rapport - Universiteit Antwerpen

Monitoraat op Maat – Academisch Nederlands 34
5 Discussie en conclusie
5.1 Algemene vaststellingen
De interviews hadden tot doel om een beeld te krijgen van de talige verwachtingen van docenten
tegenover eerstejaarsstudenten in het hoger onderwijs, en van de mate waarin studenten aan die
verwachtingen voldoen. Hieronder geven we enkele algemene vaststellingen weer.
Uit de antwoorden blijkt dat docenten taal in de eerste plaats functioneel benaderen. Studenten
moeten in het hoger onderwijs geen tekst meer schrijven om goede punten te halen op tekstopbouw,
gepaste stijl en spelling, maar talige competenties (geïntegreerd) aanwenden om tot een goede en
gepaste weergave van de inhoud te komen of om efficiënt te communiceren.
De knelpunten die naar voor komen variëren volgens de opleiding, het vak dat de docent in kwestie
geeft, de (taal)taak en de situatie waarbinnen de taalvaardigheid moet worden aangewend. Zo wordt
in een reflectieverslag binnen de lerarenopleiding een ander taalgebruik verwacht dan in een
juridische analyse; bij de schriftelijke aanvraag van een stageplaats zijn correcte taal en spelling
relevanter dan bij de schriftelijke voorbereiding op een mondeling examen; en op een examen biologie
worden geen problemen gesignaleerd met vloeiende zinnen, maar ondervindt een student
moeilijkheden als het antwoord niet samenhangend, helder en precies is verwoord.
De antwoorden omtrent vastgestelde knelpunten hangen niet alleen samen met de verschillende
situaties waarin taalcompetenties moeten worden aangewend. Docenten vermelden andere
knelpunten naargelang van de vooropleiding en de taalachtergrond van hun studenten. Zo noemen
docenten uit opleidingen met een groot aantal studenten uit niet-ASO-opleidingen of studenten met
een anderstalige achtergrond het gebruik van correcte grammatica en de algemene spelvaardigheid
een knelpunt. Docenten die lesgeven aan een vrijwel homogeen Nederlandstalig ASO-publiek stellen
hiermee nauwelijks problemen vast.
Bij de diverse talige knelpunten, geven docenten verschillende oorzaken aan. Een eerste oorzaak die
wordt genoemd, zijn de verkeerde verwachtingen die studenten hebben tegenover de talige eisen
voor een specifieke taak. Docenten stellen bijvoorbeeld vast dat studenten wetenschappelijk schrijven
interpreteren als het hanteren van een gewichtige, vaak ouderwetse schrijfstijl. Andere studenten
beseffen niet dat in de communicatie met docenten een formeler register vereist is. Ten tweede blijken
studenten soms geen inzicht te hebben in de functionaliteit van taal bij het uitvoeren van diverse
taken. Sommige studenten zien bijvoorbeeld de indeling van een tekst (e-mail, examenantwoord of
paper) veeleer als een extra vereiste waaraan moet worden voldaan, in plaats van als een hulpmiddel
om tot een goede inhoud te komen. Een derde oorzaak die uit de antwoorden blijkt is ten slotte een te
zwakke taalbeheersing: studenten met een te beperkte woordenschat of onvoldoende beheersing van
de spelling en grammatica voelen zich onzeker bij hun taalproductie of maken opvallende fouten. Om
deze fouten te vermijden gaan studenten onder andere plagiaat plegen.
© Universiteit Antwerpen – LINGUAPOLIS
LINGUAPOLIS werd bekroond met het Europees Label voor Innovatief Talenonderwijs 2009.