Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

RIVM rapport 265011004 pag. 67 van 132
3.8 Uitwendige elektrostimulatie
3.8.1 Typen apparatuur en werking
Bij elektrostimulatie wordt gebruik gemaakt van kleine elektrische impulsen. Apparatuur
voor uitwendige elektrostimulatie is meestal klein en draagbaar, met uitzondering van
toepassingen die bijvoorbeeld worden ingezet bij revalidatie. Het bestaat uit een
bedieningskastje waaraan kabeltjes zijn verbonden (zie Figuur 6, pag. 48), die vastgemaakt
worden aan elektroden [NVvDP en DGV, 2003]. Meestal worden twee elektroden
aangebracht, maar wanneer grotere gebieden gestimuleerd worden, kan gebruik gemaakt
worden van meerdere elektroden [Klinerva].
De apparatuur bevat diverse instelbare parameters, zoals impulsduur (1-300 x 10 -6 seconde),
impulsfrequentie (1-200 Hz) en stroomsterkte [Innemée en Oerlemans, 2001]. Hierdoor zijn
vele programma’s mogelijk. Apparatuur kan eventueel handmatig bediend worden met een
handschakelaar. De apparatuur werkt op batterijen of een oplaadbare accu [Klinerva].
Uitwendige elektrostimulatie wordt ook wel toegepast bij personen zonder pathologie,
bijvoorbeeld bij sporters. De apparatuur hiervoor is op de consumentenmarkt verkrijgbaar.
Op deze toepassing wordt hier niet verder ingegaan.
Wanneer de apparatuur voor uitwendige elektrostimulatie deel uitmaakt van een medische
behandeling, kan deze worden ingezet voor zenuwstimulatie of spierstimulatie. Meerdere
functies kunnen in één apparaat verenigd zijn [Klinerva]:
- Zenuwstimulatie. Elektrische stimulatie van de zenuwen heet Transcutane Elektrische
Neurostimulatie (TENS). Ter hoogte van de zenuwbaan worden op de huid twee
elektroden geplaatst; één elektrode links en één rechts naast de zenuwbaan. Door de
elektrische impulsen worden pijnprikkels gedempt. TENS-behandeling wordt meestal
toegepast door de fysiotherapeut of via een pijnpoli voorgeschreven [NVvPD en DGV,
2003].
- Spierstimulatie. Hierbij wordt de spier geactiveerd door elektrische impulsen. Als de
patiënt tijdens de elektrostimulatie ook een functie traint, heet dit functionele
elektrostimulatie (FES). Een speciale toepassing van FES is bijvoorbeeld de FES-fiets
voor dwarslaesiepatiënten, waarbij de spieren afwisselend gestimuleerd worden zodat
er een fietsbeweging ontstaat [www.handicap.nl]. Ook bestaan orthesen voor de hand
en onderarm met elektroden en een bedieningskastje voor het oefenen arm/hand functie
[Handywijzer].
Accessoires
- elektroden;
- gel en pleisters;
- elektrodenkabels;
- batterij en oplader;
- handschakelaar;
- koffertje.
Meestal wordt de apparatuur door een (para)medicus op recept verstrekt. De plaatsing van de
elektroden en de stimulatievorm bij pijnbestrijding of spierstimulatie gebeurt in overleg met
de behandelend arts of therapeut. De behandeling is door de patiënt zelf uit te voeren [Pijn
Kennis Centrum Maastricht, 2005; Pijncentrum, UMC St. Radboud ]. Na een proefperiode
wordt besloten of de behandeling wordt voortgezet. De apparatuur wordt dan vergoed door de
verzekeraar.