Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

pag. 52 van 132 RIVM rapport 265011004
Accessoires en benodigde vloeistoffen bij hemodialyse
- bloedlijnen;
- kunstnieren;
- dialysevloeistof;
- concentraat;
- naalden.
De Stichting Dianet speelt een belangrijke rol bij thuisbehandeling met hemodialyse en kan
de totale medische en verpleegkundige zorg op zich nemen, maar een patiënt kan ook onder
controle blijven bij een ander dialysecentrum of ziekenhuis. De afgelopen jaren is de stichting
samenwerkingsverbanden aangegaan met verschillende ziekenhuizen in Nederland. Binnen
deze samenwerking regelt Dianet de logistieke organisatie van de thuishemodialyse en
eventueel ook de opleiding van patiënten voor andere centra en ziekenhuizen.
Voorafgaand aan het thuistraject ontvangen patiënten en hun eventuele partner een opleiding.
De opleidingsfase duurt in de regel 11 weken en tijdens deze periode wordt in een
dialysecentrum gedialyseerd. Bij thuishemodialyse wordt de patiënt in meer of mindere mate
bijgestaan door een verpleegkundig dialyseassistent of een partner. In geval van problemen
met de apparatuur is een altijd een dialysetechnicus bereikbaar [Dianet].
Sinds kort bestaat de mogelijkheid thuishemodialyse ’s nachts uit te voeren. Patiënten
ontvangen daarbij meer dialyse-uren dan bij de gebruikelijke hemodialyse [Platform
Nederland Breed, 2004]. Het dialyseapparaat wordt naast het bed van de patiënt geplaatst.
Het waterzuiveringsapparaat wordt in een aparte ruimte geplaatst in verband met het geluid
[Dianet]. De dialyseapparatuur staat elektronisch in verbinding met een callcentrum. Daar
worden de alarmsignalen van de machines gemonitord en wordt, indien de patiënt niet
zelfstandig reageert op het alarm, contact met hem of haar opgenomen. Deze ‘nachtwacht’ is
geen inhoudsdeskundige. Bij problemen wordt een dialyseverpleegkundige van Dianet
gebeld, die van huis uit kan inloggen op de server en die de thuisbehandeling kan volgen en
advies kan uitbrengen [Platform Telemedicine Nederland, 2002]. De nachtelijke behandeling
is geschikt voor personen die in staat zijn om zelf de machine te bedienen en zich aan te
prikken. Voor deelname aan het programma is het vereist dat er een partner is die de patiënt
hulp kan bieden. Bij deze vorm van hemodialyse is de verpleegkundige inzet aanzienlijk
teruggebracht [Dianet].
Bij de tweede vorm van dialyse, peritoneaaldialyse (PD), wordt het buikvlies als filter
gebruikt. Enkele malen per dag laat men steriele dialysevloeistof in de buik lopen via een
katheter. De vloeistof wordt na enkele uren gewisseld. Wisseling van de vloeistof wordt
ofwel handmatig uitgevoerd (Continue Ambulante Peritoneale Dialyse (CAPD)), of met
behulp van een machine (Automatische Peritoneale Dialyse (APD)).
Bij CAPD wordt een zogenaamde ‘twinbag’ aan de katheter bevestigd. De gebruikte vloeistof
loopt uit in een lege uitloopzak die op de grond wordt neergelegd. Daarna loopt schone
vloeistof uit de vloeistofzak, die op schouderhoogte hangt, de buik in via een katheter. De
vloeistof wordt eerst verwarmd met een warmtetas. De zak heeft een inspuitpunt voor
geneesmiddelen of additieven. Bij CAPD kan een machine worden ingezet die speciaal
ontwikkeld is om ’s nachts automatisch één wisseling uit te voeren, naast de handmatige
wisselingen die de patiënt gedurende de dag uitvoert.
APD vindt veelal ’s nachts plaats. De machine wordt naast het bed geplaatst. Voordat de
patiënt gaat slapen bouwt deze de machine op. Er wordt een aantal grote zakken vloeistof aan
de machine gekoppeld. De patiënt sluit de lijnenset, die uit de machine komt, aan op de
katheter en gaat vervolgens slapen. De machine is zo voorgeprogrammeerd dat op het juiste
moment de juiste hoeveelheid vloeistof in en uit de buikholte loopt. Tijdens de nacht vinden