PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

180
zo werd beleefd. Waarschijnlijk gold kleding voor deze jongeman, als militair
in een vreemde omgeving gelegerd, niet zozeer als een symbool van
welstand maar als een symbool van zijn culturele identiteit. Gold dat ook
niet voor de jonge Quirijn Ver Huell, die in zijn levensgeschiedenis
beschrijft hoe trots hij zich voelde in de outfit die hij als jonge cadet mocht
dragen: ‘Men stelle zich voor: een met poeder bedekt hoofd, een zware staart
in de nek waarvan het lint met eene zilveren speld was vast gestoken en
waarop eene groote platte driekante hoed met platte gouden bisch en eene
groote zwarte cocarde, een pak met zeer lange panden, met kleppen toegeknoopt,
rond uitgesneden en met haken op de borst dichtgemaakt, alles van
blaauw laken, ankerknopen waarop de romeinsche rijsbundel waaronder in
kruis twee ankers; een blaauw vest met panden, eene korte blaauw lakensche
broek met zilveren kuitgespen, witte katoenen kousen, schoenen met ovale
zilveren gespen en om deze toilet te voltooien een sleepsabel met gevuld
gevest. Zonderling dracht voorwaar voor een jong zeecadet. Toen ik mij
voor de eerste maal in dat costuum aan mijne schoolmakkers vertoonde, was
ik er zelve verlegen mede door den indruk die ik maakte en [doordat] ik met
eenige trots merkte, dat velen jaloers waren mij zoo prachtig gekleed te
zien.’ 26 Te midden van zijn klasgenoten was vooral het totaalbeeld van zijn
verschijning indrukwekkend, eenmaal onder zijn collega-officieren waren
ook de details belangrijk.
het lichaam
Hoewel tijdgenoten iemand direct aan zijn of haar kleding herkenden, is het
onderscheid op papier vaak helemaal niet duidelijk. Het woord-zaakprobleem
speelt ons hier weer parten, zeker wanneer, zoals vaak het geval is, de
verschillende garderobes door elkaar beschreven zijn. Zo blijft het onderscheid
tussen mannen- en vrouwenkleding vaak onduidelijk, ook al was dit
in de vroegmoderne tijd zo evident dat vrouwen zich zonder al te veel moeite
tot mannen konden transformeren door zich in mannenkleren te hullen. 27
Mannen droegen broeken en vrouwen droegen rokken. Maar met de vele
‘rokken’ die we in de inventarissen tegenkomen kunnen zowel vrouwenrokken
als mannenjassen zijn bedoeld. Ook de mantels vormen een probleem:
ze kunnen zowel tot de vrouwen- als de mannengarderobe hebben behoord.
Het zijn slechts enkele voorbeelden uit een lange reeks. Niet alleen ontbreken
in de boedelbeschrijvingen doorgaans expliciete verwijzingen naar al die
variabelen die bij kleding een rol konden spelen, zoals leeftijd, beroep,
sociale positie of gelegenheid, zij vertellen ons evenmin iets over de maat of
de snit.