PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

derde kwart van de achttiende eeuw lijkt haar rol voorgoed uitgespeeld en
stond slechts nog bij drie van de dertig inventarisnalaters van wie de bezittingen
per vertrek werden geïnventariseerd een kist in een representatieve
ruimte of, in Goffmans terminologie, het façadegebied. De kist had een andere
connotatie gekregen, zoals ook blijkt uit het woordgebruik van sommige
inventarisopstellers. Ze verwees naar een vroegere levensstijl, of naar andere,
achtergestelde sociale groepen. In
1780 spreekt men in Doesburg dan ook
van een ‘ouderwetse kleerkist’ en in 1798
is in dezelfde plaats sprake van een ‘boerenkist’.
57 De kast had het definitief gewonnen
van de kist.
Alleen bij mobiele groepen zoals soldaten,
zeelieden en dienstboden bleef de
kist natuurlijk tot het basisbezit behoren.
Zo bewaarde kamerbewoner luitenant
Engelhart Muller (1760) nagenoeg al zijn
bezittingen in een grote en een kleine
koffer, een grote kist en twee kleine kisten.
In de boedels van (oud-)legerofficieren
voor wie Doesburg als vaste woonplaats
fungeerde, komen zowel in de zeventiende
als achttiende eeuw relatief
veel kisten en koffers voor, als verwijzing
naar een ambulante levensstijl. Maar zij
hadden daarnaast ook een of meer linnenkasten,
net als hun stadsgenoten.
Jan Luiken, De kas. Afbeelding uit: Jan Luiken,
Het Leerzaam Huisraad. Amsterdam 1711. ub
Amsterdam
praktische innovaties: de kleerkast en de latafel
Voor het bewaren van textiel zouden in de tweede helft van de achttiende
eeuw twee nieuwe soorten kasten verschijnen: de latafel en de hangkast.
Zowel de latafel als haar negentiende-eeuwse opvolger de commode zijn
betrekkelijk lage bergmeubels. Zowel in Maassluis als in Doesburg zien we
aan het eind van de achttiende eeuw een brede verspreiding van de latafel. In
de periode 1750-1775 was in Maassluis reeds in ongeveer de helft van de
‘grote’ boedels een latafel aanwezig, in het laatste kwart van de achttiende
eeuw in drie op de vier.
Ook minder vermogende Maassluizers hadden er een in huis: in het der-
54. Luiken, Het Leerzaam Huisraad, 1711, p. 23. 55. Zie ook Vickery, ‘Women and the
world of goods’, 1993, p. 282. 56. ora Maassluis, inv. nr. 187, Boedelbeschrijving Caatje
Ariense Soetingh, weduwe van Willem Tijse Denik. 57. ora Doesburg, inv. nr. 1939,
Boedelbeschrijving Hendrik Jan Thomassen, 1780, en Boedelbeschrijving Maria Evers,
weduwe van Jan Broekman, 1798. Zie ook Dibbits, ‘The presentation of self in early
modern Doesburg’, 1993.