SAVING MATERIALS - Igitur - Universiteit Utrecht

In 2008 is in totaal ruim 6 miljoen ton afval verbrand, waarvan het grootste deel
huishoudelijk afval was (zowel grof als ‘fijn’) (Senternovem en VA, 2009). Naast de
grote hoeveelheid huishoudelijk afval, wordt er ook een grote hoeveelheid
bedrijfsafval verbrand in de AVI’s. Bij het verbranden van afval wordt energie
opgewekt dat gebruikt wordt voor de productie van elektriciteit en warmte.
Ondanks het feit dat al de installaties afvalverbrandingsinstallaties heten, bestaan er
veel onderlinge verschillen in de energieproductie, de soorten afval die verwerkt
worden en de procesvoering. Zo hebben de installaties van Essent Milieu (Attero) in
Wijster en ARN in Nijmegen een mechanische voorscheidingsinstallatie. Hierin
worden verschillende materiaalfracties (voornamelijk metalen) afgescheiden voor
hergebruik. Het restant wordt verbrand in de verbrandingsoven.
In deze studie zijn twee verschillende afvalverbrandingsinstallaties gedefinieerd
welke verschillen in het energetisch rendement; AVI A en AVI B. Voor AVI A is een
gemiddeld rendement van de Nederlandse verbrandingsinstallaties in 2008
aangenomen van 21% elektrisch en 7% thermisch. Het Europees gemiddelde ligt een
stuk lager, dit ligt tussen de 16% en 18% (Reimann, 2009). AVI B is gedefinieerd
voor één van de scenario’s die geanalyseerd worden in deze studie en heeft een hoger
gemiddeld elektrisch rendement dan AVI A. Het Afval Energie Bedrijf (AEB) is als
uitgangspunt gebruikt voor de definitie van AVI B. AEB geeft aan te draaien op een
elektrisch rendement van 28%. 9
Aangenomen is dat veranderingen in de samenstelling van het verbrande afval geen
invloed hebben op het rendement van de verbrandingsinstallatie. In werkelijkheid zal
de energieopwekking echter wel degelijk afhankelijk zijn van de verbrandingswaarde
van het afval dat verbrand wordt. Daarnaast is in deze studie de energie, gebruikt voor
de opwarming van inerte, niet brandbare materialen in een AVI, verwaarloosd.
Na de verbranding van afval blijven er verschillende reststoffen over (o.a. bodemas,
vliegas, rookgasreinigingresidu). Het onbewerkte bodemas dat geproduceerd wordt,
bedraagt gemiddeld 25% van het gewicht van het verbrande afval. Dit onbewerkte
bodemas wordt bewerkt in een slakopwerkingsinstallatie, waarbij ferro en non-ferro
metalen en onverbrande residuen worden afgescheiden (Vereniging Afvalbedrijven,
2007). Aangenomen wordt dat de slakopwerking voor de terugwinning van metalen
2,8 kWh/ton kost (Novem en RIVM, 1992b). Dit energiegebruik wordt toegerekend
aan de verwerking van metalen na verbranding in een AVI.
Recycling
Een andere verwerkingsoptie voor afval is het recyclen van de verschillende
materialen uit het afval. Bij recycling worden materialen uit het afval gebruikt als
grondstof voor de productie van nieuwe producten met een soortgelijke functie.
Voorbeelden hiervan zijn de inzet van glasscherven in de productie van nieuw glas en
het gebruik van schroot voor de productie van secundair staal. Van sommige
materialen, zoals papier, gaat de kwaliteit achteruit bij recycling. Zo wordt bij het
recyclen van papier de papiervezel korter en neemt de bindingcapaciteit van de vezel
af. Het proces van recyclen van materialen in laagwaardigere producten wordt ook
wel downcycling genoemd. Er bestaan echter verschillende definities van recycling.
Zo wordt ook het verwerken van materialen voor energieopwekking soms gezien als
9 AEB geeft aan te draaien op een netto elektrisch rendement van 30%, waarbij 2% van de opgewekte
energie komt van de rioolwaterzuiveringsinstallatie.
15