PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

58
2849 inwoners en in 1632 582 huizen waren, komen we voor de vroege zeventiende
eeuw op een vergelijkbaar aantal, namelijk 4,9 personen per huis.
bestuur
Op bestuurlijk niveau maakten in de periode die ons onderzoek bestrijkt zowel
in Maassluis als in Doesburg de gereformeerden de dienst uit. De Doesburgse
magistraat werd gevormd door een college bestaande uit acht schepenen
of burgemeesters. Bij toerbeurt traden telkens twee van de acht schepenen
op als regerend burgemeester annex rentmeester, terwijl twee andere
schepenen belast waren met notariële werkzaamheden, waaronder ook het
opstellen van boedelbeschrijvingen. De overige functies werden onder de
overgebleven vier schepenen verdeeld; zij traden – steeds twee aan twee – op
als keurmeesters, timmermeesters, straatmeesters en marktmeesters. 51
De Doesburgse magistraat vulde zichzelf aan. Behalve lidmaat van de
gereformeerde kerk dienden de schepenen formeel ‘goude, recklicke, onbesprokene
mannen, burgeren tot Doisborch’ te zijn. Tevens werd van hen
verwacht dat zij in de stad een eigen huis en hof hadden waar zij ‘jair ende
dacht’ gewoond hadden, en dat zij ‘van gueden echte, van guiden rechte
ende van guider famen’ waren. 52
Naast de magistraat kende Doesburg nog een college van 24 gemeenslieden.
Deze werden telkens voor drie jaar gekozen uit de burgerij en de gilden.
Waarschijnlijk betrof het hier overwegend lieden uit de groep die in het eerder
genoemde kohier de tweede klasse vormde, de ‘secundi’. Aan de invloed
van de gemeenslieden kwam een einde toen de stadhouder in 1687 een reglement
invoerde waarmee de benoeming van de gemeenslieden in zijn handen
werd gelegd. 53 Toen de stadhouder in 1702 overleed kwamen twee partijen
tegenover elkaar te staan, die beide hun aanhang onder de burgerij hadden. 54
Tegenover de aanhangers van ‘de oude plooi’ stonden de ‘nieuwe plooiers’
die de invoering van een regeringsreglement eisten waarbij de schepenen
niet langer voor het leven werden benoemd, maar voor telkens drie jaar zouden
worden gekozen. 55 Wat volgde was een periode van machtswisselingen
en voortdurende onrust (de ‘plooierijen’, 1702-1718), met als inzet de organisatie
van het stadsbestuur. 56 Uiteindelijk hadden de gemeenslieden het nakijken:
op 21 oktober 1717 vaardigden de Staten van Gelderland een plakkaat
uit waarbij de stedelijke regenten weer voor het leven werden benoemd.
Overigens beperkte het dagelijkse functioneren van de magistraat zich
tot het terrein binnen het schependom. Alleen in civiele zaken hadden de
schepenen ook wetgevende bevoegdheid, namelijk voor het richterambt, het
rond Doesburg gelegen grondgebied met de dorpen Angerlo en Drempt.
Het richterambt stond onder controle van een richter. Deze belangrijke
ambtenaar, meestal benoemd uit de hogere adellijke kringen, woonde doorgaans
niet in de stad zelf, maar liet zijn taak door een plaatsvervanger of