Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

pag. 8 van 132 RIVM rapport 265011004
De nieuwste ontwikkelingen liggen vooral op het terrein van communicatietechnologie
waardoor begeleiding en bewaking op afstand mogelijk wordt. De nachtelijke thuisdialyse is
hiervan een goed voorbeeld. Ook worden technologieën steeds compacter en eenvoudiger in
de bediening.
Omvang gebruik
Speciale centra voor thuisbeademing en dialyse registeren het aantal gebruikers goed.
Hierdoor is het aantal gebruikers van bijbehorende technologieën vrij nauwkeurig en
betrouwbaar bekend. Voor de overige technologieën bleek het lastiger om betrouwbare
getallen te vinden en hebben aantallen een grote marge. De omvang van het gebruik van de
technologieën uit dit rapport varieert van enkele tientallen (apparatuur voor hemodialyse en
parenterale voeding) tot een veelvoud van 10.000. Technologieën die het meest frequent
worden toegepast zijn vernevelaars, zuurstofapparatuur, elektrostimulatoren, infuuspompen
en apparatuur voor slaapapneu.
Voor de meeste technologieën werd over de afgelopen jaren een groei in het aantal
thuisbehandelingen gezien. Het is de verwachting dat deze trend zal doorzetten. De grootste
stijgingen worden verwacht voor apparatuur voor slaapapneu, infuuspompen, insulinepompen
en vernevelaars. Toename van het aantal ouderen, de wens van patiënten om thuis behandeld
te worden, extramuralisatie van de zorg en technische ontwikkelingen zijn hiervoor enkele
onderliggende factoren. Voor uitwendige elektrostimulatie, peritoneaaldialyse en voor
sondevoeding lijkt het gebruik te stabiliseren of licht te dalen. De reden hiervoor is
vooralsnog niet duidelijk.
Risico’s thuis
De risico’s bij het gebruik van technisch complexe hulpmiddelen in de thuissituatie hebben
vooral betrekking op toepassingsfouten. Voorbeelden zijn fouten in de instelling of plaatsing
van de apparatuur of verkeerde reiniging. Toepassingsfouten treden op omdat de technologie
ook wordt toegepast door niet of minder geschoolde personen, zoals de patiënt zelf of de
mantelzorger. Verder is de professionele observatie van de patiënt minder continu dan in het
ziekenhuis en defecten aan apparatuur komen minder snel aan het licht. Zorgverleners en
technici zijn minder snel ter plaatse om hulp te bieden bij problemen. Ook voor zorgverleners
is de technologie soms lastig, aangezien zij niet altijd de gelegenheid hebben om voldoende
vaardigheid te ontwikkelen, vooral wanneer zij met veel verschillende typen apparatuur te
maken krijgen. Daarnaast werken zorgverleners vaak op individuele basis en kunnen zij niet
overleggen over bepaalde keuzes. Tenslotte neemt de kans op communicatie- en
overdrachtsfouten toe door het grote aantal partijen dat betrokken is bij thuiszorgtechnologie,
zeker daar waar patiënten met meerdere technieken tegelijk worden behandeld. Naast
gebruiksfouten komen ook technische mankementen voor.
In het algemeen zijn de risico’s het grootst wanneer de techniek op populatieniveau door veel
patiënten wordt toegepast (bijvoorbeeld apparatuur voor slaapapneu, zuurstofapparatuur), als
de techniek bedoeld is voor ondersteuning van vitale functies (bijvoorbeeld
beademingsapparatuur), wanneer sprake is van toediening van stoffen (bijvoorbeeld
voedingspompen) of als het gaat om invasieve technieken (bijvoorbeeld infuusbehandeling).
Risicobeheersing/aanbevelingen
Het beheersen van de risico’s draagt bij aan de bevordering van de patiëntveiligheid. De
invoering van maatregelen om de kans op incidenten te verkleinen is dan ook de
verantwoordelijkheid van alle betrokkenen. De beheersmaatregelen liggen op verschillende
terreinen: productontwikkeling, keuze voor geschikte apparatuur, onderhoud door
instellingen/thuiszorgleveranciers en kennis van apparatuur bij zowel zorgverlener,
mantelzorger als patiënt.