Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

RIVM rapport 265011004 pag. 97 van 132
- eventueel batterijen of accu met oplaadsysteem.
Neussondes moeten regelmatig worden vervangen: PVC-sondes na 1 week, polyurethaan- en
siliconensondes na 6 weken. Het toedieningssysteem moet in elk geval elke 24 uur vervangen
worden [MLDS].
Sondevoeding wordt voorgeschreven door de specialist, soms door de huisarts. Ruim 90%
wordt geïnitieerd in het ziekenhuis [Van Reeuwijk-Werkhorst et al., 2003]. De diëtist kiest de
voeding en regelt vaak de vergoeding met de zorgverzekeraar. Een specialist ondertekent het
voorschrift. De verpleegkundige en/of diëtiste in het ziekenhuis of een verpleegkundige van
een facilitair bedrijf geeft instructie en zorgt voor overdracht naar de thuiszorg. De thuiszorg
(wijkverpleegkundige) of de verpleegkundige van het facilitair bedrijf begeleidt de
toediening. Een deel van de mensen die sondevoeding thuis gebruiken, is zelfredzaam en
schakelt alleen hulp in bij problemen. Het toedienen van sondevoeding (het inbrengen van de
sonde) behoort tot de voorbehouden handelingen. De betrokken verpleegkundige dient
voldoende deskundig te zijn en er is een schriftelijke uitvoeringsopdracht van de
behandelende arts vereist. Patiënten en mantelzorgers kunnen worden geïnstrueerd om
zelfstandig een sonde in te brengen en de voeding toe te dienen. De huisarts is na ontslag van
de patiënt uit het ziekenhuis verantwoordelijk voor de medische behandeling thuis. Hij/zij is
eerste aanspreekpunt bij problemen en schrijft zonodig recepten voor nieuwe materialen. De
apotheek kan sondevoeding en materialen leveren en geeft advies over toediening van
medicijnen. Het facilitair bedrijf levert meestal de voedingspomp, geeft daarbij instructie, is
beschikbaar als zich problemen met de pomp voordoen, levert meestal de toebehoren en de
voeding. Onderhoud kan plaatsvinden in eigen beheer of wordt uitbesteed [MLDS; Quak et
al., 2005; Van Reeuwijk-Werkhorst, 2003; Versteegen, 1999; Wet BIG].
De Europese norm EN 1615 geeft eisen waaraan voedingssondes, toedieningssets en
connectoren voor sondevoeding moeten voldoen. In Nederland zijn in 2003 de ‘Richtlijnen
voor thuisbehandeling met sondevoeding en parenterale voeding – Eisen aan organisatie,
zorgproces en hulpmiddelen’ gepubliceerd. Deze richtlijnen worden op dit moment in twee
regio’s op proef ingevoerd [Van Reeuwijk-Werkhorst, pers. comm.].
4.4.2 Indicaties en gebruikersaantallen
Sondevoeding wordt gegeven aan patiënten die niet kunnen of mogen eten of met normaal
eten niet genoeg voeding binnen krijgen. Voorbeelden zijn patiënten met ernstige
maagdarmklachten, postoperatieve patiënten, terminale patiënten en meervoudig ernstig
gehandicapten [MLDS, Van Tienhoven et al., 2003]. Sondevoeding kan worden gegeven
gedurende enkele weken, maanden of levenslang. De gemiddelde gebruikstermijn bedraagt
circa 3 maanden [Versteegen, 1999].
De Registratie Enterale voeding Thuis Nederland (RET) registreerde voor 1998 een aantal
nieuwe extramurale patiënten aangewezen op enterale voeding van 1277. RET was echter
van mening dat dit een onderschatting moest zijn. Het totale aantal patiënten dat (par)enterale
voeding ontving, werd geschat op circa 2000 [Versteegen, 1999]. In de Richtlijnen voor
thuisbehandeling wordt het aantal gebruikers van enterale voeding op 2600 geschat [Van
Reeuwijk-Werkhorst et al., 2003]. Uitgaande van cijfers van CVZ- GIP, omgerekend naar de
totale bevolking, komt Van Reeuwijk echter uit op een prevalentie per miljoen inwoners van:
242 in 1998, 282 in 1999, 316 in 2000 en 340 in 2001 [Van Reeuwijk-Werkhorst,
pers.comm]. Dit geeft, doorgerekend naar de totale bevolking, veel hogere aantallen, die de
realiteit echter beter benaderen. Het getal van 2600 patiënten in 2003 uit de Richtlijnen is een
schatting op basis van een enquête onder diëtisten in ziekenhuizen. Dit is waarschijnlijk een
onderschatting, onder andere omdat zij niet alle patiënten zien die met sondevoeding naar
huis gaan, en omdat de opzet van de enquête een berekening van het totaal aantal patiënten
bemoeilijkte [TNO, pers.comm.].