PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

ten stonden juist ook hier veel grote, dure huizen (met een koopprijs van tussen
de drie- en vijfduizend gulden). Opmerkelijk, want het tanen van de netten
moet hier voor een doordringende, onaangename geur hebben gezorgd.
Niet voor niets leverden plannen voor de vestiging van een nieuw taanhuis in
de eveneens aanzienlijke Havenstraat te Vlaardingen rond 1713 protesten
van enkele families op met onder andere als klacht: ‘haer beste schilderije sulle
bederven…’ 22
In vergelijking met Doesburg stonden in Maassluis meer grote huizen.
Bijna de helft van de huizen telde meer dan twee stookplaatsen. In Doesburg
was dit slechts bij één op de vijf huizen het geval, althans toen hier in 1628
met het oog op de haardstedenbelasting alle stookplaatsen werden geteld.
Dit betekende overigens zeker niet dat de Maassluizers ruim behuisd waren.
Blijkens de haardstedentelling was in 1665 ruim de helft van de in totaal 889
woonhuizen verhuurd aan twee of meer gezinnen.
Natuurlijk bieden deze bronnen niet meer dan een momentopname. Het
aanzien van Doesburg en Maassluis veranderde voortdurend. Zo liet de
Maassluizer Govert van Wijn (1642-1738; zie p. 222) in 1732 een trap aanleggen
naar de dijk en bomen planten langs een van de vlieten. Telde het
vissersdorp in dat jaar nog 1010 huizen, tien jaar later waren er hier alweer 22
bijgekomen; in Doesburg stonden er op dat moment niet meer dan 520. 23
de periode na 1650
Aan nieuwe initiatieven had het Doesburg zeker niet ontbroken. Zowel de
voerlieden als de schippers hadden zich reeds in de eerste helft van de zeventiende
eeuw verenigd in officiële gilden (de voerlieden in 1629, de schippers
in 1653), en ook de magistraat liet zich niet onbetuigd. Zo werden er pogingen
ondernomen om de handel op Westfalen via de Oude IJssel te bevorderen
en ging men over tot geregelde beurtvaarten op Amsterdam, Deventer
en Arnhem, en tot wagendiensten op Arnhem (1691), Zutphen (1691),
Bocholt en Amsterdam (1700).
Zonder veel succes. Het zat Doesburg dan ook niet echt mee. In 1735
kocht Arnhem de heerlijkheid Westervoort en verving (in 1763) de veerpont
door een schipbrug. Ook Doesburg had een dergelijke schipbrug, en veel
voerlieden hadden juist om die reden altijd voor de route over Doesburg gekozen.
Bevreesd voor concurrentie braken de Doesburgers de brug bij Westervoort
af. Ook weer tevergeefs: na enige tijd stond er alweer een nieuwe
brug. 24 Het zou interessant zijn om het handelsverkeer over land voor beide
22. Bijl, Van merkwaardige historiën in en om Vlaardingen, 1937, deel ii, pp. 58-63.
23. Voor Maassluis: Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden, 1746, deel vi, p. 537.
Voor Doesburg: Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden, 1741, deel iii, p. 375.
24. Van Petersen, Des landmeters trots, 1974, ongepagineerd.
51