WERKEN MET COMPETENTIES - Universiteit Twente

18 Hoofdstuk 2
zestig beleid ten aan zien van “education permanente” en levenslang leren
(OECD, 1996; Ryan, 1999).
Door onder andere de publicaties van UNESCO en de OECD is het levenslang
leren eveneens in een economische context geplaatst met als doel te leren om te
kunnen werken. Door middel van leren zouden economische achterstanden
kunnen worden ingehaald of zou zelfs economische voorsprong kunnen worden
bereikt. Dit geldt voor individuele landen, maar ook voor organisaties en voor
individuen. Om productiviteit te ontwikkelen en om productief te blijven is
levenslang leren noodzakelijk na de initiële opleiding (OECD, 1997, pp. 23). De
OECD spreekt nadrukkelijk over het ontwikkelen van een competentierepertoire
na het traject van initieel (beroeps)onderwijs. Hiermee wordt een grote
verantwoordelijkheid op de schouders van individuen gelegd (EURYDICE,
2000). Met name in het Verenigd Koninkrijk klinkt tegen deze vorm van
flexibiliteit een fel protest. Een aantal onderzoekers stelt dat een groot deel van
de beroepsbevolking niet in staat is om deze verantwoordelijkheid te dragen
(Brown & Keep, 1999; Coffield, 1996; Halliday, 1999). Bovendien is de
redenering te veel aanbodgericht, waarbij werknemers worden opgevat als een
set van vaardigheden, die gebruikt kunnen worden voor productie. De sociale
aspecten rond skill formation worden onderbelicht (Briggs & Kitay, 2000;
Brown, 2001; Lloyd & Payne, 2002).
Het valt echter niet te ontkennen dat de moderne werknemer naast het vermogen
om te handelen in het werk ook moet beschikken over het vermogen om te leren
en om een loopbaan vorm te geven. Hij zal hierin ondersteund moeten worden.
Vooral voor landen met een minder sterk ontwikkeld sociaal stelsel, zoals in de
Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk is dit een grote uitdaging. Het
betekent een grote rol voor de staat, niet alleen in het bevorderen van high
skills, maar ook in het bevorderen van de economische infrastructuur en een
sociaal vangnet (Brown & Lauder, 1999). Er wordt in dit verband gepleit voor
een political economy of high skills (Brown, 2001; Lloyd & Payne, 2002),
waarin niet alleen de Human Capital opvatting van concurrentiestrategieën en
kwalitatief hoogwaardige productie en dienstverlening worden gepropageerd,
maar ook een egalitair en sociaal beleid.
Het blijkt namelijk dat de huidige economie nog steeds sterk leunt op low skills.
Dit geldt in sterke mate voor het Verenigd Koninkrijk, maar waarschijnlijk ook
in zekere zin voor Nederland. Er moeten daarom faciliteiten gecreëerd worden
om dit economisch mogelijk te maken. Dit betekent een sterkere band tussen
economie, politiek en samenleving. Een kenniseconomie leidt niet noodzakelijkerwijs
tot de behoefte dat iedereen hoogopgeleid is. Een kapitalistische economie
draait om winstmaximalisatie, niet om high skills per se. High performance
workplaces moeten gestimuleerd worden, evenals training voor high skills
daarbinnen. Onderwijs en training moet echter niet beperkt blijven tot een
kleine elite, maar open staan voor iedereen. Inhoudelijk dient onderwijs en
training dan ook niet gericht te zijn op het aanleren van vaardigheden die werk-