PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

96
Bij de oude Doesburgse luitenant-kolonel Van Eijs en diens echtgenote
(1788) bevonden alle slaapplaatsen zich inderdaad op de bovenverdieping,
weg van de dagelijkse woonvertrekken. Voor het personeel waren een apart
knechtskamertje en meidenkamertje aanwezig. Achter, aan de hof, bevond
zich een ‘slaapkamer’ met een veldbed en een paviljoenbed met een ‘zeer oud
behangsel’. Mogelijk was dit het vertrek van de luitenant zelf; hij bewaarde er
in elk geval zijn sjabrak (zadelkleed) met holsterkappen. Aan de straatzijde
bevonden zich een grote kamer met een groot ledikant (de echtelijke slaapkamer)
en aangrenzend een klein, sober gemeubileerd kamertje met een eenvoudiger
ledikant. Misschien was dit kamertje gereserveerd voor de vrouw
des huizes.
pronken
Voorwerpen konden een plaats krijgen op grond van hun functie, maar ook
op grond van hun symbolische betekenis. Simon Stevin gaf in zijn ontwerp
voor een burgerwoonhuis uitgebreide adviezen over de ordening van het
huisraad. Volgens hem zou het dagelijkse eet- en drinkgerei een plaats
moeten krijgen in de ‘bottelrie’. Dit was een afzonderlijk, aan de keuken
grenzende bergruimte, voor ‘dinghen die meer bevreyt willen sijn, te weten
al ’t gene men daghelicx totte tafel behouft, als ammelakens, servetten, hantdoecken,
tin of silvere schotelen, teljoren, soutvaten, lepels, lampetten,
candelaers, keerssnuyters, tafelmessen, vorcken, cannen, flesschen, drinckglasen,
schalen, bekers en diergelycke, die men (als geseyt is) daghelicx totte
tafel behouft, want ’tghene men selden belicht, als de groote menichte van
ammelakens, servetten en hantdoecken, voort silverwerck dat men alleenlick
gebruyckt op bancquetten, of datmen hout voor juweelen of rijckdom,
s’ghelycx besonder drinckglasen, posseleynen, &c: die en legt men niet inde
bottelrie, maer in ander cassen buyten de keucken’. 46
Tegen deze achtergrond is het interessant om nogmaals naar de Maassluise
boedelbeschrijvingen te kijken. Het valt dan op dat vrijwel alle notabelen
en grote ondernemers en ten minste een op de twee nalaters uit de lage en
middengroepen naast de zogeheten binnenkeuken de beschikking over een
klein extra keukentje hadden. In veel huizen werd in dat kleine keukentje gekookt.
Soms koos men er blijkens de inventarissen voor om (een deel van) de
maaltijd te bereiden op een open vuur op de binnenplaats, daar waar doorgaans
ook het grove aardewerk te vinden was. Dikwijls was het achterkeukentje
voorzien van ten minste één tafel en een paar stoelen, van wat bestek,
borden en in veel gevallen ook nog van wat ander huisraad, zoals een bijbel,
een spiegel en een paar schilderijtjes.
Een deel van het keukengoed, waaronder soms een opvallend groot aantal
koperen ketels, kreeg een plaats in de binnenkeuken. Samen met de overige
aanwezige objecten kreeg de binnenkeuken hiermee al snel de status van een
soort pronkvertrek.