PDF (Dibbits, H.C. (1998) Vertrouwd bezit. Materiële cultuur in

110
Porselein was natuurlijk ook geen keukengoed, en kon als zodanig ook moeilijk
voorzien worden van dezelfde connotaties die eerder het koperen
keukengereedschap kan hebben gehad.
Bleef het verschijnsel van volgepropte kamers met niet direct voor gebruik
bestemd keukengoed en (later) porselein tot de kustgewesten beperkt?
Helaas beschikken we voor Doesburg slechts over een paar per vertrek opgemaakte
inventarissen. Het betreft hier vrijwel uitsluitend huizen met een
keuken en een aangrenzende achterkamer op de begane grond; huizen dus
zoals die van de familie Jansen-van Grevenbroeck, bij wie in de keuken werd
gekookt, gegeten, geslapen en gewoond en waar ook vrijwel al het serviesgoed
was opgeborgen. Net als bij de familie Jansen stonden in deze huizen
wel grote aantallen tinnen borden in de keuken uitgestald, maar deze hadden
dus een plaats in een ruimte die tegelijk ook als dagelijkse woonruimte
diende en waar in elk geval gekookt werd.
Mogen we de paar Doesburgse inventarissen niet zonder meer als representatief
beschouwen, we kunnen wel vaststellen dat in elk geval de achttiende-eeuwse
Doesburgers minder porselein bezaten dan de Maassluizers.
Dit gold niet alleen voor de ambulante militairen (bij hen lag het accent
eerder op een paar kostbare kledingstukken en op hun uiterlijke presentatie),
maar ook voor de modale Doesburger.
Natuurlijk moeten we deze gegevens plaatsen in het kader van de
concrete financiële mogelijkheden. Het was echter ook een keuze die verband
hield met een bepaald woonpatroon. Er waren in Doesburg wel huishoudens
met veel serviesgoed, maar zij vormen een uitzondering. De grootste
‘porselein’-verzamelingen uit de periode vóór 1700 waren in het bezit
van burgemeester Haeck (70 stuks) en burgemeester Muijs (48 stuks). Uit de
jaren 1700-1750 zijn slechts twee boedelbeschrijvingen bewaard gebleven
waarin ‘porselein’ voorkomt, met in de één slechts een half dozijn, en in de
ander niet meer dan vijftien stuks. Na 1750 treffen we grotere aantallen aan,
zoals 246 porseleinen voorwerpen bij Van der Horst en 286 exemplaren bij
Van Eijs. Bij de familie Baerken lijkt men nauwelijks gevoelig voor het
pronkgoed uit de Oost; Christoffels grootvader Petrus Canisius Baerken en
diens Emmerikse echtgenote Von Slaun hadden blijkens hun boedelbeschrijving
uit 1753 wel wat ‘fijn’ porselein, maar dat beperkte zich tot 27
telders (schotels) groot en klein, twee boterpotjes, zes dozijn thee- en koffiekopjes,
26 ‘oneffen’ kopjes en acht spoelkommen. Het Delfts aardewerk
achtte men niet waardevol genoeg om het uitvoerig te beschrijven: men
noteerde alleen ‘enige stuks’.
De Doesburgers die in de tweede helft van de achttiende eeuw speciale
bergmeubelen aanschaften, behoorden vrijwel allen tot de welgestelde
burgerij; de tinkast bij een predikant in 1753, een herbergier in 1754, een
graankoopman in 1762 en een bakker in 1796, de porseleinkast bij een
commies in 1753, een graankoopman in 1762, een koopman in 1793, een
stoffenwinkelier in 1798 en een (minder welgestelde) secreetreiniger 64 in