rapport - Universiteit Antwerpen

Monitoraat op Maat – Academisch Nederlands 32
4.3 Spreek- en luistervaardigheid
Spreekvaardigheid
In een aantal opleidingen krijgen studenten een apart cijfer voor mondelinge vaardigheid. Bij de
quotering wordt gelet op structuur, standaardtaal, formeel/informeel register, houding en interactie.
Hierbij ervaren de respondenten doorgaans weinig problemen, ook niet in richtingen met veel
studenten uit het TSO en BSO, bij wie schrijfvaardigheid wel een belangrijk knelpunt vormt (LERa,
LERb, HAN, TT, TEW, RECH, RECH+).
In het algemeen kan ik zeggen dat de spreekvaardigheden beter zijn dan de
schrijfvaardigheden. Ze durven het in het algemeen nogal goed zeggen. (HAN)
Met de studenten uit het middelbaar merk ik dat ze goed ter taal zijn, dat ze
assertief zijn. Maar als ze iets op papier moeten zetten, dan is dat precies een
ander paar mouwen. (RECH+)
Docenten willen mondige, assertieve studenten. Dat is in de eerste plaats belangrijk wanneer
studenten een taak zelfstandig of in groep moeten uitvoeren (LERb, PSW, RECH+). Daarnaast
moeten studenten om feedback of uitleg durven vragen aan de docenten (FBD, PSW).
(…) toch merk ik nog dat er mensen niet assertief genoeg zijn. Ze begrijpen het
niet en ze weten dat ze het niet begrijpen, maar ze durven het niet vragen om het
op een andere manier in het Nederlands uit te leggen. Ze denken dat het een
domme vraag is. Wat in feite dom is, want ze kunnen persoonlijke begeleiding
krijgen. Die assistent loopt voortdurend rond voor die dertig studenten. Studenten
die assertief zijn, gaan vragen stellen. Andere studenten, erg genoeg misschien,
maar die gaan we vergeten. (FBD)
Drie respondenten geven aan dat studenten te weinig standaardtaal spreken. Bij mondelinge
presentaties is uitspraak een terugkerend aandachtspunt. Vooral in de lerarenopleiding is regionaal
gekleurde uitspraak een struikelblok (LERa, LERb).
Op het gebied van de mondelinge taalvaardigheid merk je dat bij mensen die met
de beste wil van de wereld alleen maar dialect kunnen spreken. Onder onze West-
Vlaamse studenten heb je er die alleen maar dialect kunnen. (LERa)
Ze moeten ook presentaties geven in de colleges en dan moeten ze standaardtaal
hanteren voor een publiek. Hierin vind je een sterke Antwerpse en Kempense
inslag. Het gebruik van tussentaal domineert op de standaardtaal, dialect niet. Ik
heb niemand van de studenten die dialect hanteert. (TEW)
Twee respondenten uit de lerarenopleiding kleuter- en lager onderwijs melden informeel mondeling
taalgebruik als een knelpunt.
Luistervaardigheid
Docenten zien luistervaardigheid niet als een probleem. Toch vermeldt één respondent dat vooral in
het eerste jaar studenten problemen ondervinden met het volgen van colleges. Hij ervaart ook dat
eerstejaarsstudenten niet gewend zijn om zelfstandig aantekeningen te maken: ze kunnen het niet
goed of zijn niet geneigd het te doen (HAN).
Ook wanneer docenten instructies geven bij zelfstandig uit te voeren taken, is het belangrijk dat
studenten alles goed begrijpen en noteren (FBD).
Ik denk dat dit vak meer taalkennis vraagt dan een theorievak. De opdrachten
moeten echt heel goed begrepen worden. Ik moet er op letten dat ik traag en
duidelijk spreek. (FBD)
© Universiteit Antwerpen – LINGUAPOLIS
LINGUAPOLIS werd bekroond met het Europees Label voor Innovatief Talenonderwijs 2009.