WERKEN MET COMPETENTIES - Universiteit Twente

22 Hoofdstuk 2
en arbeidsmarkt (Nijhof & Streumer, 1994a). Flexibiliteit heeft binnen het
onderwijs diverse connotaties. Ook hier kan onderscheid gemaakt worden
tussen verschillende niveaus.
In de volgende subparagrafen zullen enkele voorstellen de revue passeren die
zijn gedaan met het oog op onderwijskundige vernieuwing. Daarbij zal duidelijk
worden dat flexibiliteit op internationaal niveau een belangrijk thema is, waarbij
opvallend veel overeenkomsten bestaan. Als voorbeeld kunnen Duitsland, het
Verenigd Koninkrijk, en de Verenigde Staten vergeleken worden met
Nederland, omdat in Nederland vaak een mengvorm wordt gekozen tussen
Duitse en Angelsaksische oplossingen (Geerligs, 1999). Flexibiliteit op macroniveau
zou gerealiseerd kunnen worden door de inhoud van het beroepsonderwijs
te verbreden op meso- en microniveau (Nijhof & Streumer, 1994b). Er is
echter sprake van een verschuiving van de betekenis van flexibel in de zin van
breed inzetbaar naar flexibel in de zin van methodisch handelen binnen de
context van een beroep.
2.4.1 Macroniveau: flexibiliteit van het systeem van beroepsonderwijs
Het macroniveau heeft betrekking op onderwijsstelsels. Onderwijsstelsels zijn
nationale systemen waarin het onderwijs is vormgegeven. Ze verschillen van
land tot land. Daar waar het gaat om het bevorderen van flexibiliteit kan echter
worden geconstateerd dat er grote overeenkomsten zijn tussen landen.
Vanaf 1980 zijn door de Nederlandse overheid verschillende initiatieven
ontwikkeld om de relatie tussen het beroepsonderwijs en de arbeidsmarkt te
verbeteren. Deze initiatieven zijn gericht op het creëren van een flexibel en
responsief systeem van beroepsonderwijs (Geerligs, 1999).
In 1984 stelde de Commissie Wagner voor dat gestreefd moest worden naar een
betere samenwerking tussen werkgevers- en werknemersorganisaties, onderwijsinstellingen
en overheid. Zij zouden moeten samenwerken om de transitie
van school naar werk te verbeteren (Commissie Wagner, 1984). De Commissie
Rauwenhoff werkte het idee uit en was van mening dat alle kwalificaties in de
hele onderwijskolom aangeboden moesten worden in verschillende combinaties
van werken en leren. Daarbij moest gestreefd worden naar een regionale
afstemming (Commissie Rauwenhoff, 1990). De tamelijk rigoureuze voorstellen
van de Commissie Rauwenhoff werden enigszins afgezwakt door Commissie
Van Veen, die in hoofdlijnen twee onderwijsvarianten voorstelde: een
schoolse variant waarbij de nadruk ligt op het aanleren van kwalificaties vanuit
een schoolse setting, en een variant gericht op het werkend leren zoals in het
leerlingwezen (Commissie Van Veen, 1993).
Deze ideeën zijn vastgelegd in de Wet Educatie en Beroepsonderwijs (WEB)
die in 1997 in werking trad (OCW, 1995). De WEB legitimeerde de kwalificatiestructuur
voor het oude MBO en leerlingwezen in één samenhangend