PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

halfwollen weefsel dat geen laken is) kousen. De Doesburgers Warninck
(1750) en Grol (1753) lieten respectievelijk 84 en 34 paar kousen na, ook
weer in verschillende kleuren en stofsoorten.
Net als bij de rest van de kledingonderdelen werd ook bij de kousen
onderscheid gemaakt tussen boven- en onderkousen. Baerken beschrijft hoe
zijn Deventer geliefde bij een uitstapje aankondigde dat zij ‘tog noodzaakelijk
een paar andere kousen’ moest aantrekken, hoewel deze volgens Baerken
‘nog zoo wit als sneeuw’ waren. In plaats van hier het personeel voor te
laten komen, trad Baerken zelf op: ‘en ik ondekte terstond dat zij 2 paar koussen
aan had, en ik moest maar de bovenste uyttrekken, en de onderste
aanlaaten’. Allereerst werden de kousen zelf becommentarieerd: ‘de onder
koussen waaren ook catoen, tot seepsagt en wollig, en de boven koussen ook
catoen, dog uytermaaten fijn’. Baerken trok beide kousen tegelijk uit, en kon
zo ‘haar bloote been’ aanschouwen, en opnieuw was hij getroffen. Hij zou
tegen de juffrouw gezegd hebben: ‘Ik kan mij niet begrijpen hoe hetzelve zoo
schoon en wit is, of gij moet het alle dagen wel met Spaanze zeep laaten
wassen.’ De Deventer juffrouw antwoordde ‘dat zij dat niet veel liet doen,
maar dat haare beenen noijt vuyl wierden’. 96
Maakte de Deventer dame hier impliciet kenbaar dat zij geen lichamelijke
arbeid hoefde te verrichten, in modieuze kringen in Parijs droegen
vrouwen ’s nachts leren handschoenen om, zoals een reiziger aan het thuisfront
schreef, hun ‘dilicate pooties te conserveren van eenige hardigheijdt’.
97
Zoals ook uit het gedicht van Hendrik Schim reeds bleek, werd eelt al snel
geassocieerd met het boerenbedrijf. Ringen, gedurende de gehele periode in
alle lagen van de bevolking een algemeen gangbaar sieraad, konden hier niets
aan veranderen. Voor de dragers van pronkringen die zo groot waren dat
men er onmogelijk mee kon werken, was dit vermoedelijk ook niet de bedoeling.
Zij toonden niet zozeer dat men niet tot de werkende stand behoorde,
zoals wel wordt gesuggereerd, maar onderstreepten de scheiding tussen
arbeid en feest.
Volgens Voskuil zou het gebruik om een ring gedurende het hele leven te
natura relictam, ut putant, deformitatem corrigentes. Hinc plerumque non amplius in his
regionibus in suo naturali situ, sed ad ossa temporum appressas videmus hominum aures;
in quo casu multi radii, alias in auriculum illapsuri, praeterlabuntur et illapsi non omnes
ad omnes meatum auditorium peringunt, unde minor radiorum copia, ad reliqua organa
appellit; fit debilior impressio et gravior auditus.’ In eerdere edities (1679, 1690, 1702,
1705 en 1717) komt deze tekst niet voor. Het is dan ook de vraag of de tekst van Blankaart
(1624-1703) is. Voorzover bekend verscheen er geen Nederlandse uitgave van dit lexicon.
Vgl. Winkler, ‘Eenige byzonderheden over de hoofdbeugels of ooryzers der oudvlaamsche
vrouen’, 1986/1987, pp. 25-27. 93. Winkler, ‘Eenige byzonderheden’,
1986/1987, p. 45. 94. Maassluis, Diaconiearchief Hervormde Kerk, diaconierekeningen.
95. Le Francq van Berkhey, Natuurlyke historie van Holland, 1773, deel iii.2, p. 764.
96. Baerken, Levens-Beschrijving, 1822, p. 232. 97. Kooijmans, Vriendschap en de kunst
van het overleven in de zeventiende en achttiende eeuw, 1997, p. 254.
203