PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

alleen de stedelijke elite) als anders zullen hebben ervaren. Schim benoemt
niet alleen wat hij ziet, maar voorziet dit beeld alleen al door zijn woordkeus
direct ook van een connotatie.
Het door hem geschetste beeld suggereert onder meer een verschil tussen
stedelingen en ‘landlieden’ waar het de plaats van het feest tegenover de dagelijkse
arbeid betreft: de landlieden kleden zich speciaal voor een feestelijke
gelegenheid als de kermis, maar blijven ook dan door hun
eeltige handen als groep herkenbaar. ‘Landlieden’ gaan
anders met hun kleding om dan stedelingen en kennen
andere betekenissen toe aan gedragen en ongedragen
kleding: zij zorgen dat ze zich op feestdagen in ‘versch
gesneden’ kleding, speciaal bestemd voor die dag (‘het
kermisrokje’) kunnen vertonen. De plooi wijkt af
van die van de mode: de ‘boerepij’ is bewust
‘naer den ouden trant geplooit’. En ook de relatie
tussen de kleding en het lichaam is anders:
waar het lichaam van de aanzienlijke
vrouwen uit de stad door een rok met balijnen
gemodelleerd is, vallen de rokken van
de vrijster gewoon los naar beneden.
Waar het de keuze van de sieraden betreft
wordt ten slotte gesuggereerd dat bij de boeren
alles moet blinken, rinkelen en schitteren en
vooral dat het goed zichtbaar moet zijn.
Plaatsen we het gedicht van Schim tegenover
de boedelbeschrijving van het
vissersgezin Spruijt, dan vallen allereerst
de overeenkomsten op. We vinden in de
boedel de rode (bloed)koralen ketting terug,
de gouden ringen en de zilveren
hemdroksknopen. En ook de scheiding tussen feest en werk is onmiskenbaar
aanwezig, met de expliciete vermelding van doordeweekse kleding. De aanwezigheid
van een lap gekleurde stof (serge de bois) en een schuldpost voor de
vervaardiging van rouwkleding doen bovendien vermoeden dat ook dit gezin
zich voor speciale gelegenheden liet hullen in nieuw, ‘versch gesneden’ textiel.
Wellicht voldoende reden om te stellen dat ook de familie Spruijt zich in
het door Schim geschetste beeld moet hebben herkend. Maar we komen
geen zijzilver (zilveren tuigjes op de heupen) tegen en evenmin een gouden
14. Zie bijvoorbeeld De dorpsbruiloft (1653, doek, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam)
van Jan Steen, afbeelding in: Jansen (ed.), Jan Steen, 1996, p. 117. Voor Roemer
Visscher en Bredero zie Meijer Drees, Andere landen, andere mensen, 1997, m.n. hoofdstuk
3. 15. In Hindeloopen wordt in een inventaris uit 1706 melding gemaakt van een ‘opgemaackte
pop op het Hindeloopers gecleed’; zie Van der Molen, De Hindelooper woonkultuur,
1967, p. 60. 16. Rotgans, Boerekermis, 1708. 17. Schim, Dichttaferelen, 1737, p. 16.
177
Pop in streekdracht,
begin achttiende eeuw. Aan de rokband hangen
een beugeltas en een chatelaine met naaigerei.
Zaans Museum, Zaandijk