Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

pag. 96 van 132 RIVM rapport 265011004
4.4 Sondevoeding
4.4.1 Typen apparatuur en werking
Soms is het voor korte of langere tijd nodig om patiënten vloeibare voeding toe te dienen via
een slangetje (sonde) dat in de maag of de darm uitkomt. Er zijn verschillende typen sondes:
- neus/maag- of neus/darmsondes: een dun, flexibel slangetje loopt via de neus en de
keel naar de maag of de darm. Een neus/maagsonde kan door een verpleegkundige
worden aangebracht, en in sommige gevallen na instructie door de patiënt zelf. Een
neus/darmsonde wordt minder vaak gebruikt en altijd door een arts aangebracht.
- maagsonde (percutane endoscopische gastrostomie, PEG-katheter): deze wordt, meestal
op geleide van endoscopie, door de buikwand heen, via een zogenaamde fistelgang, in
de maag gebracht.
- darmsonde: deze sonde wordt door een fistelgang tussen buikwand en darm
aangebracht via de maag (percutane endoscopische jejunustomie, PEJ-katheter) of
direct (jejunumsonde). Deze sondes komen minder vaak voor.
Maag- en darmsondes worden toegepast voor langdurig gebruik en hebben zowel aan de
binnenkant (bumper of ballon) als de buitenkant (schijfje of button) een mechaniek om
verplaatsing te voorkomen.
Sondevoeding kan in porties of continu worden gegeven. Portie (bolus)toediening kan
gebeuren met behulp van een spuit, met een druppeltoedieningssysteem met rolregelklem of
een enterale voedingspomp. Continue toediening gebeurt met een toedieningssysteem met
rolregelklem of, als gelijkmatige toediening belangrijk is, met een voedingspomp. De
inloopsnelheid van de voeding kan met een pomp nauwkeuriger worden ingesteld.
Voedingspompen zijn er in stationaire (met een infuusstandaard) en draagbare uitvoering
(met een rugzak).
Voedingspompen zijn volumetrisch, worden elektronisch aangestuurd en moeten gebruikt
worden met een speciaal toedieningssysteem (zie Figuur 14, pag. 87). Zij hebben vaak een
accu en kunnen daarnaast via het elektriciteitsnet werken. De meeste pompen kunnen de
voeding zowel continu (druppelsgewijs), als intermitterend (bijvoorbeeld 3 tot 4 keer per dag
1 à 2 uur) toedienen. Ook toediening in porties (bolustoediening) is mogelijk (bijvoorbeeld
4 tot 6 keer per dag in korte tijd). Bij PEJ- en jejunumkatheters wordt sondevoeding
uitsluitend druppelsgewijs toegediend, meestal met behulp van een pomp. Dit gebeurt vaak ’s
nachts of gedurende een gedeelte van de dag [MLDS; Van Reeuwijk-Werkhorst et al., 2003;
Van Tienhoven et al., 2003; Versteegen, 1999].
Ook geneesmiddelen kunnen, opgelost of gesuspendeerd in water, met behulp van de sonde
worden toegediend. Geneesmiddeltoediening vindt plaats via een aparte, extra
toedieningspoort [MLDS].
Accessoires
- voedingsfles of zak: deze kan van glas of harde kunststof zijn (met luchtinlaat + filter)
of van zachte kunststof (zonder luchtinlaat);
- toedieningssysteem: verbinding tussen sonde en voedingshouder. Bij druppelsgewijze
toediening met behulp van de zwaartekracht is dit een gewoon toedieningssysteem, bij
gebruik van een pomp is dit een speciaal toedieningssysteem (pompset);
- sonde of katheter: verbinding tussen maag of darm en het toedieningssysteem;
- afsluitdopje voor de sonde;
- slangklem: voor aan- en afkoppelen bij PEG;
- spuiten: voor doorspuiten van sonde en toedieningssysteem, en eventueel voor
bolustoediening;
- fixatiemateriaal: voor het stabiliseren van de neussonde op neus of wang;
- draagsysteem of infuusstandaard;