Geavanceerde medische technologie in de thuissituatie ...

RIVM rapport 265011004 pag. 21 van 132
3. Ondersteuning fysiologische functies
3.1 Beademing
3.1.1 Typen apparatuur en werking
Beademingsapparaten zijn luchtpompen die het transport van de ademhalingslucht van de
patiënt overnemen of ondersteunen en deze worden toegepast wanneer de ademhaling
onvoldoende functioneert [Quak et al., 2003].
Bij thuisbeademing worden volumegestuurde en drukgestuurde beademingsapparaten
ingezet. Er bestaat tevens apparatuur die voor beide doeleinden kan worden toegepast. Bij
volumegestuurde beademing wordt per ademhaling een ingesteld volume lucht ingeblazen
(bijvoorbeeld 500 ml). Bij drukbeademing wordt een luchtstroom toegediend totdat een
vooraf ingestelde druk bereikt is. Het gaat daarbij om positieve drukbeademing.
Kurasbeademing, waarbij door negatieve druk buiten het lichaam de borstkas omhoog komt,
wordt niet meer toegepast en wordt daarom hier buiten beschouwing gelaten. Naast druk of
volume wordt bij de apparatuur ook een frequentie ingesteld. Eventueel ontvangt de patiënt
ook zuurstof en bevochtiging [CTB Rotterdam; CTB Utrecht].
De patiënt wordt met een slang aangesloten op het beademingsapparaat. Toediening van lucht
gebeurt via een neusmasker (non-invasief) of via een tracheostoma (invasief):
- Beademing via een neusmasker vindt plaats door een op maat gemaakt masker of een
kant-en-klaar masker. Vaak blijft de mond bij deze maskers vrij. Lucht wordt
rechtstreeks in de beide neusgaten geblazen met twee korte slangetjes (bij een op maat
gemaakt masker) of via een centrale opening in het masker (bij een kant-en-klaar
masker).
- Tracheostomale beademing wordt toegepast via een tracheacanule (kunststof buis; de
verbinding tussen luchtpijp en buitenwereld). Tijdens een operatieve ingreep wordt
hiervoor een opening (tracheostoma) in de hals gemaakt waardoor een directe
verbinding ontstaat met de luchtpijp. Via de tracheostoma wordt de tracheacanule
ingebracht.
Tracheostomale beademing vindt veelal continu plaats. Dit in tegenstelling tot
neusmaskerbeademing die vaak alleen ’s nachts wordt toegepast [CTB Utrecht]. Een nieuwe
ontwikkeling is de zogenaamde ‘mondbeademing’ waarbij de patiënt in plaats van met een
masker of tracheostoma de lucht bij de mond toegediend krijgt en ophapt [CTB Utrecht, pers.
comm.].
Beademingsapparatuur (zie Figuur 3, pag. 47) werkt op het lichtnet en is voorzien van een
interne accu en een externe accu als noodvoorziening. Soms wordt apparatuur zonder interne
accu ingezet, maar dit vindt alleen plaats bij behandelingen die niet bedoeld zijn als ‘life
support’. Verder is de apparatuur uitgerust met alarmering, zoals druk-alarm, volume-alarm
of netvoeding-alarm. Thuis wordt zowel apparatuur met als zonder instellingsbeveiliging
ingezet. Thuisbeademingsapparatuur is compacter en kent beperktere instelmogelijkheden in
vergelijking tot ziekenhuisapparatuur. Ook bestaat de mogelijkheid om met de apparatuur te
reizen [CTB Rotterdam, pers. comm.; CTB Utrecht, pers. comm.].
Accessoires
- tracheacanule: tracheacanules worden in de hals geplaatst en vormen de
verbindingsweg tussen de luchtpijp en buitenwereld. Er bestaan tracheacanules met en
zonder binnencanule. Verder komen tracheacanules voor met of zonder manchet (dit is
een ballon die de weg naar de mond volledig afsluit wanneer deze opgeblazen is).