Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

RIVM rapport 265011004 pag. 61 van 132
3.7 Anti-decubitus behandeling
3.7.1 Typen apparatuur en werking
Met behulp van anti-decubitusmatrassen vermindert de inwerking van druk-, schuif- en
wrijfkrachten op het lichaam en daardoor kan decubitus worden voorkomen of wordt een
bijdrage geleverd aan de behandeling. Drukverlaging wordt bereikt door het contactoppervlak
van het lichaam met de onderlaag zo groot mogelijk te maken. Naast eenvoudige, passieve
producten als schuim-, traagschuim- en vezelmatrassen en licht-dynamische luchtmatrassen
zijn er ook meer geavanceerde, sterk-dynamische systemen die elektrisch worden
aangedreven. Alleen deze producten zullen hier worden besproken. Men kan de volgende
typen onderscheiden:
- Wisseldrukmatras of alternerend systeem: delen van de matras worden afwisselend vol
lucht gepompt of lopen leeg. Hierdoor fluctueert de druk op een bepaalde plaats van het
lichaam in de tijd en kan de doorbloeding zich steeds voor enige tijd herstellen.
Frequentie en luchtdruk in het systeem kunnen worden ingesteld.
- Low airlossmatras: deze matrassen worden continu vol lucht gepompt en blazen via de
bovenkant van de matras constant lucht langs het lichaam waardoor de huid droog en
daardoor steviger blijft. De luchtdruk in de matras kan worden ingesteld. Deze
systemen worden met name toegepast bij patiënten in halfzittende houding.
- Combinaties van airloss en wisseldruk.
- Airfluidised bed: hierin stroomt lucht omhoog door een zandbed (glaskorrels) afgedekt
door een luchtdoorlatende hoes, en wel zo krachtig dat het lichaam op het zwevende
zand ligt. Dit is een compleet systeem, inclusief bedframe.
De wisseldruk- en airloss-systemen bestaan zowel in de vorm van een matrasvervanger als in
de vorm van een oplegmatras, dat wil zeggen dat het product op een normale matras wordt
gelegd. Dynamische systemen zijn duur en mogen alleen worden voorgeschreven op strikte
indicatie. Het CBO stelt dat airloss- en airfluidised-systemen alleen gebruikt moeten worden
in het kader van een goed uitgevoerd en gecontroleerd decubitusprotocol [CBO, 2002,
KITTZ, 2003]. Airfluidised-bedden komen, evenals gel- en waterbedden, in de thuissituatie
slechts sporadisch voor, alleen al om de praktische reden dat deze systemen niet te tillen en
moeilijk te transporteren zijn, en niet door een normale deur passen. Wisseldruk- en
airlossbedden worden wel regelmatig toegepast [Huntleigh, pers.comm.; Z-org, pers.comm.].
Sinds 2002 is een nieuwe beleidsregel van het CTG van kracht waardoor geavanceerde antidecubitussystemen
in de thuissituatie gedurende maximaal 26 weken vergoed worden uit de
AWBZ. Daarna neemt de zorgverzekeraar de financiering zonodig over. Vóór 2002 was er
geen specifieke vergoeding mogelijk voor de inzet van anti-decubitusmatrassen in de
thuissituatie. Dit had tot gevolg dat de inzet van deze matrassen in de thuissituatie zeer
beperkt bleef en dat veel gebruik werd gemaakt van eenvoudige passieve producten, waarvan
het effect in sommige gevallen onvoldoende was [Z-org, pers.comm.].
De Werkgroep Onderzoek Kwaliteit (WOK) van de Universiteit van Maastricht voert
onderzoek uit dat als basis moet dienen om tot een richtlijn te komen voor het voorschrijven
van anti-decubitusmaterialen. Resultaten komen in het derde kwartaal van 2005 beschikbaar
[CVZ, 2004].