Inventaris - Nederlands Architectuurinstituut

CUYPERS WERKPLAATSEN
Inleiding
Inhoud en ordening:
Het archief van de Cuypers werkplaatsen bestaat voor het overgrote deel uit
ontwerpen voor meubels, voorwerpen, tegeltableaux, smeedwerk, schilderingen
e.d. .
Een deel van de ontwerpen zijn toe te schrijven aan projecten, gedateerde als
ongedateerde.
In de inventaris zijn deze als eerste beschreven. De ontwerpen voor het
Rijksmuseum en het Centraal Station zijn daarbij in afzonderlijke paragrafen
beschreven; dit omdat de bouwdossiers van deze twee topprojecten van
Cuypers via een eigen inventaris toegankelijk zijn
Helaas is van een substantieel deel niet meer na te gaan voor welk project de
tekeningen zijn vervaardigd. Deze tekeningen zijn daarom geordend op soort
ontwerp.
Fraai, fraaier, fraaist
Een aantal projectdossiers, tekeningen en/of foto’s hebben de toevoeging (fraai)
van de bewerkers gekregen. Veel presentatietekeningen waarmee Cuypers de
opdrachtgever moest zien te overtuigen zijn zeer fraai. Evenals schetsjes,
ontwerptekeningen en de vele decoratietekeningen. Maar ook de ver
doorgevoerde detaillering bij een aantal werktekeningen is indrukwekkend te
noemen. Het subjectieve karakter van deze toevoeging is wellicht misplaatst en
zeker tegenstrijdig met het streven naar een zo objectief mogelijke beschrijving
van dit archief. Toch hebben we gemeend deze lofzang te mogen toevoegen.
Het is een eerbetoon aan het vakmanschap van Cuypers en het kan gezien
worden als handreiking aan de gebruikers die het archief bij tentoonstellingen
en andere presentaties bij een breder publiek bekend maken. Ten slotte is het
archief behalve een verzameling bronnenmateriaal ook een museale collectie
met een grote esthetische waarde. Al tijdens de eerdere bewerking heeft
Asselbergs een verhuld ‘fraai’ aan tekeningen toegekend door bijzondere
tekeningen op de achterzijde te voorzien van een stempel en de geselecteerde
tekeningen te laten fotograferen.
Conservering en restauratie van tekeningen
Tijdens het inventarisatieproject zijn bijna alle tekeningen gezien en zonodig
behandeld door papierrestaurator Peter Kipp. De algehele conditie van de
tekeningen was redelijk goed te noemen. Voor het behoud van de tekeningen
werden alle tekeningen met een handzaam formaat vlak geborgen. Dat wil
zeggen dat de opgerolde tekeningen uitgerold werden en de gevouwen
tekeningen indien mogelijk uitgevouwen. Vervolgens werd beoordeeld of de
conditie van het papier verbeterd moest of kon worden. Bij de beoordeling
hiervan speelde de (kunst)historische- en administratieve waarde van de
tekening een doorslaggevende rol. Zo kreeg bijvoorbeeld een zeer
gedetailleerde tekening van een ornament meer zorg dan een uit de hand
getekende werktekening. In de loop der tijd heeft het papier een veroudering
ondergaan waar de verschillende papiersoorten in meer of mindere mate op
14