C.J.F. Karsten - Nederlands Architectuurinstituut

Inleiding
Beelden. Aldus geschiedde in januari 1983; er werd een werkgroep gevormd van acht
personen, waaronder ondergetekenden.
Deze nieuwe werkgroep maakte in mei 1983 kennis met het archief, nadat Mariël de
inventarisatie had afgerond. Mariël maakte een inventarisatieverslag waarin zij vertelde hoe het
archief op het N.D.B. terecht gekomen was, wat voor stukken het bevatte en op welke manier
zij het archief had geïnventariseerd.
Gedurende de zomermaanden hield de werkgroep zich bezig met het documenteren van het
archief. Wij brachten een kleine verandering aan in Mariëls ordening, in die zin dat we de
chronologische volgorde van de stukken in alle mappen omdraaien, waardoor de oudste
stukken bovenop kwamen te liggen. Het bleek dat met betrekking tot de Liga niet alleen het
materiaal over de oprichting ontbrak, hetgeeen Mariël ook al in haar verslag had geconstateerd:
ook materiaal uit de periode 1961-1965 was incompleet.
En ziedaar in september 1983 hoorden we van de verdeling van Karstens nalatenschap onder
zijn familieleden en bracht Simon Karsten ons op de hoogte van het feit, dat hij "nog iets op
zolder" had liggen over de Liga. Op 12 november brachten ondergetekenden samen met de
begeleidsters van de werkgroep een bezoek "op zolder" bij Simon Karsten. Wij troffen eenzelfde
hoeveelheid materiaal aan als op het N.D.B. voorhanden was. Over de Liga bevatte dit
materiaal foto's en affiches van tentoonstellingen, correspondentie betreffende werkgroepen,
excursies, lezingen en andere acticiteiten, een kaartendoos met aanvraagformulieren voor
toegangsbewijzen voor verschillende forumbesprekingen. Naast stof over de Liga bevond zich
bij dit materiaal ook stukken betreffende kunstopdrachten van Karsten: ontwerpen voor het
Shakespeare-monument, het Vlaggecentrum Congresgebouw Amsterdam en voor de
ruimtelijke beelding van de N.A.M. in Assen; stukken die betrekking hadden op het
maatschappelijk optreden van Karsten: stukken betreffende Goed Wonen, de Amsterdamse
Kunstraad, Stichting Woon- en Werkruimte voor Kunstenaars, GKF, Genootschap A et A, etc.
Daarnaast bevatte het archief ook materiaal van persoonlijke aard, zoals zakagenda's, een
verjaardagskalender, enkele diasledes met vakantie-opnames, een aantal foto-albums met
opnames van Karstens beeldhouwwerk en enkele plastic zakken met boeken en tijdschriften,
waaronder het boek van A. Müller Lehning 'Politiek en Cultuur', enkele exemplaren van R.
Blijstra's publicatie over B. Merkelbach, de catalogus 'Piet Mondriaan, 1872-1944' van het
Haags Gemeentemuseum, de publicatie 'Kunst en omgeving', een vijftiental nummers van Plan,
nr. 6/7 uit 1971 en een nummer van het tijdschrift Werk uit 1960.
Last but not least maakte een mapje met correspondentie van Kurt Schwitters onderdeel uit van
dit archiefonderdeel.
Eind december '83 arriveerde bovengenoemd materiaal op het N.D.B. Wij noemden het
Karstenarchief II, in navolging van het door Mariël geïnventariseerde Kastenarchief I. Voordat
de acht-koppige werkgroep zich op dit deel zou storten moest het eerst worden
geïnventariseerd. Gisèle Donenfeld en Gerda Brethouwer legden zich daar op toe. Al snel bleek
dat dit inventariseren veel tijd in beslag zou nemen. In tegenstelling tot het Kastenarchief I lagen
de verschillende onderwerpen die op de Liga bettrekking hadden niet min of meer gerangschikt
in dossiermappen. De vijf bundels papier waren niet op onderwerp maar op naam alfabetisch
gerangschikt.
Van een consequent doorgevoerd systeem was echter geen sprake: een brief aan Wethouder
De Roos lag bij de G van Gemeente Amsterdam, dan bij de B van B & W van Amsterdam, dan
bij de A van Amsterdamse Kunstraad. Goede raad was duur!
Na ampele overwegingen besloot de werkgroep alle correspondentie op kaartjes te zetten.
Gisèle Gerda zouden aan de hand van de kaartjes de correspondentie naar onderwerp gaan
ordenen. Van januari tot april 1984 legden zij zich met vereende krachten toe op dit tijdrovende
karwei. Naar het voorbeeld van Mariël verdeelden zij het materiaal onder in de thematische
categorieën: Opdrachten Karsten, Maatschappelijk Optreden Karsten, Liga Nieuw Beelden,
Diversen. De documentatie werd niet zoals bij Mariël als een aparte categorie opgevoerd, maar
parallel aan de bijbehorende categorieën geordend. Daarnaast maakten zij ook nog een
categorie "Personalia Karsten" (zakagenda's, diasledes) en een categorie "Varia Karsten"
(correspondentie Kurt Schwitters).
Met betrekking tot het ordenen van het Liga materiaal dient nog het volgende te worden
opgemerkt. In tegenstelling tot Mariël ordenden Gisèle en Gerda het materiaal chronologisch in
de rubrieken: Algemeen Bestuur en Activiteiten. Bij de ordening van de Activiteiten maakten zij
3