail, verschillende
initiatieven genomen met betrekking tot de certificering van grondstoffen (Unilever)
of de klimaatimpact van geleverde diensten (Prorail). Hierbij wordt echter niet
noodzakelijkerwijs rekening gehouden met recycling of de afvalfase.
4.1.5 Regulering
Sinds 1997 is voor 35 afvalstromen een stortverbod van kracht, terwijl voor andere
stromen een stortbelasting is ingevoerd. Ontheffing kon worden verkregen als de
capaciteit in de afvalverbrandingsinstallaties (AVI’s) niet toereikend was. Hoewel de
ontheffingsmogelijkheden de flexibiliteit vergroten, is dit tegelijkertijd een uitholling
van de geprefereerde volgorde van verwerking (de zgn. “Ladder van Lansink”)
(VROM, 1995).
Minimumstandaarden zijn een ander instrument om tot een (bijvoorbeeld) een
minimum aandeel recycling of hergebruik te komen voor een gespecificeerde
afvalstroom of materiaal. In feite kunnen de Europese richtlijnen voor recycling als
zodanig geïnterpreteerd worden. Voor minimumstandaarden om effectief te zijn, is
het noodzakelijk om goede definities van herverwerking te hanteren, en een goede
monitoring van afvalstromen en materialen te implementeren.
Directe regulering kan een succesvol instrument zijn, mits de handhaving ervan
consistent en gegarandeerd is. Handhaving is alleen werkbaar bij een relatief geringe
groep van stakeholders en een efficiënt handhavingapparaat. In 1999 bleek de
handhaving van het stortverbod op bouw- en sloopafval (BSA) problematisch, omdat
beheerders van stortplaatsen geen verantwoordelijkheid hadden voor de controle van
aangeboden partijen en gecertificeerde sloop- en sorteerbedrijven niet altijd de regels
naleefden (VROM, 1999).
4.2 Beleidsaanbevelingen
Op basis van de modelexercitie zijn negen prioritaire afvalstromen naar voren
gekomen, vier in het huishoudelijk afval (HHA) en vijf in het grof huishoudelijk afval
(GHA) en bouw- en sloopafval (BSA). In het HHA gaat het om kunststoffen, papier
en karton, textiel en GFT, in het GHA en BSA hebben textiel (tapijt), PVC,
betongranulaat, dakafval en hout prioriteit. Op de laatste drie na zijn deze
afvalstromen eveneens prioritair in de voorgenomen ketenaanpak van het LAP.
16 In Monitor 2008 worden de doelstellingspercentages op inkoopvolumes gebaseerd en niet op
inkoopaantallen “omdat in veel gevallen een groot inkoopvolume ook een relatief grote milieu-impact
met zich mee brengt”.
35