PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

het gelegenheidsgoed werd gebruikt, met deze opsomming niet erg ver. Bij
een buurtmaal zullen heel andere codes hebben gegolden dan bij een verhuismaal
of een doopmaal. Niet alle feesten waren hetzelfde. 16
Het best geïnformeerd zijn we over de zogeheten rouwmalen, waarvan in
de boedelbeschrijvingen dikwijls de nog te verrekenen kosten zijn genoteerd.
De opgaven zijn fragmentarisch, maar wel duidelijk is dat net als
elders in de Republiek het ook in Doesburg en Maassluis in de loop van de
achttiende eeuw minder gebruikelijk werd om een rouwmaal te houden. In
plaats van een echte warme maaltijd serveerde men steeds vaker alleen kleine
hoeveelheden kaas, vlees en zoetigheden.
Bij vergelijking van de Doesburgse lijsten met die van Maassluis vallen
een paar verschillen op. Dat we in het zeventiende-eeuwse Doesburg meer
posten voor wild en gevogelte tegenkomen was te verwachten, gezien de
belangrijke rol die de jacht hier speelde. Interessanter zijn de vermeldingen
van kruiden en specerijen in de lijsten van luitenant Bettinck (1659), burgemeester
Muijs (in 1665, fl. 5-17 voor specerijen) en kleermaker Arent Elinck
(in 1673, fl. 0-3 voor foelie en rozemarijn). In Maassluis ontbreken dergelijke
verwijzingen, hetgeen zou kunnen wijzen op een eenvoudiger, minder
exotische eetcultuur.
Mogelijk werd er in Maassluis in grotere gezelschappen gegeten (de hoge
bedragen voor vlees passen in dit beeld), maar in Doesburg verfijnder. Of beschouwde
men het onder de Doesburgse elite in deze periode al als onbeschaafd
om na een begrafenis een groots eetfestijn te houden? Voor de maaltijd
na de begrafenis van de echtgenote van luitenant Bettinck in 1659 werd
bijvoorbeeld wel speciaal een kok ingehuurd (fl. 3-10), maar de overige uitgavenposten
bleven vrij laag: voor fl. 14-4 aan vlees, voor fl. 14-15 aan ‘kaas,
specerijen en anderszints’ en verder, naast witbrood en tarwebrood, twee
schinken, een kalkoen en zes paar hoenderen. Voor de rouwmaaltijd van
koopman Hartger van Zelst, gehuwd met burgemeestersdochter Hendrika
Brunis (1699), werden een lam (fl. 4-6), een kalfsbout van vijftien pond (fl. 1-
10), twee hammen (fl. 6-1), ‘wittebrood en braden’ (fl. 1-5), een halve kaas
van zeven pond (fl. 1-9), amandelen en rozijnen (fl. 0-6), en krakelingen en
beschuit (fl. 1) aangedragen.
Voor minder vermogende Doesburgers was een dergelijk maal natuurlijk
iets dat alleen in hun dromen voorkwam; de gasten die in juni 1699 aanwezig
waren bij de begrafenis van de smidsweduwe Geertrui Willemse kregen
alleen wat witbrood (fl. 0-6), twee pond kaas (fl. 0-8) en een schenkel (fl. 2-
10) voorgezet.
Voor de maaltijd bij de begrafenis van Maertje Cornelis, de weduwe van
de Maassluise veerman Claes Doensz. Maeslant, werd in 1694 aan vlees
alleen al een bedrag van fl. 98-9 uitgegeven. Voor ham werd een post van
16. Zie Frijhoff, ‘Feesten in de 18de eeuw’, 1996; en idem, ‘Fête et loisir dans l’Europe du
Nord-Ouest à l’époque moderne: contours d’une transition’, 1995.
141