PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

20
Een kwantitatieve bewerking van de bron is echter slechts één stap; zij
vertelt ons nog niets over het gebruik en de verschillende betekenissen die
aan de voorwerpen werden toegekend, en daar gaat het in deze studie nu
juist om. Daarom is er hier voor gekozen om de inventarissen vanuit verschillende
invalshoeken te benaderen en de boedelbeschrijvingen te confronteren
met testamenten, verslagen van rechtszaken (rond bijvoorbeeld
diefstal), beeldmateriaal, egodocumenten en andere bronnen waarin op
meer of minder rechtstreekse wijze de inwoners van de Republiek zichzelf in
woord en beeld presenteerden.
Twee literaire bronnen moeten hier afzonderlijk worden genoemd. Een
rijke bron vormt de levensbeschrijving van de Doesburger Christoffel Baerken
(1771-1840). Deze telg uit een verarmd katholiek geslacht schreef in
1822 een vierhonderd bladzijden tellend verhaal waarin hij terugkeek op zijn
weinig fortuinlijke leven. 21 In combinatie met enkele andere bewaard gebleven
documenten van de familie Baerken biedt dit levensverhaal een mogelijkheid
om de resultaten van het kwantitatieve boedelonderzoek te confronteren
met kwalitatieve gegevens. 22
Uitvoerig geraadpleegd werd de Natuurlyke historie van Holland van de
Katwijker Johannes Le Francq van Berkhey, die met veel oog voor contemporaine
culturele verschillen de zeden en gewoonten van de Hollanders in
kaart bracht, als een volkskundige avant la lettre. 23 Het werk van Le Francq
van Berkhey had voor ons onderzoek des te meer waarde, doordat er uitgebreid
aandacht wordt besteed aan Maassluis.
Door de boedelbeschrijvingen ook te confronteren met afbeeldingen en
gedrukte bronnen die niet direct betrekking hebben op Doesburg of Maassluis,
werd het mogelijk de objecten die in de boedels worden genoemd in
een bredere context te plaatsen en recht te doen aan de vele uiteenlopende
betekenissen die aan deze objecten konden worden toegekend. Bij de keuze
van dit ‘aanvullende’ bronnenmateriaal is niet zozeer gestreefd naar volledigheid,
als wel naar verscheidenheid.
Bij een studie naar de materiële cultuur die de boedelbeschrijving zo
centraal stelt, moet ten slotte de vraag worden gesteld wat precies de plaats is
van al die particuliere bezittingen binnen de brede gemeenschap. Hoe zit het
met de objecten die als gemeenschappelijk bezit werden gebruikt? Bijzondere
aandacht verdienen in dit verband de Doesburgers. Als inwoners van
een garnizoensstadje hadden zij voortdurend te maken met de aanwezigheid
van ingekwartierde militairen. Wat gebeurde er binnen een huishouden in
een dergelijke context met de symbolische betekenis van objecten?
Om dergelijke vragen te kunnen beantwoorden zullen we eerst de
boedelbeschrijving als historische bron in haar juiste context moeten plaatsen.
Boedelbeschrijvingen bieden een momentopname van particuliere
bezittingen. Er zijn veel meer momentopnames bewaard gebleven, zoals
testamenten, boedelscheidingen en overzichten van de bij een huwelijk
ingebrachte goederen. Hoe verhouden deze documenten zich tot elkaar en