Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

pag. 22 van 132 RIVM rapport 265011004
Canules met manchet worden in de regel alleen de eerste dagen na de ingreep van de
tracheostoma gebruikt. Zo wordt voorkomen dat wondvocht in de luchtpijp loopt. Na
enkele dagen wordt een canule zonder manchet aangebracht. In een enkel geval worden
canules met manchet ook gebruikt als de patiënt thuis is, bijvoorbeeld wanneer teveel
lucht ontsnapt via de mond en te weinig lucht de longen bereikt voor de ademhaling;
- bevochtigingsapparatuur: mogelijkheden tot bevochtiging zijn:
- Plaatsing van een ‘kunstneus’ in het beademingssysteem. Een kunstneus
bestaat uit een plastic omhulsel met daarin een opgerolde papieren strook.
Deze neemt de taak van de neus, mond, en keelholte over door vocht in de
uitgeademde lucht ‘op te vangen’ en daarmee de in te blazen lucht te
bevochtigen.
- Elektrische bevochtiger. De ingeblazen lucht wordt over al dan niet
verwarmd water in een bokaal geleid. Op de bevochtiger zit een draaiknop
waarmee de temperatuur geregeld wordt. De elektrische bevochtiger wordt
tussen de slangen van het beademingssysteem geplaatst;
- uitzuigkatheters: bij bijna elke patiënt die via een tracheostoma beademd wordt, moet
regelmatig slijm worden weggezogen uit bijvoorbeeld de tracheacanule. Hierbij wordt
gebruik gemaakt van uitzuigkatheters (zie paragraaf 3.3);
- spreekkleppen: bij patiënten met een tracheacanule kan een spreekklepje worden
aangebracht. Spreekkleppen zijn meestal gemaakt van een hard plastic omhulsel met
een beweegbaar klepje van plastic of siliconen. Bij een spreekklepje ademt de patiënt in
via de tracheacanule (klepje open) en uit via de mond (klepje dicht). Dit systeem mag
alleen worden toegepast bij canules zonder manchet;
- beademingsballon: bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt de patiënt een
(hand)beademingsballon mee voor beademing in geval van nood. Bij tracheostomale
beademing kan deze ballon rechtstreeks, of met behulp van een harmonicaslang op de
tracheacanule geplaatst worden;
- connectoren: connectoren zijn harde plastic tussenstukjes om verbindingen te maken
tussen slangen of maskers. Er bestaan connectoren met een ‘mannetjes’- of ‘vrouwtjes’aansluiting;
[CTB Utrecht].
De reguliere thuiszorg speelt slechts een beperkte rol bij thuisbeademing [Quak et al., 2005].
Ademhalingsondersteuning thuis wordt namelijk voorbereid en ondersteund door één van de
vier Centra voor Thuisbeademing (CTB) gevestigd in Groningen, Maastricht, Utrecht en
Rotterdam. Ieder centrum verzorgt in principe zijn eigen regio. Er is geen landelijk geldend
protocol voor thuisbeademing. Ook verschilt de apparatuur die wordt ingezet per centrum.
Getracht wordt via werkgroepen uniformiteit tussen de centra te bewerkstelligen. Met name
de technici van de centra werken nauw samen.
Wanneer een patiënt in aanmerking komt voor thuisbeademing vindt de instelling van de
apparatuur in het centrum plaats. De patiënt en de direct betrokkenen (mantelzorgers of
zorgverleners) ontvangen opleidingen en instructiecursussen van de CTB medewerkers.
Eventueel worden door de technici aanpassingen gemaakt aan de apparatuur, zoals het
bevestigen van de apparatuur op een rolstoel. Wanneer de patiënt naar huis gaat, blijft deze
gedurende de behandeling onder begeleiding van het CTB. Patiënten die sterk
beademingsafhankelijk zijn, ontvangen twee apparaten mee naar huis [CTB Rotterdam, pers.
comm.; CTB Utrecht, pers. comm.].
De technici van de CTB zijn ook verantwoordelijk voor de onderhoudscontroles van de
beademingsapparatuur. Het CTB controleert de instelling van de apparatuur twee keer per
jaar. Verder zijn de centra 24 uur per dag bereikbaar voor technische en verpleegkundige
ondersteuning, evenals de storingsdienst van de leverancier van de apparatuur [CTB Utrecht].