PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

1789. Met in totaal slechts vijf tinkasten en vijf porseleinkasten lijken de
Doesburgers weinig behoefte te tonen aan een ordening van het serviesgoed
in speciaal hiervoor bestemde kasten.
Zoeken we naar een verklaring voor het verschil in de verspreiding van
het porselein en Delfts blauw, dan moet behalve op de economische omstandigheden
natuurlijk gewezen worden op de ligging ten opzichte van de
aanvoerhavens van innovaties uit de Oost en het productiecentrum van
Delfts blauw. De Maassluizers hadden net als de rest van de bevolking in de
kustgewesten de nieuwe waren binnen handbereik en maakten al vroeg
kennis met het nieuwe goed uit de Oost. Bovendien bracht de handel op de
koloniën niet alleen goederen, maar ook verhalen, nieuws en impressies; de
Oost leefde meer in de kustprovincies. Maar er speelden ook nu weer tal van
andere factoren mee. De Doesburgers maakten kennis met deze innovaties
vanuit een andere leefwereld; hun leven was er eenvoudigweg minder op
ingericht.
vreemden in huis
Als inwoners van een garnizoensstad kregen de Doesburgers herhaaldelijk
te maken met inkwartieringen. De militairen werden immers niet alleen
ondergebracht in openbare gebouwen, maar ook bij mensen thuis. De officieren
werden ondergebracht bij burgers met een zekere status. De soldaten
kregen onderdak bij particulieren die minder hoog op de sociale ladder stonden.
Voor diegenen die niet de beschikking hadden over een klein afzonderlijk
soldatenhuisje of over voldoende middelen om de inkwartiering te
kunnen afkopen, betekende de komst van een garnizoen dat men in huis
plaats voor de manschappen moest maken.
Zeker in tijden van oorlog bleef de inkwartiering niet beperkt tot één
enkele ruimte, maar kon een woonhuis geheel door soldaten in beslag
worden genomen. 65 In 1672 hield een garnizoen van ongeveer 3500 manschappen
verblijf in de stad: een à twee soldaten op elke burger! Blijkens het
verslag van de inspectietocht langs de IJssel was de stad overvol: ‘Wij versogten
hier tevergeefs in drie of vier herbergen ons verblijf te mogen nemen,
alsoo door het groote inleggende garnisoen daer geen plaets was; en geraekten
ten lesten in een klein huisje, daer de luiden eerlik dog sober en gering
waren. Sij hadden maer een vrije agtercamer; en was het voorhuis, een besijden
camer en binnenkeucken vol soldaten, die haer door ’t drinken van bier
64. Een secreetreiniger was iemand die de beerputten ruimde, ook wel nachtwerker
genoemd. 65. Ook Baerken moest op latere leeftijd onderdak verlenen aan militairen:
hij verhaalt hoe weken achtereen achttien mannen in zijn huis logeerden. Bij de familie
Ver Huell werd het huis in de Koepoortstraat gedurende langere tijd vrijwel geheel in
beslag genomen door Fransen: alleen de zijkamer bleef over voor het gezin. Baerken,
Levens-Beschrijving, 1822, p. 75; en Ver Huell, Levensherinneringen, 1996, p. 22.
111