PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

18
Boedelbeschrijvingen lenen zich als bron relatief goed voor een kwantitatieve,
seriële bewerking, zodat over een lange aaneengesloten periode veranderingen
in het bezit in kaart kunnen worden gebracht. De computertechnologie
biedt daarbij de mogelijkheid om, met de kwantitatieve gegevens uit
de boedelinventarissen, indrukwekkende tabellen en grafieken te presenteren.
In dit onderzoek is er echter bewust voor gekozen om voor een dergelijke
presentatie niet meer dan een bescheiden ruimte te reserveren en de
afzonderlijke boedels zo veel mogelijk als historische bron herkenbaar te
laten. Twee overwegingen gaven daarbij de doorslag. Ten eerste is dit
onderzoek gebaseerd op een relatief klein bestand met inventarissen van,
vanuit statistisch oogpunt bezien, zeer wisselende kwaliteit. Ten tweede
leverde de indeling van de nalaters in sociale groepen in een groot aantal
gevallen problemen op. Het leek mij weinig zinvol om deze glad te strijken:
in het boedelinventarisonderzoek is het probleem van de groepsindeling
voortdurend onderwerp van discussie, en er is nog geen bevredigende oplossing
voor gevonden. Dit is overigens niet zo verwonderlijk, want de samenstelling
van boedels wordt niet alleen door sociale en economische, maar ook
door culturele criteria bepaald.
Voor een aantal analyses heb ik echter, aansluitend bij de huidige consensus
op het gebied van de sociale stratificatie in de vroegmoderne tijd, de
bewaard gebleven boedelbeschrijvingen over een drietal hoofdgroepen
verdeeld. De eerste groep bestaat uit de inventarissen van handwerkslieden,
vissers, dienstboden, soldaten, dagloners en iedereen met een vermogen
onder de 2000 gulden van wie het beroep niet bekend was. 18 Tot de middengroep
reken ik de inventarissen van winkeliers en meesterambachtslieden en
van iedereen met een vermogen tussen de 2000 en 5000 gulden van wie het
Tabel 2: Overzicht databestand Doesburg en Maassluis
i Handwerkslieden, vissers, dienstboden, soldaten, dagloners en nalaters met een vermogen
onder de 2000 gulden van wie het beroep niet bekend is (minvermogenden).
ii Winkeliers en ambachtslieden en nalaters met een vermogen tussen de 2000 en 5000 gulden
van wie het beroep niet bekend is (modaal, middengroep).
iii Patriciaat en gezeten burgerij en nalaters met een vermogen boven de 5000 gulden van wie het
beroep niet bekend is (bovenlaag, notabelen en ondernemers).
-1650 -1700 -1750 -1775 -1800
D D M D M D M D M
i 0 6 7 29 10 16 13 12
ii 6 16 39 * 5 10 28 11 19 28
iii 3 8 21 4 15 9 18 6 25
grote herbergen 0 0 0 0 2 4 1 3 0
inwonend 0 0 4 0 4 1 4 0 7
onvolledige inv. 1 7 22 8 8 4 4 3 11
openb. verkopingen 1 5 0 7 0 4 0 16 19
* voornamelijk inventarissen van in gemeenschap bezeten goederen (zie hoofdstuk 1).