Wie is Haico endstra? - Nikki Sterkenburg

054 055
Wie is Haico
endstra?
Haico Endstra (56) werd na de dood van zijn broer Wim
bestuurder van de diverse Endstra-bedrijven, waaronder het
familiebedrijf (spoorwagons), de vastgoedtak en de IJmuidense haven.
Tot 2004 zou hij slechts de verhuur van de goederenwagons hebben
gedaan, wat volgens hemzelf eigenlijk geen werk is.
Over zijn privéleven is weinig bekend, behalve dat hij een fervent zeezeiler
is. Zo stak hij met een groep vrienden de Atlantische Oceaan over op de
zeventien meter lange X-562 Marisja en werd hij in de periode 1998-2003
meerdere malen Nederlands kampioen bij de IMS-kampioenschappen.
De Marisja ligt nu voor 475 duizend euro te koop in de haven van Mallorca.
Haico lijkt een man van tegenstellingen. Mensen die hem hebben ontmoet,
omschrijven hem als ‘een aardige vent’, maar ‘afstandelijk’ is ook
een veelgehoorde typering. En hij is net als broer Wim een charmeur.
‘Vrouwen zijn altijd van hem onder de indruk.’ Enkele bronnen die met
ons spreken noemen hem heel oprecht, andere zeggen dat hij ‘nog beter
kan liegen dan Wim’. Haico woont in Ouderkerk aan de Amstel. Tot voor
kort woonde hij samen, maar er schijnen relationele problemen te zijn.
Uit twee eerdere relaties heeft hij twee dochters en een zoon, die al
volwassen zijn. Zijn oudste dochter was enige tijd belspelpresentatrice,
maar werkt nu in het bedrijf van haar stiefvader. Endstra zelf werkt naar
eigen zeggen veel vanuit IJmuiden, waar familiebedrijf Iduna gevestigd
is. Ook is hij veel te vinden in het World Fashion Centre, waar hij een
eigen kantoortje heeft bij zijn fiscalist Andy van der Mark.
die andere
endstra
Zelf presenteert Haico endstra ZicH Het liefst als de frisse ZeeZeiler die
na de gewelddadige dood van Zijn broer willem noodgedwongen en nietsvermoedend aan
Het roer van diens Zakenimperium kwam te staan. Quote Hoorde ecHter dat Haico wel
degelijk een actieve rol vervulde in de dubieuZe praktijken van ‘de bankier van de onderwereld’.
Zo verstopte broerlief de enorme sommen Zwart geld. ‘Haico wist van alles wat er speelde.’
tekst Nikki Sterkenburg, Wim van de Pol (Crimesite.nl)
Haico
Endstra

056 057
September 2011. Voor de zittingszaal in
het Gerechtshof aan de Amsterdamse
Prinsengracht is een groep misdaadjournalisten
met elkaar in conclaaf. Ze komen
niet zozeer voor verdachte Jan-Dirk
Paarlberg, maar voor het eerste publieke
optreden van Haico Endstra. Deze jongere
broer van wijlen Willem ‘Wim’ Endstra
(hierna bij voornaam genoemd) is de
belangrijkste getuige in het proces tegen
de kasteelheer en zal in die hoedanigheid
voor het eerst op de voorgrond treden. Vol
interesse wordt er door journalisten gekeken
of de man – van wie op internet twee
verschillende foto’s circuleren en die
in diverse publicaties bejubeld wordt om
de moeilijke taak die hij op zich nam – de
trap op komt lopen. Verder is zo ongeveer
het enige wat over hem bekend is dat hij
graag zeilt. Dus als er al over hem wordt
geschreven, dan wordt vaak teruggegrepen
op het beeld van de dromerige zeezeiler
die na de liquidatie van broer Wim in
2004 alle spreekwoordelijke zeilen bij
moest zetten om ‘tegen wil en dank’ het
familiebedrijf op het droge te trekken.
Zodoende kwam hij in de positie dat hij
veelvuldig, vaak zelfs dagelijks, contact
had met politie en justitie. Belangrijkste
gespreksonderwerp: de afpersingspraktijken
waaraan Wim Endstra, volgens Haico
net als hij een vredelievend en eerbiedwaardig
man (‘Als er een lieveheersbeestje
naar binnen vloog, bracht hij het op zijn
wijsvinger naar buiten’), voor zijn dood
heeft blootgestaan.
Maanden van intensieve research later,
waarbij Quote tientallen ingewijden sprak
– van zakenrelaties tot betrokken advocaten
– en onder andere inzage had in de
ordners die gedurende het Kolbak-
strafonderzoek naar Willem Holleeder
werden gevuld en bovendien exclusief kon
beschikken over het eveneens meterslange
Enclave-dossier tegen Jan-Dirk Paarlberg,
heeft Haico Endstra een heel ander gezicht
gekregen. Hij blijkt nauw betrokken te zijn
geweest bij de activiteiten van zijn broer
Wim, want het was Haico die assisteerde
bij het verstoppen van de zwarte miljoenen.
De vele zwarte miljoenen; schattingen
van de bedragen die criminelen aan de
Endstra’s toe vertrouwden, lopen op tot
tweehonderd miljoen euro. Haico blijkt
bovendien te hebben deelgenomen aan
gesprekken van zijn broer met criminele
zwaargewichten als John Mieremet.
Na Wims dood werd Haico dan ook het
aanspreekpunt voor penozefiguren die hun
belegde gelden terug wilden. Bronnen
melden dat zijn rol veel verderging dan
alleen een beetje gesprekken bijwonen.
Het verhaal gaat dat Haico rond de eeuwwisseling
Willem Holleeder – overigens
tevergeefs – de opdracht gaf de vrouw van
Haico blijkt te hebben
deelgenomen aan
gesprekken van zijn
broer met criminele
zwaargewichten als
John Mieremet
Jan-Dirk Paarlberg
Jan-Dirk Paarlberg te ontvoeren. En vorig
jaar nog verklaarde iemand dat hij door
Haico als huurmoordenaar op Paarlberg
af was gestuurd. Het is de vraag hoeveel
waarde gehecht moet worden aan zulke
wilde verhalen van bronnen uit het
criminele circuit die anoniem willen blijven.
Aan de andere kant: het OM nam dat
laatste bericht dusdanig serieus dat het
Paarlberg via een brief aan zijn advocaten
waarschuwde dat zijn leven gevaar liep
(zie ook het kader ‘De wilde verhalen’,
pagina rechts).
SlacHtoffEr
Om het geheugen even op te frissen: hoe
fout was Wim Endstra ook alweer? Ooit
was hij een gerespecteerd Quote 500-man;
in 2002 wordt zijn vermogen op 350 miljoen
euro geschat. Dat geld valt enerzijds te
herleiden tot zijn aandeel in het bedrijf dat
zijn grootvader ooit oprichtte – en dat op
het laatst handelt in rollend materieel – en
wordt anderzijds verdiend met zijn handel
in vastgoed. Wim wordt begin jaren negentig
al eens verdacht van witwaspraktijken,
en wel van geld dat drugshandelaren
ton van Dalen en ronald van Essen
verdienden in de xtc-handel. Hij weet,
mede dankzij de toenmalige gebrekkige
wetgeving, een veroordeling te ontlopen.
Desondanks blijven er verhalen rondzoemen
dat hij actief criminelen benadert
met het aanbod hun op illegale wijze
vergaarde miljoenen te beleggen en wit te
wassen, en dat hij bovendien actief mede-
beeld ANP, Edwin Smulders
financier van drugstransporten is. Toch
duurt het nog tot 2002 voordat iemand dat
hardop durft te zeggen. In augustus van dat
jaar verklaart John Mieremet in De Telegraaf
dat Willem Endstra ‘de bankier van
de onderwereld’ is. Willem Holleeder
wordt daarbij genoemd als zijn bewaker.
Mieremet is dan al enige tijd bezig zijn bij
Endstra belegde miljoenen terug te krijgen
en zijn stap naar de pers moet worden
gezien als een wanhoopsdaad. Die veel
effect sorteert.
Na Mieremets uitspraken willen Endstra’s
zakelijke relaties plots niets meer met hem
te maken hebben, zeggen banken de
samenwerking met de vastgoedman op en
eisen meer criminelen hun belegde gel-
Het imperium endstra
volgens Quote
350 miljoen
300
250
200
150
100
50
0
’99 ’00 ’01 ’02 ’03 ’04 ’05 ’06
Willem Holleeder
‘Bankier van
de onderwereld’-
interview, gevolgd
door bankjesfoto en
uitzending Zembla
Banken willen geen
zaken meer doen
Wim Endstra
doodgeschoten
Familie ruziet en
tientallen miljoenen
verdwijnen volgens
de geruchten naar
buitenlandse bankrekeningen
de Wilde
verHalen
De in het nauw gedreven Wim Endstra speelde op zeker
moment serieus met de gedachte Willem Holleeder, met
de hulp van Hells Angels, om het leven te brengen. Daarover hebben
verschillende getuigen verklaard. Ook Haico zou op sommige momenten
hebben overwogen tot geweld over te gaan. Althans, daarover gaan
wilde verhalen. Vooropgesteld: een aantal goede bekenden wil wel
allerlei nare verhalen over hem verspreiden, maar ontkent in Haico
een gewelddadig persoon te zien. ‘Haico en geweld, dat gaat niet
samen’, zeggen ze.
Toch is er een aantal – onbevestigde – anekdotes dat juist het tegendeel
suggereert. Zo zou Haico rond de eeuwwisseling aan Willem
Holleeder hebben gevraagd of deze er misschien voor zou voelen de
toenmalige vrouw van Jan-Dirk Paarlberg te ontvoeren, met het doel
Paarlberg onder druk te zetten. Holleeder ontstak over dit brutale
verzoek zodanig in razernij dat hij een fiets om een lantaarnpaal
vouwde. Een ander onbevestigd verhaal stamt van Sam Klepper.
Die zou voor zijn liquidatie in 2000 het verhaal hebben verspreid
dat de aanslag op drugshandelaar Ronald van Essen in 1999 in
opdracht van Haico en Wim Endstra was gepleegd.
De best gedocumenteerde aantijging is afkomstig van een Nederlander
die momenteel in Frankrijk vastzit op verdenking van moord. In
het voorjaar van 2010 vertelde deze in een gesprek met een Belgische
journalist dat van Haico het verzoek tot hem was gekomen om Jan-Dirk
Paarlberg te liquideren. De journalist bracht de man in contact met
de criminele inlichtingendienst in Antwerpen. Kort daarna nam een
officier van justitie van het landelijk parket in Nederland contact op
met de toenmalige advocaat van Paarlberg. In een brief schreef de
officier van justitie dat Paarlbergs leven gevaar liep en dat de dreiging
afkomstig was ‘uit de vastgoedwereld’. Daarop drong de advocaat bij
het OM aan op beveiliging van Paarlberg, maar justitie zei daarin niet te
kunnen voorzien. In diezelfde periode meldde de man zich op persoonlijke
titel voor een gesprek bij Paarlbergs advocaat. Na die ontmoeting
besloot Paarlberg geen verdere actie te ondernemen. In 2011 werd
bekend dat de man in kwestie in Frankrijk was gearresteerd voor een
andere zaak.
Wanneer we Haico met de aantijging confronteren, oogt hij zichtbaar
vermoeid. Na alle bedreigingen en het verlies van zijn broer, plus
een onmogelijke en gecompliceerde erfenis, krijgt hij ook nog eens
dergelijke verhalen over zich heen. Hij ontkent, met zijn karakteristieke
zachte stem, zonder emotie. In de rechtbank reageert Endstra opvallend
laconiek op de beschuldiging. Als tijdens de zitting in het kort
geding van 13 februari jongstleden, waarin hij probeert voorinzage in
dit Quote-artikel af te dwingen, de veronderstelde opdracht voor een
huurmoord op Paarlberg nadrukkelijk ter sprake komt, kijkt de rechter
hem aan. Endstra kijkt roerloos terug, maar reageert niet.
Vanaf 2006 is er door verschillende familieconflicten,
beslagleggingen, kort gedingen
en geschuif met aandelen geen sprake meer
van een eensgezind familie-imperium. Dat is
de voornaamste reden dat de erven Endstra
vanaf 2007 ook niet meer in de Quote 500
worden opgenomen.

058
den terug. Endstra ontkent op dat
moment nog tegenover de media dat hij
Holleeder überhaupt kent. Als Quote in
december 2002 de beruchte ‘bankjesfoto’
van Endstra en Holleeder publiceert, is zijn
imago als onderwereldvriend definitief
gevestigd. Niet veel later blijkt dat justitie
hem opnieuw in een witwasonderzoek in
het vizier heeft. En als hij in maart 2003 in
een uitzending van Vara’s Zembla rechtstreeks
in verband wordt gebracht met een
reeks liquidaties in de Amsterdamse
onderwereld – advocaat Piet Doedens
vertelt dat iedere insider wel weet dat de
vastgoedman drugsgeld in huizen pompt –
springt Endstra in paniek bij de CIE op de
achterbank. Daar verklaart hij uitvoerig
dat hij wordt afgeperst door Holleeder en
dat hij doodsbang is dat ‘De Neus’ erachter
komt dat hij met justitie praat. Opmerkelijk
genoeg vertelt Endstra hetzelfde afpersingsverhaal
daarna nog tientallen malen.
Niet alleen deelt hij het met zijn familie en
vertrouwelingen, hij vertelt het tevens aan
een medewerker van ABN Amro die zijn
rekening wil sluiten en tegen journalisten
als John van den Heuvel en Jort Kelder.
Endstra wil zichzelf, kortom, graag als
slachtoffer profileren, zonder dat zijn
betrokkenheid als witwasser naar buiten
komt.
Zijn verrichtingen kunnen niet voorkomen
dat het bergafwaarts gaat met het vermogen
van Endstra. In de Quote 500 van 2003
achten wij hem nog slechts goed voor tweehonderd
miljoen euro, 150 miljoen minder
dan het jaar ervoor. Tijd om revanche te
nemen krijgt hij niet, want op 17 mei 2004
wordt Wim Endstra voor zijn kantoor
aan de Amsterdamse Apollolaan doodgeschoten.
Hoewel in Polen inmiddels een
47-jarige Rus is aangehouden wiens dna op
het wapen zat waarmee Wim Endstra werd
geliquideerd, heeft justitie nog altijd geen
opdrachtgever kunnen achterhalen.
de endstra-tapes
deel 2
Onbekenden hebben de afgelopen jaren in een bepaalde
periode opnames gemaakt in het kantoor van Haico
Endstra in het World Fashion Centre in Amsterdam. Quote heeft
vastgesteld dat er inderdaad geluidsopnames bestaan. Vast staat
ook dat er op zeker moment een mysterieuze inbraak is geweest
in het kantoor. Om hoeveel uur aan opnames het gaat, is niet
bekend. Het verhaal gaat wel dat zo vele uren overleg tussen
Haico Endstra, zijn fiscalist, zijn advocaat en anderen illegaal
zijn opgenomen.
Wie beschikt nu over deze opnames? Haico in elk geval niet.
Diens advocaat Hans Koets sommeerde Quote onlangs de illegale
opnames spoorslags in te leveren, maar ook Quote heeft ze niet.
Het verhaal gaat dat de opnames momenteel op de vrije markt te
koop zijn voor wat de gek ervoor geeft – en dat zal geen zacht
prijsje zijn.
Wie opdracht heeft gegeven voor de afluisteroperatie is ongewis,
maar het lijdt geen twijfel dat deze persoon zakelijk iets te verhapstukken
heeft met het Endstra-bedrijf. Als het inderdaad gaat om
een periode van weken of maanden, dan bieden deze opnames
een kijkje in de keuken van de afwikkeling van de Endstra-erfenis
en de zakelijke initiatieven van Haico’s bedrijven. Bij het Bureau
Ontnemingsvordering van het Openbaar Ministerie brandt men
ook van nieuwsgierigheid, want de opnames bieden tevens inzicht
in de integriteit en de oprechtheid waarmee Haico de zaken van
het vroeger criminele Endstra-imperium afwikkelt met de Nederlandse
staat.
ton van dalen
Drugshandelaar in ruste
en voormalig zakenpartner
van Ronald van Essen.
Heeft naar eigen zeggen
het geld teruggekregen
dat hij bij Endstra had
geparkeerd.
WFA
Smulders, Edwin ANP, beeld
DubiEuzE ontMoEtingEn
Willem Holleeder,
‘de neus’
Haico beweert dat hij zich voor de dood
Raakte begin jaren negen-
van zijn broer voornamelijk in het familiebedrijf
bezighield met de verhuur van
tig bevriend met Wim
Endstra en heeft hem
volgens justitie sinds
goederenwagons. Daarnaast duikt zijn
2002 afgeperst. Beweert
naam echter op als bestuurder in diverse
onschuldig te zijn en zegt
dat Mieremet de afperser
aan Wim gerelateerde vennootschappen,
was. Endstra zou geen
maar ook zussen trix en astrid en Wims
aangifte hebben durven
vriendin anita Schuts hadden bv’s op hun
doen, omdat dan zou
blijken dat hij geld van
naam staan. Waar ze precies voor teken-
criminelen zou aanpakken
den, wisten ze niet; dat lieten ze allemaal
en witwassen.
aan Wim over. Of, zoals de recherche op
Het criminele netWerK
van de broertJes
endstra
gebroeders driesen
† 2001
Eric en Rob Driesen
hadden talloze pandjes
in Breda en voerden een
schrikbewind onder hun
huurders. Kochten in
1999 met Wim Endstra
fitnesscentrum MegaSport
in Breda. Na de dubbele
moord op de broers onderhield
Wim warm contact
met Erna Driesen, de
weduwe van een van de
broers, bij wie de dagboekaantekeningen
(zie kader
op p.62) zijn gevonden.
servet yilmaz
Wilde in februari 2005 geld
zien van John Wijsmuller,
die zei dat hij maar moest
incasseren bij zakenrelatie
Hans Lammers. Lammers
belde van schrik Haico, die
de vordering van vijftienduizend
euro betaalde en
deze met Wijsmuller
verrekende.
sam Klepper,
‘span’ † 2000
Vriend van Mieremet.
Verspreidde vlak voor zijn
dood het verhaal dat hij
achter de mislukte liquidatiepoging
van Van Essen
in 1999 zat, en dat de
opdracht daarvoor afkomstig
was van de broertjes
Endstra. Wim Endstra zou
Kleppers weduwe Sandra
in 2002 hebben gedreigd
haar kinderen iets aan te
doen; Haico was daarbij
aanwezig volgens haar.
Haico (l.) is direct na
de liquidatie van zijn
broer ter plaatse
cor van Hout,
‘Flipper’ † 2003
Wim Endstra was in
1992 op het feest ter ere
van de vrijlating van deze
Heineken-ontvoerder.
Sindsdien woonde Van
Hout in een woning aan
de Amsterdamse Deurloostraat.
Haico was de enige
bestuurder van de exploitatievereniging
die formeel
eigenaar van de woning
was.
JoHn mieremet,
‘spic’ † 2005
Zou samen met Sam
Klepper minstens
35 miljoen gulden hebben
ingelegd bij Endstra.
Gaf in 2002 het ‘bankier
van de onderwereld’interview
om dat geld
terug te krijgen. Ging na
de dood van Wim verhaal
halen bij Haico.
059
stanley Hillis,
‘de ouWe’ † 2011
Voormalige bankovervaller
die in de jaren negentig
een grote speler was in
de drugshandel. Verwierf
landelijke bekendheid
door ontsnappingen uit de
gevangenis. Zou op Aruba
ontmoetingen hebben
gehad met Wim Endstra.
Na diens dood bleek de
vriendin van Hillis in een
van Endstra’s appartementen
te wonen.
orminda soerel,
‘minnie’
Zus van crimineel
Dino Soerel. Had naar
eigen zeggen een verhouding
met Wim en woonde
in een van zijn woningen.
Werd in 2009 veroordeeld
tot 240 uur taakstraf en
vier maanden voorwaardelijke
gevangenisstraf
voor het witwassen van
1,3 miljoen euro. Dat
bedrag had Wim haar in
december 2002 betaald.
ron nyQvist
Zit een straf van twintig
jaar uit voor de moord op
de gebroeders Driesen.
Nyqvist schoot hen dood
omdat hij vermoedde dat
zij hadden geprobeerd een
aanslag op hem te plegen.
Hij was er ook van overtuigd
dat Wim Endstra
daar een rol in speelde.
minK KoK, ‘de denKer’
Correspondeerde met Wim
Endstra tot aan diens
dood. Zijn vriendin Linda
woonde in een Endstrapand;
zelf woonde Kok
boven de Amsterdamse
discotheek Sinners. De
huur daarvan werd wegens
geluidsoverlast betaald
door de discotheek, waarvan
Haico de aandelen
had. Een vriend van Kok,
Mike Jalink, beweerde na
Wims dood dat hij ook nog
geld van hem kreeg.

060 061
enig moment concludeert: ‘Op gezette
tijden een handtekening zetten, daar komt
het eigenlijk op neer.’
Maar ook de recherche hoort de verhalen
dat Haico bij de gesprekken zat die Wim
voerde met zijn dubieuze zakelijke contacten.
Wanneer in augustus 2002 het fatale
interview met Mieremet in De Telegraaf
verschijnt, keert niet alleen Wim maar
ook Haico halsoverkop terug van vakantie.
Ze gaan eerst voor advies langs bij Wims
advocaat Bram Moszkowicz, zo vertelt
Holleeder, die ook bij de bespreking op het
kantoor aan de Herengracht aanwezig is.
Het is tijdens die meeting dat, volgens
Holleeder, besloten wordt dat het slimmer
is als Endstra en hij niet meer samen
worden gezien. Holleeder moet zelfs een
geblindeerde motorhelm ophouden als hij
Endstra’s kantoor binnenwandelt. Daarnaast
wordt besproken dat het niet handig
is dat Endstra en Holleeder dezelfde advocaat
hebben – Moszkowicz dus – en na het
gesprek stapt Endstra over naar advocaat
Jurjen Pen. Enkele dagen later rijdt Haico
met Wim mee naar het Belgische Neerpelt
om de zaak met Mieremet te sussen. Die
missie mislukt volkomen. Mieremet staat
in de tuin met een pistool te zwaaien,
terwijl zijn vriendin gilt dat hij Endstra
moet doodschieten. Het is volgens verschillende
bronnen zeker niet de eerste
keer dat Haico aanwezig is bij de ontmoetingen
die zijn broer heeft met criminele
kopstukken. ‘Hij zat vaak bij besprekingen
met criminelen die al die jaren in en uit
liepen op de Apollolaan.’ En: ‘Als Haico
zegt dat hij van niks wist, dan klopt dat
niet.’
Hoewel Wim Endstra geen strafblad had
en hij vlak voor zijn dood van het OM een
kennisgeving kreeg van niet verdere vervolging
voor witwassen, oordeelt justitie in
2010 hard over zijn bedrijven. Dat gebeurt
als de Hoge Raad een deel van de Holleederzaak
behandelt. Volgens de Raad heeft het
Hof feitelijk kunnen vaststellen dat ruim
drie miljoen gulden – afkomstig van xtchandelaar
Ronald van Essen – met het
overige vermogen van Convoy van Wim
Endstra vermengd is geraakt. En dat
Convoy ‘sedertdien onderdeel was van het
door W. Endstra gedreven conglomeraat
waarbinnen op structurele basis zeer grote
uit misdrijf afkomstige sommen geld
werden witgewassen’. In een regiezitting
voorafgaand aan de strafzaak tegen
Jan-Dirk Paarlberg in 2009 zegt officier
van justitie Koos Plooij dat ‘ons pas nu is
gebleken op welke schaal meneer Endstra
witwaste en wat hij in de onderwereld deed’.
DagobErt DucK
Justitie heeft nooit kunnen achterhalen
hoeveel geld de criminele contacten van
Wim Endstra nu precies aan hem hebben
toevertrouwd. Schattingen variëren van
twintig tot tweehonderd miljoen euro en
de broers zelf lieten niet na geregeld te
pochen over de hoeveelheden cash die ze
tot hun beschikking hadden. Een voormalige
zakenrelatie: ‘De Endstra’s schepten
altijd op dat ze een bankkluis in Zwitserland
hadden die zo vol met bankbiljetten
lag dat de deur niet meer dicht kon, doordat
er bankbiljetten tussenuit staken. Net als
bij Dagobert Duck.’
Tijdens zijn rechtszaak in 2010 verklaart
Willem Holleeder dat John Mieremet en
zijn compagnon Sam Klepper met hun bij
Endstra ingelegde 35 miljoen gulden geen
uitzondering waren. En wie hoort hoe dat
geld in ontvangst werd genomen, zal niet
twijfelen over het antwoord op de vraag
of Haico misschien niet wist dat de poen
aan de penoze kon worden gelinkt: ‘Een
paar miljoen in duizendjes in een tassie.
Het geld werd meestal overgedragen op een
locatie waar niemand het kon zien. In het
Amsterdamse Bos of zo’, vertelde Holleeder,
alvorens onder ede te verklaren dat Haico
dat contante en criminele geld beheerde.
‘Ik heb dat van Endstra gehoord en het is
bevestigd doordat hij het aan mij heeft
laten zien.’ Daarom ook wordt Haico ‘Het
Eekhoorntje’ genoemd, ‘omdat eekhoorntjes
verzamelen en verstoppen’. ‘Trix,
Holleeder: ‘Het
geld werd meestal
overgedragen op
een locatie waar
niemand het kon
zien. In het Amsterdamse
Bos of zo’
In 2002 hadden Holleeder (r.)
en Wim Endstra nog dezelfde
advocaat: Bram Moszkowicz
‘ Ze schepten altijd op dat
ze een Zwitserse bankkluis
hadden die niet meer dicht
kon van de bankbiljetten’
Astrid en Wims vader hadden hiervan geen
weet. (…) Haico is deelgenoot van wat Wim
deed. (…) Dat heeft Wim mij verteld. Ik heb
weleens bij gesprekken gestaan van Haico
en Wim en daaruit bleek dat hij het wist.’
En crimineel Mink Kok, die met Endstra
correspondeerde tot vlak voor zijn dood,
vertelde in 2008 tegen de rechter-commissaris:
‘Willem (Endstra, red.) heeft me
laten weten dat Haico van alles wat er
gebeurde – ik weet dus niet wat – dat Haico
wist wat er allemaal speelde.’
Dat Haico met grote sommen contant
geld rondliep, wordt bevestigd in officiële
verklaringen van twee bankmedewerkers
van Advisa Treuhand in Liechtenstein.
Een van hen, Esther Keiser-nünlist, zegt
tijdens een verhoor in Liechtenstein in
2009 dat ze Haico Endstra al vijftien jaar
kent. ‘Ik ga ervan uit dat Willem Endstra
dan geen tijd had om te komen. Hij (Haico,
red.) gaf ons opdrachten en nam geld op.
Ik had het gevoel dat hij in opdracht van
Wim handelde, maar het is ook mogelijk
dat hij meer wist.’ Wanneer haar een bijlage
wordt voorgehouden, zegt ze: ‘Het is juist
dat daar “zevenhonderdduizend aan H.E.”
staat.’ En als haar wordt gevraagd of dit iets
uitzonderlijks was, antwoordt ze van niet.
Haico heeft altijd beweerd dat de contante
opnamen bedoeld waren voor Willem Holleeder,
die immers zijn broer zou afpersen.
Maar als hij in verhoren vragen krijgt over
het feit dat hij niet alleen geld zou hebben
gehaald maar ook gebracht, lijkt hij al zijn
bezoekjes aan de buitenlandse banken
ineens te zijn vergeten (zie ook het kader
rechts: ‘Vergeten miljoenen’).
In het criminele circuit wordt nu volop
gespeculeerd over de hoeveelheid geld die
nog steeds in buitenlandse kluizen ligt en
op voor de Nederlandse justitie onvindbare
buitenlandse nummerrekeningen staat.
Het traceerbare deel van Wim Endstra’s
erfenis wordt vlak na zijn dood geschat op
48,7 miljoen euro. Bij de kantonrechter
vergeten Waar een gemiddeld mens niet graag met grote
bedragen cash over straat gaat, lijkt Haico End-
milJoenen stra daar geen enkel probleem mee te hebben.
Integendeel: dergelijke voorvallen leiden bij hem spontaan tot vergeetachtigheid.
De advocaat van Jan-Dirk Paarlberg confronteert
Haico tijdens een verhoor in juli 2008 bij de rechter-commissaris
met zijn bezoekjes aan Liechtenstein en Zwitserland, maar die verklaart
dat hij er slechts ‘één, misschien twee keer’ is geweest om
geld op te nemen. Als hij erop wordt gewezen dat hij in 1998 met zijn
broer Wim 235 duizend gulden aan contanten naar Liechtenstein
zou hebben gebracht, antwoordt hij: ‘Kennelijk ben ik daar geweest.’
Over een besprekingsverslag van 10 augustus 2000, waarin te lezen
is dat Haico Endstra 380 duizend Duitse mark kwam ophalen en
dat er ‘nog vier miljoen uit Spanje komt’, meldt hij: ‘Dat zegt me
helemaal niets.’ Over een telefoonnotitie uit februari 2004, waarin
gesproken wordt over tweeënhalf miljoen die binnen moet komen
uit Luxemburg, zegt Haico: ‘Nee, dat heb ik niet besproken.’ En over
een bespreking van tien dagen later, betreffende een opname van
vijftigduizend euro contant, zegt hij dat het een bespreking met Wim
moet zijn geweest. ‘Waarom er “H.E.” bij staat, dat weet ik niet.’
Haico erkent dat hij beschikking had over de rekening en opdrachten
heeft gegeven, maar vrijwel alle genoemde bedragen en transacties
zeggen hem niks.
Ook wat betreft de Zwitserse bankrekening laat Haico’s geheugen
hem in de steek. Dat hij op 10 maart 2003 met zijn broer bij de
Schweizerische Treuhandgesellschaft is geweest om anderhalf
miljoen euro cash op te nemen? ‘Ik ben nog nooit met mijn broer
naar Zwitserland gegaan om anderhalf miljoen op te halen. (…)
Ik kan me wel herinneren dat ik met mijn broer daar ben geweest.
Maar ik kan me niet herinneren dat ik (…) in een besprekingskamer
heb gezeten en over anderhalf miljoen heb gesproken.’
En wat te denken van het voorval waarbij Haico in 2001 bij de Duits-
Zwitserse grens wordt aangehouden met negenhonderdduizend
gulden aan contanten? In het verslag van het verhoor van 6 februari
2006 is te lezen dat Haico, nadat de opnamerecorder is gestopt,
zegt dat het bedrag afkomstig is van ene Bob Sijthoff. Sijthoff heeft
altijd ontkend dat de ontmoeting heeft plaatsgehad. In een politieverhoor
in 2006 zegt Endstra dat die negenhonderdduizend gulden
voor Holleeder waren bestemd, maar in 2007 meldt zich bij Quote
een bron die verklaart dat de koffer met geld ook weleens een betaling
voor twee appartementjes in de Amsterdamse Gerrit van der
Veenstraat kan zijn. In hetzelfde blok waar ooit Evert Hingst en Dino
Soerel woonden, werden twee woningen voor bijna 250 duizend
gulden van kogelvrij glas en een gepantserde voordeur voorzien,
die mede daarom 1,2 miljoen gulden per stuk moesten opleveren.
Wim Endstra verkoopt die woningen – tot grote verbazing van zijn
financiële man Dennis Prins – voor 375 duizend euro per stuk aan
Sijthoff, en Haico neemt mogelijk de rest (dus zo’n 857 duizend euro)
cash in ontvangst.

062 tap van de
063
dagboeK-
aanteKeningen
In 2003 raakt Wim Endstra het
schriftje kwijt waarin hij alle zakelijke
afspraken heeft opgeschreven. Hij vermoedt dat het uit zijn huis
is gestolen. Verschillende familieleden verklaren na Endstra’s dood
aan de politie dat Wim na het verliezen van het schriftje behoorlijk
in paniek is. Uit zijn herinnering puttend, tekent hij opnieuw zijn aantekeningen
op. Het resulteert in een stapel velletjes, die hij verstopt
in de garage van ‘goede vriendin’ Erna Driesen. Later zullen deze
krabbels bekend worden als ‘de dagboekaantekeningen’. Tijdens het
hoger beroep van Paarlberg, in september 2011, moet Haico Endstra
voor het Hof antwoord geven op de vraag of hij álle aantekeningen
heeft ingeleverd, of dat hij voor de politie een selectie van twaalf
velletjes heeft gemaakt.
Want er is reden tot twijfel, zo verklaart Arnold Endstra (een neef van
Wim en Haico) in februari 2009 bij de rechter-commissaris. ‘Ik heb
de dagboekaantekeningen aan de politie overhandigd. Ik heb ze misschien
twee weken in mijn bezit gehad. Ik heb ze gelezen, het waren
allemaal losse velletjes met data en bedragen erop. Ik herkende het
handschrift van Wim Endstra. (...) Het bundeltje dat naar de politie is
gegaan, zat bij elkaar in één doos. De rest lag verspreid. Dat waren
dingen die niet relevant waren, dat ging over projecten waarmee
hij bezig was. Er zijn dus meer papieren dan ik aan de politie heb
gegeven. (...) Ik denk dat de rest van de papieren, die niet naar de
politie zijn gegaan, bij Haico liggen. Ik heb ze in ieder geval niet.’
En een maand later verklaart Arnold opnieuw in een verhoor dat
Haico een selectie heeft gemaakt. ‘Of de achtergehouden stukken
betrekking hadden op witwasconstructies? Geen idee. Met name
Haico heeft bepaald wat wel en niet naar de politie moest.’
In juli 2008 wordt Haico zelf gehoord bij de rechter-commissaris,
onder andere over de omvang van de dagboekaantekeningen. Als
wordt gevraagd hoe dik het bundeltje aantekeningen was, geeft
hij een dikte van anderhalve centimeter aan. Later in het verhoor
bevestigt hij dat nog eens. Op de zitting van 7 september 2011 laat
de rechtbankvoorzitter Haico een stapeltje van twaalf vellen papier
zien, qua dikte nu niet bepaald anderhalve centimeter. ‘Het stapeltje
aantekeningen dat is gevonden, was iets dikker dan dit stapeltje.
Misschien wel tweemaal zo dik. Dat waren tien à vijftien pagina’s
handgeschreven aantekeningen’, aldus Haico. Als hem wordt
gevraagd of hij een selectie heeft gemaakt, zegt hij tot tweemaal toe
stellig: ‘Ik heb geen selectie gemaakt van de aantekeningen.’ Later
voegt hij eraan toe: ‘Alles wat is gevonden, kwam uit de woning van
Driesen. Ik weet niet beter dan dat al die stukken aan de politie ter
hand zijn gesteld.’ Wanneer hem gevraagd wordt naar de kopieën
die hij van de dagboekaantekeningen heeft, zegt hij: ‘Ik heb deze
niet kunnen vinden. Ik weet niet of ik deze nog heb. Ik ben inmiddels
verhuisd. Misschien dat deze aantekeningen nog ergens tussen mijn
spullen liggen. Het zou ook kunnen zijn dat ik deze heb weggegooid.’
Wim Endstra’s dagboekaantekeningen
Telefoon-
recherche
zijn de vijf kinderen van Wim, van wie
enkelen nog minderjarig zijn, officieel aangemeld
als erfgenamen. Daardoor is voor
elke vordering op de erfenis een rechterlijke
beslissing nodig. Eenieder die formeel
komt klagen bij Haico dat hij nog geld
tegoed heeft, loopt het risico dat zijn claim
bekend wordt bij justitie en mogelijk ook
daarbuiten.
Wie zich door die verdedigingswal nog niet
uit het veld heeft laten slaan en om poen
komt zeuren, krijgt van Haico te horen dat
er geen geld is om uit te keren en dat hij
niet op de hoogte is van afspraken die met
zijn broer zijn gemaakt. En wie blijft aandringen,
kan erop rekenen dat justitie meeluistert.
Een voorbeeld: in 2005 heeft het
OM zijn pijlen gericht op John Mieremet,
die Haico zou afpersen. Wanneer Haico
opnieuw een bezoek brengt aan Mieremet
in België, om met hem te praten over miljoenen
die nog altijd niet zijn uitgekeerd,
heeft hij opnameapparatuur in zijn broekriem.
Dat het gesprek wordt opgenomen,
interesseert Mieremet niet. Hij wil alleen
zijn geld terug. Haico houdt vol dat er
geen geld is en dat hij zelf ook ‘alleen
maar ellende en shit’ door de situatie heeft.
Dit wekt Mieremets woede: ‘Haico, kanjer,
ik schiet je zuster dan wel dood. Doe d’r de
groeten… Bel je vader…’ Mieremet uit nog
diverse bedreigingen, maar het mag niet
baten. Hij krijgt geen cent en wordt enkele
weken later doodgeschoten in Thailand.
Ook andere schuldeisers en afpersers
worden bij justitie gemeld. Het leidt zelfs
tot twee forse veroordelingen, die het
OM overigens buiten de aandacht van de
media houdt.
WittE raaf
Zeezeiler Haico zet na de dood van zijn
broer sowieso een koers uit waarbij hij zich
direct tegen Willem Holleeder keert en
belastend verklaart over diverse betrokkenen.
Al snel wordt duidelijk dat hij in die
verklaringen zeker niet altijd de waarheid
spreekt. Endstra’s klusjesman zou ‘gewoon
voor Holleeder’ werken en Haico zou hem
zelf nooit een opdracht hebben gegeven,
laat staan hebben betaald. Maar de recherche
vindt niets strafbaars tegen de klusjesman
en wanneer deze later als getuige
wordt verhoord, overhandigt hij het OM
een stapel kopieën van facturen en bankafschriften
met betalingen van Endstrabedrijven
voor geleverde diensten. Zo is
de aanleg van een nieuwe verwarmingsinstallatie
aan de Apollolaan aan Haico
gefactureerd en namens het familiebedrijf
betaald.
Ook ontstaat er grote twijfel over de vraag
of Haico wel alle dagboekaantekeningen
van zijn broer aan de politie heeft overhandigd.
Zijn neef arnold Endstra heeft
in elk geval tot twee keer toe verklaard dat
Haico een selectie heeft gemaakt (zie kader
links: ‘Dagboekaantekeningen’). Dat biedt
ruimte voor de speculatie dat Haico belastende
aantekeningen over Wims criminele
handel en wandel niet heeft ingeleverd, of
dat hij ontlastende aantekeningen over
verdachten heeft achtergehouden. In elk
geval is hij er weinig zorgvuldig mee omgesprongen.
Zo heeft hij kopieën gemaakt
van de aantekeningen voordat deze naar
de politie gingen, maar is hij die bij een verhuizing
kwijtgeraakt, vertelt hij in 2011 aan
het Hof.
Het maakt justitie kennelijk niets uit.
Ondanks Haico’s tegenstrijdige en twijfelachtige,
soms zelfs naar het leugenachtige
neigende verklaringen, zijn gesleep met
grote sommen contant geld, vastgelegde
Tegen Mieremet houdt Haico
vol dat er geen geld is en dat
hij ‘alleen maar shit’ heeft
‘omdat er niet
is doorgevraagd’
Haico’s zeiljacht de Marisja,
te koop voor 475 duizend euro
ontmoetingen met criminele zwaargewichten
en de verdenking dat hij
een huurmoordenaar op Paarlberg zou
hebben af gestuurd (zie kader ‘De wilde
verhalen’ op p.57), blijft justitie een bruikbare
getuige in hem zien. Dat wekt verwondering,
maar volgens een ingewijde is er
een logische verklaring voor. ‘Justitie is
hem dankbaar omdat hij meewerkt. Daardoor
zien ze hem als een witte raaf.’ Het
komt justitie uitermate goed uit dat Haico
verklaringen aflegt tegen Holleeder én
Paarlberg. En dat hij onderschrijft wat zijn
broer Wim beweerde tijdens de zogenaamde
‘achterbankgesprekken’ met de CIE (‘Ik
word afgeperst door Holleeder’) en in een
bij de notaris achtergelaten brief, namelijk
dat Jan-Dirk Paarlberg de afpersingsgelden
voor Holleeder incasseert. Dat justitie
zoveel waarde hecht aan Haico’s
verklaring op dat laatste punt, is wederom
opmerkelijk te noemen. Hoewel hij in de
periode na de dood van Wim eerst dagelijks
en later wekelijks met de politie spreekt
over de afpersing van zijn broer, verschillende
malen officiële verklaringen aflegt en
zich door justitie zelfs laat afluisteren als
In oktober 2005, anderhalf jaar
na de dood van Wim, wordt in een
verhoor voor het eerst gesproken over de mogelijke betrokkenheid
van Jan-Dirk Paarlberg bij de afpersing van Wim. Haico zegt tegen
zijn verhoorder dat het ‘puur speculatief’ is wat hij gaat zeggen,
maar hij denkt dat de betalingen aan Paarlberg ‘geheel onverplicht’
zijn gedaan. Hij ziet Paarlberg slechts als een instrument in deze
constructie. ‘Ik denk niet dat meneer Paarlberg in staat is om af te
persen.’ Haico geeft aan maar weinig van de betalingen te weten,
waarop de verhoorder concludeert: ‘We wilden u er allerlei inhoudelijke
vragen over stellen, maar ik begrijp dat u niet op de hoogte
bent.’ Waarom verklaart Haico dan in een later verhoor dat hij
letterlijk van zijn broer heeft gehoord dat deze werd afgeperst
door Paarlberg? Advocaat Gabriël Meijers voelt Haico daarop flink
aan de tand hierover en wil weten waarom hij dit destijds niet aan
de politie heeft verteld; zijn broer was immers net doodgeschoten.
Endstra antwoordt alleen maar dat hij het ‘niet relevant’ achtte en
‘omdat er niet doorgevraagd is’.
hij bij plaaggeest Mieremet op bezoek gaat,
duurt het tot augustus 2006 eer hij – in zijn
laatste verhoor met de politie – verklaart
dat zijn broer via Paarlberg werd afgeperst.
En in juli 2008 meldt hij aan de rechtercommissaris
dat zijn broer tegen hem had
gezegd: ‘Nou moet ik via die schijtnicht aan
Holleeder betalen’, doelend op Jan-Dirk
Paarlberg. Is het geloofwaardig dat Haico
het in de tussenliggende jaren niet van
essentieel belang vond te melden hoe die
afpersingsroute nu precies liep (zie kader
boven: ‘Omdat er niet is doorgevraagd’)?
Of is er wellicht een andere reden voor zijn
late verklaring?
Bronnen wijzen erop dat Haico financieel
belang heeft bij een definitieve veroor deling
van Paarlberg. De erven Endstra hebben in
2007 al voor 22 miljoen euro beslag gelegd
bij hem. Vijf miljoen moet rente en bijkomende
kosten dekken, de rest willen ze
terug omdat Paarlberg het via afpersing
zou hebben verkregen. Haico en zijn
accountant Joop van der Haar konden in
de boeken van Wim namelijk geen logische
verklaring vinden voor dat bedrag, anders
dan dat het geld onder dwang is betaald.

064 065
de endstra-
dynastie
beatrix ‘trix’
(1951)
Arnold
Anita Schuts
Haico’s
vertrouWelingen
Willem ‘Wim’
(1953-2004)
Wims erven
Met Carla de Groot:
Alexander (1981), Ralf
(1984), Maxime (1990).
Met Marianne Vlaming:
Willem Boy (1991).
Met Anita Schuts:
Eva (1997).
andreW ‘andy’
van der marK
Fiscalist die Joop van der
Haar vervangt. Heeft zo’n
nauwe band met Haico dat
deze een aparte kamer
heeft in Van der Marks
kantoor in het WFC.
arnold endstra
margot Kleine
astrid
(1954)
Hans Koets
Civielrechtelijk advocaat
van Haico. Treedt ook op
voor erven Alexander, Ralf
en Maxime.
Haico
(1955)
Zoon en dochter uit eerste
huwelijk, dochter uit
andere relatie.
Wim passtoors
Kennis van Wim Endstra uit
Zandvoort. Ontfermt zich
na Wims dood over Haico.
gerloF FunKe Küpper
Directeur van de
IJmuidense haven.
Joop van der Haar
Financiële man van Wim
Endstra, executeur-testamentair
van de erfenis.
In 2006 ontslagen omdat
hij zichzelf zonder overleg
een salarisverhoging zou
hebben gegeven.
beeld ANP, Edwin Smulders
Jan-dirK
paarlberg
Deze vastgoedinvesteerder, ooit groot
geworden met reclamebedrijf Media-
Max, deed miljoenentransacties met wijlen Wim Endstra. Daarbij
ging het volgens justitie om afpersingsgeld dat Paarlberg voor
Willem Holleeder zou hebben geïncasseerd. Dat Paarlberg de
gelden niet naar Holleeder heeft overgemaakt, betekent volgens
het Openbaar Ministerie dat hij de spaarpot van Holleeder is. En dat
er geen bewijs is dat Holleeder en Paarlberg contact hebben gehad
over de gelden, kon de rechtbank in eerste instantie weinig schelen.
Paarlberg werd tot vierenhalf jaar cel veroordeeld voor het witwassen
van miljoenen euro’s van Willem Holleeder, oplichting en fraude.
Volgens de rechters moet Paarlberg ‘kennis hebben gehad van het
afgedwongen karakter van de betalingen’. Het hoger beroep van
Paarlberg gaat in april verder; de kasteelheer houdt vol onschuldig
te zijn en alleen ontvlechtingsgeld te hebben ontvangen.
Precies die redenering houdt justitie
erop na. Endstra en Paarlberg waren via
vastgoedprojecten, waaronder de haven
van IJmuiden, weliswaar enige tijd zakelijk
verbonden, maar met de ontvlechting van
die verbintenis zou helemaal geen geld
gemoeid hoeven te zijn, zo luidt de stelling
van justitie. En die wordt nog altijd overeind
gehouden. Zelfs toen in september
2011 tijdens de behandeling van Paarlbergs
hoger beroep in de Enclave-zaak bleek dat
in een van Haico’s uitgetikte verklaringen
bij de rechter-commissaris de uitspraak
was weggevallen dat de winstverwachting
van de haven ‘minimaal twintig miljoen’
betrof.
Het kan in de civiele procedure van de
erven Endstra tegen Paarlberg natuurlijk
geen kwaad dat Haico durft te beweren
dat zijn broer hem heeft verteld via Paarlberg
te zijn afgeperst. Los daarvan scoort
Haico met zijn late beschuldiging, zoals
gezegd, punten bij justitie. Wellicht vergroot
dat zelfs de kans dat ze hem vrijwaren
van vervolging en zich ook niet
eindeloos vastbijten in de boeken van de
bedrijven die Wim Endstra naliet. Dat
Haico op dit moment zelf niet als verdachte
van witwaspraktijken wordt gezien, komt
veel insiders buitengewoon merkwaardig
voor. Want, zoals een betrokken advocaat
opmerkt, we hebben het hier wel over de
grootste witwasoperatie uit de Nederlandse
geschiedenis. ‘Zelfs als de Endstra’s
voor vijftig miljoen zouden schikken,
komen ze er nog genadig vanaf.’
gESoufflEErD Door JuStitiE
Dat Haico’s verklaringen misschien zelfs
door justitie worden ingegeven, mag een
paranoïde theorie zijn ten aanzien van de
rechtsstaat, het is niet geheel ondenkbaar.
In het verslag van het verhoor van juli 2008
door de rechter-commissaris, wanneer
Haico opnieuw over Paarlberg aan de tand
wordt gevoeld, is te lezen dat hij tijdens de
pauze op de gang staat te praten met officier
van justitie Michiel zwinkels. Paarlbergs
toenmalige advocaat gabriël Meijers
herinnert zich nog hoe hij kwam aanlopen
en het gesprek onmiddellijk stokte. ‘Je mag
niet met een getuige praten, maar natuurlijk
komt het in de praktijk voor dat je buiten
het verhoor om bij de koffieautomaat
aan de praat raakt. Om de schijn weg te
nemen dat je iemand iets influistert, praat
je daarom altijd door over koetjes en kalfjes
wanneer een derde partij eraan komt. Het
was dan ook heel curieus dat het gesprek zo
abrupt stopte.’
‘ Zelfs als de Endstra’s
voor vijftig miljoen
zouden schikken, komen
ze er nog genadig vanaf’
Wanneer het verhoor verdergaat, neemt
Zwinkels duidelijk de leiding en wil hij
refereren aan het gesprek dat hij ‘zojuist op
de gang’ voerde met Endstra. Deze zou zich
tijdens dat gesprek ineens iets ‘herinnerd’
hebben en Zwinkels wil hem daar nog even
over horen. Het OM belet elke vraag van
advocaat Meijers of Haico wellicht een deal
heeft gesloten met justitie. Ook de CIErechercheurs
willen geen antwoord geven
op de vraag of ze met Haico in gesprek zijn
geweest en wat de inhoud is van die
gesprekken. Al met al lijkt er bij het OM een
blinde vlek te zijn ontstaan waarbinnen
Haico ongestoord kan opereren, zolang hij
maar meewerkt. Want, zo zegt een bron, zijn
handel en wandel wordt wel degelijk door
justitie in de gaten gehouden.
Ondertussen zit Haico, als we bijvoorbeeld
Willem Holleeder moeten geloven, nog
steeds boven op de contante criminele
miljoenen die aan zijn broer en hem zijn
toevertrouwd. Holleeder verklaarde althans
tijdens zijn rechtszaak: ‘Er is nog steeds
geld, Haico heeft het nog. Hij heeft er niet
mee gewerkt, heeft het niet geïnvesteerd,
maar er boten en zo van gekocht.’ Justitie is
druk bezig met het zichtbare deel van de
erfenis van Wim Endstra, wat een ingewikkeld
proces is. Op dit moment voeren
drie advocaten namens zijn vijf kinderen
gesprekken met de Belastingdienst en het
Bureau Ontnemingswetgeving Openbaar
Ministerie (BOOM). Vanwege het criminele
geld waarmee het familiebedrijf
(waarvan Haico nu directeur is en, samen
met de formele erven van Wim en zijn
zussen Trix en Astrid, aandeelhouder)
geïnfecteerd zou zijn, willen die een
percentage van de erfenis. Hoe hoog dat
percentage moet zijn, is onderwerp van
discussie. In elk geval heeft Haico aan zijn
broer een fijne vuilnisbak: alles wat binnen
de bedrijven niet deugde, kwam door Wim.
Daardoor hebben diens kinderen last van
justitie, terwijl Haico als medebestuurder
en medeweter wel erg makkelijk wegkomt,
meent een ingewijde. ‘Wim was voor hem
de keizer, maar na zijn dood was Haico het
ineens zogenaamd niet eens met wat hij
allemaal had gedaan.’ Gezien de claims die
op de erfenis liggen, wacht Wims kinderen
geen riante erfenis maar zijn ze technisch
failliet. Het bedrag dat justitie en fiscus
willen hebben, ligt hoger dan de waarde
van de aandelen die ze hebben geërfd, aldus
de insider. En de erfgenamen komen er nog
op een andere manier bekaaid vanaf.

066
Het verhaal dat Haico, samen met zijn
fiscalist andrew ‘andy’ van der Mark,
de kinderen van Wim ook op een andere
manier benadeelt – zo niet berooft – wordt
ondersteund door transacties met Wims
aandelen van de Nieuwe Zuiderbouwmaatschappij.
De kinderen verkochten in 2007
hun geërfde aandelen in die bv, zonder de
benodigde toestemming van de kantonrechter,
voor een appel en een ei aan
QF Real Estate en JCM Real Estate, twee
vennootschappen die geregistreerd staan
in het World Fashion Centre op het adres
van Van der Mark en waarvan gerlof
funke Küpper, in het geval van QF Real
Estate, directeur is. Diezelfde Funke
Küpper is ook directeur van de holding
Seaport IJmuiden van de familie Endstra,
en volgens bronnen zijn de aandelen van
JCM Real Estate en QF Real Estate in
handen van Haico. De bedrijven betaalden
in 2007 slechts 375 duizend euro voor
het belang van de kinderen in de Nieuwe
Zuiderbouwmaatschappij. Opvallend, niet
alleen omdat het in 2005 nog tweeënhalf
miljoen euro waard was, maar vooral ook
omdat de bewuste aandelen in 2011 daadwerkelijk
voor ruim tweeënhalf miljoen
aan een externe partij zijn doorverkocht.
Er is geen enkele logische verklaring voor
het feit dat die aandelen in twee jaar tijd
85 procent in waarde dalen, om in de vier
jaar daarna naar het oude prijsniveau terug
te veren.
Haico zou bovendien het vastgoed uit de
portefeuille van het familiebedrijf, waarvan
hij directeur is en Wims kinderen nog
altijd aandeelhouder zijn, via zijn fiscalist
Van der Mark buitenom verkopen aan kennissen.
Daarbij zouden woningen officieel
onder de vraagprijs worden doorverkocht
en het verschil contant worden afgerekend.
Het is een verhaal dat niet bewezen kan
worden, maar dat Haico vaker bij een verkoop
onderhands een zak geld zou willen
vangen, wordt ook door een andere partij
bevestigd. Onze bron is overtuigd: ‘Het
vermogen van het familiebedrijf zakt als
een plum pudding in elkaar, terwijl de
opbrengst van het verkochte vastgoed
‘ Het vermogen van het familiebedrijf
zakt als een plumpudding
in elkaar, terwijl het
verkochte vastgoed toch de
balans zou moeten spekken’
Haico’s geconstrueerde
verKlaring?
De erven Endstra en andere belanghebbenden
kwamen na de dood van Wim vaak samen om te
spreken over de erfenis. Centrale vraag: is er nog ergens geld te halen?
Tijdens het hoger beroep van de Enclave-zaak tegen Jan-Dirk Paarlberg
in 2011 rijst de vraag of Haico’s belastende verklaring ten aanzien van
Paarlberg niet achteraf geconstrueerd is, om de kasteelheer op die
manier te plukken. ‘Ik schat dat er in totaal twintig bijeenkomsten zijn
geweest. Die bijeenkomsten gingen over de erfenis’, verklaart Jonathan
Tobing wanneer hij in september 2011 als getuige wordt gehoord in
het hoger beroep tegen Paarlberg. Zelf treedt hij daar op als juridisch
adviseur van Wim Endstra’s ex-vriendin Anita Schuts.
Wanneer de erven Endstra in 2006 bij elkaar zitten, vertelt advocaat
Hans Koets hun dat hij beschikt over het dossier Paarlberg. Tobing:
‘Toen het dossier Enclave ter sprake kwam, werd er gezegd dat er bij de
verdachte (Jan-Dirk Paarlberg, red.) geld te halen viel. Ik heb dit eerst
geverifieerd bij Schuts. Zij vertelde mij dat er geen geld viel te halen bij
de verdachte. De verdachte had een zakelijke overeenkomst gesloten
met Endstra, waarvoor Endstra had moeten betalen.’ De deal betrof de
IJmuidense haven, waarvoor Wim Endstra in totaal 17,5 miljoen euro had
overgemaakt aan Paarlberg. Volgens Tobing beweert Haico’s boekhouder
Andy van der Mark tijdens de bijeenkomst dat dit bedrag met een beetje
geluk wel terug te vorderen is, wanneer aannemelijk gemaakt kan worden
dat het afpersgeld is.
In deze kwestie hadden advocaat Koets en Haico duidelijk een regisserende
rol en zouden ze de lezing van Schuts opzettelijk hebben genegeerd.
In elk geval zou het verklaren waarom Haico pas laat verklaart
over Paarlbergs betrokkenheid bij de afpersing van zijn broer. In een
verhoor op 19 mei 2004, vlak na de dood van Wim, zegt Haico dat hij niet
weet aan wie Wim heeft betaald. ‘Dat heeft hij mij nooit verteld.’ Wanneer
Haico in juli 2008 bij de rechter-commissaris wordt gehoord, herinnert
Paarlbergs toenmalige advocaat Gabriël Meijers hem aan zijn eerdere
verklaring.
Meijers ‘Dit is uw verklaring enkele dagen na de liquidatie van uw broer.
En dan gaat het om de ongewilde betalingen van uw broer. (…) En dan
zegt u: “Dat heeft hij me nooit verteld.” Klopt dat, dat uw broer dat nooit
verteld heeft?’
Endstra ‘Dat klopt niet.’
Meijers ‘Dat klopt niet. Maar u zegt net, u had altijd de waarheid verteld?’
Endstra ‘Dat klopt.’
Meijers ‘Hoe kan dat dan, dat dit niet klopt? Was u dat vergeten?’
Endstra ‘Mag ik het even lezen, wat ik wel en niet gezegd heb? (…) Dat zal
dan waarschijnlijk niet helemaal kloppen, want er is wel degelijk door
mijn broer verklaard aan mij dat hij betalingen aan Holleeder heeft
gedaan.’
Meijers ‘U vertelde in hetzelfde verhoor dat uw broer had gezegd: “Als mij
wat overkomt, dan zit Holleeder daarachter.” Dat Holleeder een rat was
volgens uw broer. Maar u verklaart hier niet dat uw broer dat tegen u
gezegd heeft. Sterker nog: u zegt, en de agenten nemen dat ook over,
“dat niet ter sprake geweest is aan wie de betalingen zijn gedaan”.
U zegt: “Dat heeft hij mij nooit verteld.” Wist u dat toen niet meer?’
Endstra ‘Ik weet niet meer waarom ik dat zo verklaard heb (…).’
Meijers ‘Maar u hebt het helemaal niet hier verteld tegen de politie. Die
is dan bezig met een onderzoek naar de liquidatie van uw broer. Dat hield
mogelijk verband met gedwongen betalingen. En u zegt hier weer en u zei
eerder ook al: “Ik weet niet aan wie het betaald is en ik weet ook niet aan
wie het afgegeven werd. Mijn broer hield alles voor zichzelf.”’
Endstra ‘Dat ging ook over de moord op mijn broer. Dat was op dat
moment belangrijker dan de financiële geldstromen.’

068
Meer
Endstra
Quotenet.nl/
endstra
toch de balans zou moeten spekken. En
Haico? Die verlaat het zinkende schip en
gaat straks weer lekker zeilen, met de
beschikking over contante miljoenen die
nog in de kluis liggen en die hij via dergelijke
slinkse vastgoeddeals heeft verdiend.’
KoEl En onaangEDaan
Uiteraard hebben we Haico Endstra om
commentaar gevraagd. We ontmoeten hem
op het kantoor van zijn advocaat Hans
Koets. Hij is gestoken in een grijs maatpak
met zilveren glans. Zijn voorkomen is
een bevestiging van hoe anderen hem
omschrijven: koel, beheerst, zakelijk.
Zodra hij wordt geconfronteerd met alle
verklaringen, beschuldigingen en theorieën,
reageert hij onaangedaan. Verder
wil Endstra zo min mogelijk loslaten. Zelfs
als we hem vragen hoe het met hem gaat,
wil hij daar liever geen antwoord op geven.
Advocaat Koets voert voornamelijk het
woord; af en toe vult Endstra hem aan.
Er wordt ontkend dat hij ooit met contante
bedragen in de weer is geweest, of dat hij
meerdere malen criminele kopstukken
heeft ontmoet. Kortom, alle beschuldigingen
worden van de hand gewezen. En het
verhaal dat Haico een huurmoordenaar
op Jan-Dirk Paarlberg heeft afgestuurd,
wordt later door de advocaat per mail
afgedaan als: ‘Dat is zo’n baarlijke nonsens,
dat het begrip indianenverhaal de
lading niet eens dekt.’
Wat vindt Haico endstra
er zelF van?
In een lang gesprek hebben we Haico Endstra alle
gelegenheid geboden antwoord te geven op onze
vragen. Helaas was hij niet erg mededeelzaam; zelfs de vraag hoe het
met hem ging werd als te privé terzijde geschoven. Maar we zijn de
lulligsten niet, dus stelden we hem ook nog eens in de gelegenheid
een zelfgeschreven weerwoord aan te leveren en daarom mailden
we hem nogmaals de onderwerpen. Op dat vriendelijke aanbod
volgde prompt een dagvaarding. Haico Endstra meende namelijk
alleen iets te kunnen schrijven als hij vooraf het artikel mocht lezen.
Die eis werd door de rechtbank verworpen. ‘Geheel onterecht’, liet
zijn advocaat weten, waarna we nog twintig minuten telefonisch de
aantijgingen hebben toegelicht. Of Endstra zelf wel een sportieve
verliezer is? Oordeelt u zelf.
‘Quote heeft mij in de gelegenheid gesteld een weerwoord te schrijven
naar aanleiding van het te publiceren verhaal over wat men noemt
“mijn rol in het familiebedrijf”. Over de wijze waarop het weerwoord
geschreven zou kunnen worden, is onenigheid gerezen. Quote heeft mij
slechts beperkt (dat wil zeggen middels vragen en het noemen van
enkele onderwerpen) geïnformeerd over hetgeen geschreven wordt.
Een gefundeerde reactie en een behoorlijk weerwoord is slechts mogelijk
wanneer op een behoorlijke wijze kennis genomen kan worden van
hetgeen gesteld wordt, wie het stelt en waar het op gebaseerd is.
Quote is niet bereid geweest om vooraf inzage in het verhaal te geven.
Wat ik inmiddels wel weet, is dat het deels gaat om zaken die voor een
belangrijk deel allang aan de orde zijn geweest. Oude koek. Voor zover
het vage geruchten en indianenverhalen zijn (pure onzinverhalen), zie ik
geen reden hierop in te gaan.
Wat ik wel kan benoemen, is hoe ik de afgelopen bijna acht jaar heb
ervaren sinds het overlijden van mijn broer. Het zal eenieder duidelijk
zijn dat ik als nieuwe directeur van het familiebedrijf behoorlijk in
het diepe gegooid werd. Op alle fronten kwam van alles op me af.
Schuldeisers, banken, de Belastingdienst, justitie, en daarnaast nog
de ingewikkelde familieverhoudingen. Mijn broer had vijf kinderen van
drie vrouwen. Die worden vertegenwoordigd door diverse advocaten
en adviseurs.
Gedurende deze acht jaar is hard gewerkt aan een goede relatie met
alle betrokkenen. Dat ging natuurlijk lang niet altijd zonder horten of
stoten. Hoewel ik de beste intenties heb gehad, zal ik zeker niet altijd
de juiste keuzes hebben gemaakt. We zijn inmiddels wel enorm ver
gekomen. Met vele betrokkenen hebben wij overeenstemming bereikt,
met anderen zitten wij in de laatste fase van afwikkeling. Dit gaat in
goed overleg.’
Haico Endstra
disclaimer
De foto’s met een archiefkast (p.56), xtc (p.57),
goederenwagons (p.58), kluis en speurtocht in bos
(p.60), eekhoorn (p.61) en vizier en man met integraalhelm
(p.62) zijn slechts illustratief bedoeld.