Nynas booklet CD size

Veilig Omgaan met Bitumen
Een Praktische Gids
VEILIGHEID
is geen Toeval
Veilig Omgaan met Bitumen

© 2005 Nynas Belgium AB
Nynas Bitumen Afd. Communicatie, België
Ontworpen en geproduceerd door Hesketh Design Limited, VK
Oktober 2005
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Inhoud
1. Productinformatie
Bitumen - algemeen 5
Bitumen - samenstelling 6
Bitumentypes 7
Bitumenpreparaten 8
Productkwaliteit 10
Andere bitumenproducten 11
2. Gezondheid, veiligheid & milieu
Classificatie van bitumenproducten 12
Bitumendampen 12
Waterstofsulfide 14
Brandwonden veroorzaakt door bitumen 15
Huidcontact met cutbacks en emulsies
Gebruik van persoonlijke
16
beschermingsmiddelen (PBM) 17
Eerste hulp in geval van letsel 18
Brandgevaar
Emissies en andere gevolgen
19
voor het milieu
Voorkomen van ongevallen
21
tijdens verwerking & transport 23
3. Distributie, transport, laden & lossen
Distributie van bitumen
Labelen van voertuigen
27
conform ADR-voorschriften
De verantwoordelijkheid
28
van de leverancier
De verantwoordelijkheid
30
van het transportbedrijf 30
Transportcontainers 31
Gebruik van flexibele slangen/leidingen 32
Veiligheidsinformatiebladen en
transportkaarten voor noodgevallen 32
Laadplan - tankreiniging - controles 33
Staalname van bitumenproducten 34
4. Hantering & opslag
Opslag van bitumen 35
Oxidatie 35
Mengen 36
Tankconstructie en inspectie
Ontluchtingspijpen en andere
36
toebehoren 36
Reiniging en lediging van tanks 38
Bijlagen
1. Controlelijst voor het laden van bitumen 41
2. Controlelijst voor het veilig leveren
van bitumen 43
3. Bitumen-brandwondenkaart
(Eurobitume publicatie) 45
4. Kaart m.b.t. het veilig omgaan
met bitumen (Eurobitume publicatie) 47
5. Aanbevolen temperaturen voor
opslag & hantering van bitumen
(Eurobitume publicatie) 49
6. Nynas Bitumen Verkoopsadressen 51
7. Nynas Veiligheid - Gezondheid
- Milieu - Kwaliteitsbeleid 53
Referenties
Referenties 55
3

VOORWOORD
Het in deze publicatie gegeven advies is een weergave van de kennis op dit moment
van de gevaren en risico's in verband met het verwerken van bitumenproducten.
Wanneer het product wordt vermengd met andere materialen, moeten de gebruikers
hiermee rekening houden bij het identificeren van aanvullende gevaren en risico’s die
mogelijk kunnen ontstaan.
De informatie in "Veilig omgaan met bitumen" is in de eerste plaats bedoeld
voor personen die operationeel werken met bitumen – bestuurders van tankwagens,
operatoren in asfaltering en bitumendepots, wegenbouwers en ander productiepersoneel.
Andere groepen die naar wij hopen gebruik zullen maken van deze publicatie
zijn veiligheidsmanagers, personeelsmanagers van de bovengenoemde groepen,
trainingscoördinatoren en diverse technici.
Het doel van de auteurs is primair het voorkomen van ongelukken door de introductie
van correcte procedures. Om een product met vertrouwen en met onveranderde kwaliteit
te kunnen hanteren, is het noodzakelijk kennis te hebben van de inherente eigenschappen
en kenmerken.
Wij zijn van mening dat deze publicatie kan helpen bij het trainen van mensen om op een
veilige en goede manier te werken met bitumen.
Wij willen ook graag wijzen op de Nynas Veiligheidsinformatiebladen, beschikbaar voor
alle Nynas-producten.
Nynas heeft zich tot het uiterste ingespannen om de betrouwbaarheid te waarborgen van
de informatie gebruikt in deze publicatie, maar geeft geen garanties en accepteert geen
verantwoordelijkheid, al dan niet direct, voor schade of verlies, noch voor enige overtreding
van de van toepassing zijnde internationale of lokale wetten, noch voor aantasting van
rechten in het bezit van derden, als gevolg van het gebruik van deze publicatie.
Uittreksels uit deze publicatie kunnen niet worden gebruikt voor commerciële doeleinden.
Dit boekje is eveneens beschikbaar op onze website: www.nynas.com
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

1. PRODUCTINFORMATIE
Bitumen - Algemeen
Bitumen is een niet-vluchtig, hechtend en
waterbestendig materiaal verkregen uit
het residu van geselecteerde asfalteen-rijke
ruwe aardolie, dat geheel of bijna geheel
oplosbaar is in tolueen. Het is een viskeus
en elastisch thermoplastisch materiaal,
bruin tot zwart van kleur en zeer viskeus
of bijna vast bij omgevingstemperatuur.
Er zijn veel verschillende bitumens en
bitumenproducten met zeer uitgebreide
toepassingsvelden, in zowel wegenbouw
als industriële fabricage. Bitumen wordt
beschouwd als een constructiemateriaal.
Bitumen is een groep stoffen
gedefinieerd in EINECS ("The European
Inventory of Existing Commercial
Substances"; m.a.w. de Europese
Inventaris van Bestaande Commerciële
Stoffen). De stoffen, gedefinieerd als
bitumens, worden opgelijst in het
Concawe Productdossier 92/104
(Bitumens en bitumenderivaten).
Er zijn 9 vermeldingen die worden
gedefinieerd als bitumen. Bitumen wordt,
vanuit een regelgevend standpunt, gezien
als een substantie, hoewel het een
complex mengsel is van koolwaterstoffen
met hoog moleculair gewicht.
Bitumen mag niet worden verward
met koolteer, dat wordt geproduceerd
uit zwarte kool door middel van
destructieve destillatie bij hoge
temperaturen. Koolteer is volkomen
anders in chemische samenstelling
en fysische karakteristieken.
Koolteer is carcinogeen, terwijl bitumens
niet geklasseerd zijn. Het mag ook niet
worden verward met natuurlijke
asfaltsoorten die niet-geraffineerde
producten zijn.
5
Productinformatie

Productinformatie
Bitumen - Samenstelling
Bitumen is een zeer complexe
organische verbinding met hoog
moleculair gewicht en rijk aan
koolwaterstoffen, met koolstofnummers
voornamelijk hoger dan C25 . Het bevat
ook kleine hoeveelheden metalen
zoals nikkel, ijzer en vanadium.
Bitumen kan worden gescheiden in een
asfalteenfase en een malteenfase door
middel van precipitatie van de asfaltenen
in een geschikt oplosmiddel (bv. hexaan
of heptaan). De malteenfase kan op
haar beurt met absorptiechromatografie
worden gefractioneerd in harsen,
verzadigde oliën en aromatische oliën.
Asfaltenen zijn complexe aromatische
materialen met een moleculair gewicht
>2000 Dalton. Zij zijn voornamelijk
opgebouwd uit koolstof en waterstof,
maar zij bevatten ook zwavel, zuurstof en
stikstof. De asfalteenmoleculen zijn vast
en hebben een bruine tot zwarte kleur.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Harsen bevatten dezelfde componenten
als asfaltenen maar hebben een lager
moleculair gewicht, variërend van 1000
tot 2000 Dalton. De moleculen zijn
halfvast, kleverig en polair van aard.
Zij zijn bruin van kleur.
Verzadigde olie-moleculen zijn vaak
vertakt en/of cyclisch (naftenen) met
lange zijketens. De moleculen zijn zeer
viskeus tot vast en het moleculair gewicht
ligt voornamelijk tussen 500 en 1000
Dalton. De kleur varieert van wit tot geel.
Aromatische oliën bevatten koolstof,
waterstof en zwavel met minieme
hoeveelheden zuurstof en stikstof.
De moleculen hebben een nafteenaromatische
structuur. Het moleculair
gewicht ligt in hetzelfde bereik als voor
de verzadigde oliën, terwijl de kleur iets
donkerder is.

Bitumentypes
Er zijn drie hoofdtypes bitumen (Ref.
Concawe productdossier No.92/104,
Bitumen en bitumenderivaten);
Wegenbouwbitumen, gewoonlijk
geproduceerd uit atmosferische destillatie
van ruwe aardolie, gevolgd door verdere
verwerking zoals vacuümdestillatie,
thermische omzetting, halfblazen of
solvensprecipitatie. Een combinatie van
de processen kan worden gebruikt voor
de productie van verschillende types.
Wegenbouw, zoals de naam aangeeft,
is de belangrijkste toepassing.
Hard bitumen wordt in soortgelijke
processen gefabriceerd als
wegenbouwbitumen, maar is harder
en breekbaarder (lagere penetraties en
hogere smeltpunten). De belangrijkste
toepassing is in de fabricage van vloeren,
bitumenverven, verduurzaming van
vezelplaat, enz.
Geblazen bitumen (Luchtgeblazen),
wordt geproduceerd door onder
gecontroleerde voorwaarden lucht
door een bitumenvoeding te voeren,
al dan niet in aanwezigheid van een
katalysator (bv. fosforzuur, ijzerchloride,
enz.) Hierdoor wordt een product
gecreëerd met een hoger smeltpunt en
verminderde temperatuurgevoeligheid.
De voornaamste toepassingen voor
geblazen bitumen omvatten
dakbedekkingsmateriaal, waterdicht
maken, elektrische isolatie en vele
andere bouw- en constructiematerialen.
7
Productinformatie

Productinformatie
Bitumenpreparaten
In principe zijn er vier basistypes
bitumenpreparaten op de markt.
Gemodificeerde bitumens is bitumen
waarvan de rheologische eigenschappen
zijn veranderd, gewoonlijk door toevoeging
van polymeer aan het bitumen.
De gewenste technische prestatie van de
bitumenformulering bepaalt de selectie van
het polymeertype. Typische polymeren die
worden gebruikt in de bitumenindustrie
zijn elastomere polymeren bv. SBS
(styreenbutadieenstyreen co-polymeer)
of plastomere polymeren (polyethyleen)
of polyethyleen co-polymeren zoals EVA
(ethyleennvinylacetaat) en EBA
(ethyleenbutylacrylaat).
Gemodificeerd bitumen wordt gebruikt
in wegbedekking, dakbedekking en het
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
waterdicht maken van materialen.
Cutbacks zijn mengsels van bitumen
met vluchtige aardolieverdunners
(petroleum, white spirit, enz), m.a.w.
ze zijn meer vloeibaar, zodat hanteren
en aanbrengen wordt vergemakkelijkt.
Afhankelijk van het type verdunner
kunnen de oorspronkelijke
eigenschappen van het bitumen
gedeeltelijk of volledig worden hersteld
naarmate het oplosmiddel verdampt.
Cutbacks worden voornamelijk gebruikt
in wegdekreparaties en kleeflagen.
Vloeibitumen is een mengsel van
bitumen met vloeibare oliën om het
product zachter te maken voor gebruik
in bepaalde toepassingen. De vloeibare
oliën zijn gewoonlijke hoogkokende
destillaten of procesoliën. Na toepassing
is er slechts beperkte verdamping van
de vloeibare olie. Vloeibitumen wordt
voornamelijk gebruikt voor zeer flexibele
wegdekken in gebieden met een
koud klimaat.

Bitumenemulsies zijn fijne dispersies
van bitumen of bitumenpreparaten in
water, waarbij het bitumen gewoonlijk
de gedispergeerde fase is en water de
continue fase.
Voor de productie van bitumenemulsies
wordt gebruik gemaakt van een
colloidmolen om het bitumen of
bitumenmengsel in het water te
dispergeren. Sommige bitumenemulsies
kunnen ook een vloeimiddel en/of
oplosmiddel bevatten en de bitumenfase
kan ook een bitumenpreparaat zijn dat
polymeren bevat in de vorm van bv. SBS
en/of hechtmiddelen, enz.
Het bitumenresidu van een
emulsie varieert tussen 40-80% en
de toepassingstemperatuur varieert van
omgevingstemperatuur tot ongeveer
90°C. Een hoger bitumengehalte leidt
gewoonlijk tot een hogere
toepassingstemperatuur.
Bitumenemulsies worden geïdentificeerd
door het type elektrische lading van de
emulgator. Er worden drie types
emulgator gebruikt: anionisch (basisch),
kationisch (zuur) en niet-ionisch. In Europa
worden de kationische emulsies het meest
gebruikt voor bitumentoepassingen.
Soms wordt een kleefmiddel aan bitumen
toegevoegd om de adhesie van het
mengsel te versterken. Sterk vergrote afbeelding van een
bitumenemulsie. Bitumendeeltjes "drijven"
in het water.
9
Productinformatie

Productinformatie
Productkwaliteit
De kwaliteit van bitumen, evenals de
gevaren voor gezondheid, veiligheid en
milieu, kunnen beïnvloed worden door
verontreiniging met lichte olieproducten.
Bijvoorbeeld tijdens het transport, het
aanbrengen van bitumenproducten of bij
het reinigen van machines of voertuigen.
Bij twijfel dient het product steeds
opnieuw getest te worden om de
kwaliteit te waarborgen.
Zelfs kleine hoeveelheden oplosmiddel,
benzine, stookolie of diesel kunnen de
eigenschappen van bitumenfilms
aanzienlijk veranderen.
De hechtkwaliteit van bitumen (het
vermogen te hechten aan steenmateriaal)
kan afnemen. Dit kan schade veroorzaken
aan afgewerkte oppervlakken, en leiden
tot bijvoorbeeld gaten in het wegdek.
Het is uitermate belangrijk dat bitumen
Onzorgvuldig verwerken van een
bitumenemulsie kan de kwaliteit van het
wegdek beïnvloeden.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Gat veroorzaakt door het morsen van brandstof
op een asfaltoppervlak.
op de juiste temperatuur wordt
verwerkt en opgeslagen.
Wanneer de temperatuur te laag is,
zal de vermenging met het aggregaat
ongelijkmatig zijn. Wanneer de
temperatuur te hoog is, zullen de
eigenschappen van het bitumen
verslechteren en kan het afvloeien
uit het aggregaat.
De temperatuur waarop bitumen
verpompt en vermengd kan worden
is afhankelijk van het soort
penetratiebitumen. Temperaturen
worden berekend op basis van
viscositeitsmetingen en ondersteund
door operationele ervaring.
Meer informatie kan men vinden
in Bijlage 5 "Aanbevolen temperaturen
voor opslag & hantering van bitumen
(Eurobitume)".

Andere bitumenproducten
Nynas biedt een groot assortiment
bitumenproducten aan.
Voor alle producten kunt u
veiligheidsinformatiebladen en
productinformatiebladen vinden op de
Nynas-website: http://www.nynas.com
Op verzoek kunnen ze ook worden
opgestuurd.
Voor verdere informatie kan men contact
opnemen met één van de regionale Nynas
verkoopskantoren.
Verkoopsadressen en telefoonnummers
vindt u in Bijlage 6.
11
Productinformatie

Gezondheid, veiligheid & milieu
2. GEZONDHEID, VEILIGHEID EN MILIEU
Classificatie van
bitumenproducten
Bitumen is niet geclassificeerd als
gevaarlijk voor gezondheid of milieu.
Bitumen is niet opgenomen in Aanhangsel
1 van de "Dangerous Substances Directive
(DSD)" (Richtlijn voor Gevaarlijke Stoffen),
67/548/EEG. Aangezien er geen
geharmoniseerde EU-classificatie is voor
bitumen is het onderworpen aan het
principe van zelf-classificatie zoals
gedefinieerd in de DSD. De classificatie
van Nynas bitumen is conform met het
Concawe-rapport 01/53 (Classificatie en
etikettering van petroleumstoffen conform
de EU-richtlijn voor gevaarlijke stoffen van
augustus 2001) en het Concawe-rapport
01/54 (Milieuclassificatie van aardoliestoffen
- Samenvatting en grondgedachte).
Bitumenpreparaten die oplosmiddelen en/
of bepaalde emulgatoren bevatten, kunnen
worden geklasseerd als gevaarlijk voor de
gezondheid en/of voor het milieu. De
classificatie van deze preparaten is specifiek,
daar zij afhankelijk is van de classificaties
en de hoeveelheid van de individuele
bestanddelen. Daarom is het belangrijk de
veiligheidssteekkaarten (SDS) te controleren.
Bitumen bevat zeer lage concentraties
polycyclische aromatische verbindingen
(PAK), waar van sommige is bekend dat
zij carcinogeen zijn. De PAK-concentratie
is lager in het bitumen dan in de ruwe
olie zelf, daar het productieproces een
vacuümdistillatiestap omvat, waarin
nagenoeg alle PAK worden verwijderd.
In onverdund bitumen worden de PAK
niet beschouwd als biologisch beschikbaar.
Wanneer het bitumen echter wordt
vermengd met verdunningsmiddelen,
resulterend in een eindproduct met lage
viscositeit bij omgevingstemperatuur, gaat
men ervan uit dat deze biologisch
beschikbaar worden.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Ondanks de aanwezigheid van een kleine
PAK-hoeveelheid zijn er geen aanwijzingen
dat blootstelling aan onverdund bitumen,
of de dampen ervan schadelijk is.
Bitumendampen
Verwarmd bitumen geeft dampen
af die bestaan uit een gasfase en een
aërosolfase. In het Engels wordt de
gasfase vaak de halfvluchtige ("semivolatile")
fase genoemd, terwijl de
aërosolfase "blauwe rook" ("blue smoke")
wordt genoemd. Publieke blootstelling aan
bitumendampen wordt niet beschouwd
als schadelijk maar blootstelling aan hoge
concentraties bij het verwerken van heet
bitumen kan leiden tot oogirritatie en
ademhalingsproblemen. Hoewel er geen
aanwijzingen zijn dat zelfs langdurige
blootstelling aan bitumendampen
schadelijk is voor de gezondheid, wordt
desondanks geadviseerd elke onnodige
blootstelling te vermijden.

Blootstellingsmetingen bij
wegenbouwwerkzaamheden hebben
aangetoond dat de lichte oliemoleculen,
die zich in de geïnhaleerde lucht
bevonden, grotendeels afkomstig zijn
van oplosmiddelen (zoals bv. dieselolie),
die bij het aanbrengen van het bitumen
gewoonlijk worden gebruikt als
reinigingsmiddel.
Door te werken bij een correcte temperatuur
en met de juiste bitumenproducten te
werken voor elke specifieke toepassing,
kan de dampvorming worden verminderd.
Het is raadzaam te streven naar een
goede werkomgeving waarin alle
onnodige blootstelling wordt vermeden.
In bepaalde toepassingen, bijvoorbeeld
indoor werkzaamheden met mastiekasfalt
(in tunnels, gebouwen of uit meer
verdiepingen bestaande parkeergarages)
kan het blootstellingsniveau hoog zijn.
BEHEERS DE TEMPERATUUR OM DAMPVORMING TE VERMINDEREN.
GEBRUIK GEEN DIESELOLIE ALS OPLOS- OF REINIGINGSMIDDEL.
Bitumendampvorming in functie
van de verwerkingstemperatuur
Bitumendamp
Temperatuur (ºC)
In deze gevallen moet voor
voldoende ventilatie worden gezorgd (bv.
tunnelventilatoren) en is het van
essentieel belang dat de aanbevolen
beschermende uitrusting wordt gebruikt.
Door de aanwezigheid van een
oplosmiddel, kunnen cutbacks
duizeligheid of misselijkheid veroorzaken
bij het gebruik in besloten ruimtes.
Ook onder deze omstandigheden wordt
altijd voldoende ventilatie aanbevolen.
Er is geen beroepsmatige
blootstellingslimiet (OEL) voor
bitumendampen ingesteld in de EU,
maar de meeste Europese landen hebben
hun eigen drempelwaarde en/of korte
termijnblootstellingslimiet vastgelegd.
Wij willen erop wijzen dat deze waarden
per land kunnen verschillen.
Voor meer gedetailleerde informatie
verwijzen wij naar deel 8 van de
Veiligheidssteekkaarten.
Zacht Bitumen
Hard Bitumen
13
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
Waterstofsulfide
Bij het verwarmen van bitumen
komen zowel waterstofsulfide als
koolwaterstoffen vrij. Bij werkzaamheden
in open lucht zal het waterstofsulfide
waarschijnlijk geen gevaar vormen voor
de gezondheid. Waterstofsulfide kan zich
echter ophopen in besloten ruimtes en in
de vrije ruimtes van bitumenopslagtanks.
Ze kunnen er potentieel gevaarlijke
concentraties bereiken en er kunnen
zelfs fatale concentraties ontstaan.
De geurdrempel van waterstofsulfide is
zeer laag en kan zelfs lager dan 1 ppm
waargenomen worden. Men kan niet
vertrouwen op de typische geur van
rotte eieren als waarschuwing voor de
aanwezigheid van gevaarlijke concentraties,
omdat het gas zelfs bij concentraties
ruim onder het gevaarsniveau snel het
reukvermogen verdoofd.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Langdurige blootstelling aan
concentraties boven 50 ppm irriteert
de ogen en de slijmvliezen in het
ademhalingsstelsel en kan hoesten,
hoofdpijn, duizeligheid, misselijkheid
en braken veroorzaken.
Blootstelling aan hoge concentraties
(hoger dan 500 ppm) kan resulteren
in een snel bewustzijnsverlies. Bij hoge
concentraties bestaat ook het risico
van stuiptrekkingen, verlamming van
het ademhalingsstelsel en blijvend
zenuwletsel.
ALVORENS BESLOTEN RUIMTES IN
BITUMENTANKS TE BETREDEN, DIENT
MEN STEEDS HET GEHALTE AAN
WATERSTOFSULFIDE TE CONTROLEREN.

Brandwonden veroorzaakt door bitumen
Bitumen wordt meestal gefabriceerd,
opgeslagen, getransporteerd en verwerkt
bij temperaturen hoger dan de 100°C.
De meest voorkomende verwondingen
als gevolg van het werken met bitumen
zijn brandwonden, in veel gevallen
veroorzaakt door onachtzaamheid.
Er bestaat een groot risico dat personeel
kan worden bedekt met heet bitumen
wanneer flexibele leidingen barsten of
vrachtwagens overkoken. Het is daarom
uitermate belangrijk dat de juiste
instructies worden gevolgd en het is
raadzaam een veiligheidsdouche in de
buurt te hebben van de laad- / losruimte
(binnen een straal van 20m).
Contact met heet bitumen veroorzaakt ernstige
brandwonden op de blootgestelde huid.
Ongelukken gebeuren vaak tijdens
het nemen van stalen uit tanks zonder
dat men de correcte uitrusting of
ervaring heeft voor het openen van
de staalnameklep.
De klep kan geblokkeerd raken wanneer
zij niet goed geïsoleerd is. Bij het openen
kan de prop vrijkomen en zal het bitumen
eruit spatten en brandwonden veroorzaken
op onbedekte delen van het lichaam.
GEBRUIK DAAROM ALTIJD DE JUISTE
PERSOONLIJKE BESCHERMINGSUITRUSTING.
15
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
Huidcontact met cutbacks en emulsies
Cutbacks bevatten een oplosmiddel
(bv. nafta, petroleum, white spirit,
flux olie,…) dat, afhankelijk van het
type oplosmiddel, huidirritatie kan
veroorzaken bij herhaalde blootstelling.
Bij herhaaldelijke en langdurige
blootstelling, bestaat er een klein risico
op permanente huidbeschadiging.
Bitumenemulsies bevatten lage
concentraties emulgatoren, die irritatie
aan huid en ogen kunnen veroorzaken.
Sommige emulsies kunnen ook kleine
hoeveelheden oplosmiddel bevatten.
Het is daarom zeer belangrijk de
lichaamsdelen, die in contact zijn
geweest met een bitumenpreparaat,
zorgvuldig te wassen met zeep en water
of een plantaardige olie.
Het is raadzaam daarna een geschikte
huidcrème te gebruiken.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
De verontreinigde huid dient zorgvuldig
gewassen te worden met zeep en water.

Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)
Tijdens het werken met bitumen dient geschikte
persoonlijke beschermingsuitrusting (PBM) te worden
gebruikt die alle delen van de blootgestelde huid
bedekt om direct contact te vermijden.
· Gebruik altijd een veiligheidshelm 1 mét
vizier 2 . Een veiligheidsbril geeft geen volledige
gezichtsbescherming.
· Het gebruik van een nekschort wordt
aanbevolen 3 .
· Fluorescerende veiligheidsvest 4 .
· Hittebestendige werkhandschoenen
met lange mouwen / handschoenen 5 .
Let op dat er geen bitumen in de
handschoenen kan lopen.
· Eendelige beschermende overall 6 met
lange mouwen en broekspijpen over
de laarzen heen 7 .
· Veiligheidsschoeisel dat de enkel bedekt 8
.
Geen sandalen, klompen of sportschoenen.
N.B.: Tijdens het laden en lossen
wordt het dragen van goed passende
werkhandschoenen met lange
mouwen aanbevolen (zie afbeelding).
Bij het gebruik van nauwsluitende
polshandschoenen dienen de
manchetten altijd binnen de mouwen
van de overall te worden gedragen.
BESCHERM UW OGEN -
GEZICHTSVERMOGEN IS ONVERVANGBAAR.
2
1
6
4
3
7
8
5
17
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
Eerste hulp in geval van letsel
Eerste hulp in geval van
brandwonden
Wanneer er een ongeluk is gebeurd,
dient het desbetreffende deel van het
lichaam zo snel mogelijk te worden
afgekoeld om te voorkomen dat hitte
de huid verder aantast. De brandwonde
dient minstens 10 minuten (huid)
gekoeld te worden in koud water (ogen:
minstens 5 minuten). Onderkoeling van
het lichaam dient echter vermeden
te worden.
PROBEER NOOIT BITUMEN TE
VERWIJDEREN VAN DE VERBRANDE
PLEKKEN!
Verdere behandeling en
medische zorg
De bitumenlaag zal stevig vastzitten op
de huid en men mag niet proberen deze
te verwijderen tenzij dit wordt uitgevoerd
in een medische faciliteit onder toezicht
van een arts.
Het afgekoeld bitumen zal een
waterbestendige, steriele laag vormen over
de brandwonde, waardoor uitdrogen
voorkomen wordt. Wanneer het bitumen
van de wonde wordt verwijderd, kan de
huid verder worden beschadigd, met
mogelijke complicaties tot gevolg.
Bovendien bestaat bij de behandeling
van een tweedegraads brandwonde het
risico dat de wonde dieper wordt
door infectie of uitdroging.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Eurobitume heeft een gemakkelijk te
lezen advieskaart over brandwonden
gepubliceerd die geschikt is om uit te
hangen op de werkvloer. De "Bitumenbrandwondenkaart"
is in verschillende
talen verkrijgbaar en kan bij Eurobitume
of via Nynas Bitumen worden besteld.
Zij is opgenomen in Bijlage 3.
Eerste hulp in geval
van vergiftiging door
waterstofsulfide
Verwijder de persoon onder veilige
omstandigheden uit de verontreinigde
atmosfeer en breng hem/haar over
naar frisse lucht. Geef onmiddellijk
zuurstof. Geef indien noodzakelijk
kunstmatige ademhaling. Roep de
hulp van een arts in!
Wanneer het gas de ogen heeft
aangetast, dient men gedurende
minimaal vijf minuten te spoelen met
water. Neem contact op met een oogarts.

Brandgevaar
Brand- of explosiegevaar
Om brand in opslagtanks te
voorkomen dient het product voldoende
beneden zijn ontbrandingstemperatuur
opgeslagen te worden. Dit biedt een
veilige marge om mogelijke afwijkingen
van meetapparatuur op te vangen.
Bitumen dient minstens 30°C onder
zijn vlampunt te worden opgeslagen.
De zelfontbrandingstemperatuur voor
zuiver bitumen ligt boven de 300°C.
Er bestaat een risico op zelfontbranding
wanneer bitumen in de tankisolatie
lekt. Zelfontbranding op het oppervlak
van poreus of vezelachtig materiaal,
geïmpregneerd met bitumen of
gecondenseerde bitumendamp, kan
optreden bij temperaturen beneden 100°C.
Op wanden of daken van
bitumenopslagtanks kunnen zich
koolstofafzettingen ontwikkelen die,
in aanwezigheid van zuurstof,
zelfontbrandend kunnen zijn.
Voorkomen van brand en
explosies
Vervang isolatie wanneer deze
verontreinigd is.
Met bitumen geïmpregneerde tankisolatie
dient vervangen te worden.
In bitumentankwagens en -opslagtanks
waarin zich cutbacks hebben bevonden;
kunnen zich in de vrije ruimte brandbare
dampen concentreren. Daarom mag er
zich tijdens of kort na het lossen geen
open vuur (zoals dat van een brander op
flessengas of snijbrander) in de
onmiddellijke omgeving bevinden.
Tankwagens en spoorwagons kunnen
worden uitgerust met verwarmingsbuizen
voor het verwarmen van bitumen.
19
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
Het is uitermate belangrijk dat
verwarmingsbuizen in een tank goed
bedekt zijn door bitumen (tussen de 10
en 20 cm) tijdens het verwarmingsproces.
Dit is vooral van toepassing voor cutbacks
die een oplosmiddel bevatten met een
laag ontbrandingspunt. Om plaatselijke
oververhitting te voorkomen dienen de
verwarmingsbuizen voorzien te zijn van
een dubbele wand. Het oppervlak van
de tank mag nooit direct verhit worden
door vlammen. Wanneer dit toch gebeurt
zal er ontstekingsgevaar ontstaan.
Controleer of de leidingen zich in goede
staat bevinden. Een veel voorkomende
oorzaak van bitumenontbranding is lokale
oververhitting tijdens het verhittingsproces,
bijvoorbeeld tijdens het lossen.
Blussen van bitumenbranden
GEBRUIK NOOIT EEN WATERSTRAAL !
Bitumenbranden moeten geblust
worden door middel van verstikking,
zodat de verdere aanvoer van zuurstof
voorkomen wordt.
Kleine branden kunnen gedoofd
worden met een deken of met schuim,
droog poeder of koolstofdioxideblussers.
Grote branden worden bij voorkeur
geblust met behulp van schuim- of
droogpoederblussers maar het gevaar
bestaat dat branden nadien weer
aanwakkeren. Schuim en poeder bieden
geen blijvende zuurstofvrije atmosfeer
bij bitumenbranden.
Branden in tankisolatie kunnen
worden gedoofd met behulp van
stoom uit een sproei-eenheid, of een
droogpoederblusser. Het is uitermate
belangrijk om de verontreinigde isolatie
altijd te vervangen. Wij willen erop wijzen
dat de brand zal oplaaien wanneer er
zuurstof bijkomt, tenzij de temperatuur
ruim onder de 100°C is. Zorg ervoor dat
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Bitumenbranden kunnen zeer fel zijn.
Brand in een tankwagen wordt bestreden met
poederblussers.
werkplaatsen en tankwagens uitgerust
zijn met blusapparaten van het correcte
formaat en type.
Wanneer er een bitumenbrand ontstaat,
dient men altijd de lokale brandweer te
verwittigen en hen op de hoogte te
brengen van wat er specifiek in brand staat.

Emissies en andere gevolgen voor het milieu
Bitumen op zich is niet geclassificeerd
als gevaarlijk voor het milieu maar
sommige componenten gebruikt in
bitumenpreparaten zijn wel geclassificeerd
als gevaarlijk voor het milieu.
Bitumen-cutbacks bijvoorbeeld bevatten
oplosmiddelen die beschouwd worden
als gevaarlijk voor het milieu. De meeste
cutbacks zijn daarom geclassificeerd als
R52/53 (schadelijk voor waterorganismen,
kunnen langdurige nadelige effecten
veroorzaken in het aquatisch milieu).
In sommige gevallen zijn de cutbacks
geclassificeerd als R51/53 (giftig voor
waterorganismen; kunnen langdurige
nadelige effecten veroorzaken in het
aquatisch milieu). In dat geval dragen
ze ook het gevaarssymbool*.
Afhankelijk van het type gebruikte
bestanddelen, zijn sommige van de
bitumenemulsies ook geclassificeerd als
schadelijk (R52/53) of toxisch (R51/53)
voor waterorganismen.
Luchtemissies
Bij omgevingstemperatuur
veroorzaakt bitumen geen emissies
in de atmosfeer. Opslag en toepassing
bij hogere temperaturen veroorzaakt
echter verspreide emissies van
voornamelijk koolwaterstoffen.
Deze emissies nemen toe naarmate
de verwerkingstemperatuur stijgt.
Bij het verwarmen van bitumen
komen zowel waterstofsulfide als
koolwaterstoffen vrij. Voor meer
informatie verwijzen wij naar
Hoofdstuk 2 "Waterstofsulfide".
Bitumen
Morsen van bitumen op de grond
is relatief onschadelijk. Het bitumen
zal afkoelen en verharden.
De verontreinigde plek kan worden
gereinigd door middel van gewone
hulpmiddelen zoals spaden, harken
en dergelijke. In water zal bitumen
normaal tot op de bodem zinken,
hoewel het onder sommige
omstandigheden kan blijven drijven.
Het voornaamste effect van in
water of op aarde gemorst bitumen
is adsorptie aan bezinksel waardoor
fysische contaminatie ontstaat. De
wateroplosbaarheid van bitumen is
zo laag dat het te verwaarlozen is.
Men is van mening dat bitumen
geen ernstig gevaar betekent voor
aquatisch milieu.
Bitumenbestanddelen zijn potentieel
biologisch accumulatief, maar de lage
oplosbaarheid in water en het hoog
moleculair gewicht maakt de biologische
beschikbaarheid voor aquatische
organismen beperkt. Biologische
accumulatie is onwaarschijnlijk. Het
gebruik van bitumen in wegenbouw en
dakconstructie toont aan dat bitumen
een persistent materiaal is (d.w.z. dat het
niet biologisch afbreekbaar is).
*
21
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
Cutbacks
Op de grond gemorst cutback kan
complexer zijn daar het een lagere
viscositeit heeft en vervolgens in de
grond kan dringen en/of waterlopen in
de omgeving kan beïnvloeden voor het
verhardt. Na verloop van tijd zal het
oplosmiddel uit het product verdampen.
Wanneer het in water wordt gemorst
zal het product een film vormen op het
oppervlak en zich verspreiden. Het
product zal zich hechten aan de bodem
en het oplosmiddel zal uit het product
verdampen. Het bitumen zelf is
onbeweeglijk en zal op het
grondoppervlak blijven liggen vanwaar
het mechanisch kan worden verwijderd.
Bitumenemulsies
In contact met grond zal de emulsie
breken en worden de bitumendeeltjes
geadsorbeerd in de bovenlaag. Ze zijn
daarom gemakkelijk te verwijderen.
Bitumen-cutbacks bestemd voor
oppervlaktebekleding worden vervangen
door bitumenemulsies. Dit heeft minder
invloed op het milieu.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
In contact met water zal de emulsie
zich over het wateroppervlak verspreiden
en zich vermengen met het water.
De emulsie zal uiteindelijk verdwijnen door
verdunning. Het emulgeermiddel
zal gedeeltelijk oplossen in water en de
bitumenfase zal dispergeren.
Hoewel de meeste bitumenproducten
niet gevaarlijk zijn voor het milieu kunnen
zij fysische verontreiniging veroorzaken.
Een grote hoeveelheid gemorst bitumen
kan na verharding bijvoorbeeld riolen,
afvoeren e.d. blokkeren. Om deze reden
dient elke hoeveelheid gemorst materiaal
zo snel mogelijk onder controle gehouden
te worden zonder de gezondheid van de
mensen daarbij in gevaar te brengen.
Advies bij morsen
Kleine hoeveelheid gemorst materiaal:
Laat het bitumen afkoelen en stollen.
Verwijder op een mechanische manier in
containers voor afyoer of recyclage,
conform lokale voorschriften.
Grote hoeveelheid gemorst materiaal:
Voorkom verspreiding door een greppel
of barrière te maken met zand, aarde of
ander materiaal. Verder behandelen als
een kleine hoeveelheid gemorst materiaal.
Neem contact op met de lokale autoriteiten
en/of nooddiensten. Handel altijd conform
de lokale wetgeving.
Afvalverwijdering
Raadpleeg deel 13 van de Nynas
Veiligheidssteekkaarten voor het
verwijderen van bitumenproducten.
Bitumen zelf wordt niet beschouwd
als gevaarlijk afval.

Preventie van ongevallen tijdens verwerking en transport
Alle apparatuur en het onderhoud
ervan dient steeds conform te zijn
met lokale, nationale en internationale
voorschriften én met de gangbare
codes van goede praktijk.
Tijdens het laden van bitumen
Er bestaat een spatrisico,
vooral bij het begin van het laden.
Gebruik altijd de correcte persoonlijke
beschermingsuitrusting.
Het is belangrijk dat de tankwagen
geen residu bevat van vroegere
beladingen, bijvoorbeeld een emulsie
of een product met een laag kookpunt.
Op water of emulsie geladen bitumen
is gevaarlijk en zou kunnen leiden tot
een felle uitbarsting of overkoken.
Het moet daarom ten allen tijde
vermeden worden.
Tanks waarin emulsies zijn vervoerd
dienen gestoomd en gedroogd te
worden alvorens zij voor bitumenproducten
kunnen worden gebruikt.
Wanneer een dodemansgreep moet
gebruikt worden tijdens het laden, is het
ten strengste verboden deze tijdelijk op
te heffen door de veiligheidshendel vast
te maken.
IN GEVAL VAN EEN ONGEVAL
DIENT MEN ALTIJD CONTACT OP
TE NEMEN MET HET DEPOT- OF
RAFFINADERIJPERSONEEL EN DE
PLAATSELIJKE INSTRUCTIES OP
TE VOLGEN.
23
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
Tijdens het lossen van bitumen
Bitumen kan op twee manieren worden
gelost, met behulp van een axiale
wormpomp of met perslucht. Bij gebruik
van perslucht wordt de aanvoertank
onder druk gezet waardoor het bitumen
via een slang/leiding van het voertuig
naar de ontvangende opslagtank wordt
gezogen. Men dient er op te letten
dat er niet teveel druk op de leidingen
komt. Daarom moet de chauffeur tijdens
de gehele losoperatie zeer attent zijn.
Pompen kunnen op de grond of op
een voertuig geplaatst worden.
Zorg voor het lossen altijd voor een
onbelemmerde en veilige toegang tot de
bitumenlosplaats. Controleer of er een
veilige uitgangsroute beschikbaar is voor
noodgevallen en houdt ander personeel
tenminste 6m uit de buurt van de
losoperatie. Zorg er voor dat onnodige
obstakels vóór het lossen verwijderd
worden.
Controleer de losplaats om de bestelde
hoeveelheid en producttype te bevestigen.
Bevestig of er voldoende ruimte is in de
lostank en overtuig u ervan dat de correcte
tank is geselecteerd. De temperatuur van
de tank dient tenminste 120° C te zijn
en de ontvangende tanks dienen vrij van
water te zijn. Controleer altijd of de
niveaumeters en - alarmen werken.
Controleer voor aanvang van de
verpomping altijd of de slangen niet
beschadigd zijn en of zij geen vocht of
water bevatten. Controleer ook of er niets
gestold is dat de slang mogelijk blokkeert.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Alle slangen dienen periodiek
gecontroleerd te worden als onderdeel
van een onderhoudsprogramma (zie ook
3. Distributie, transport, laden / lossen).
De chauffeur moet tijdens het lossen
ter plaatse aanwezig zijn om de afsluiter
in geval van nood te kunnen bedienen.
Stap nooit over en blijf niet in de buurt
van de aanvoerslang tijdens het lossen.
Controleer voorafgaand aan het
wegrijden of het afleverpunt netjes
wordt achtergelaten en controleer of
gebruikte kleppen, doppen, kappen of
hangsloten zijn teruggeplaatst.
Vul de leveringsdocumenten in en
controleer of deze getekend zijn.
Controlelijsten voor laden / lossen
vindt u in Bijlage 1 en 2.

Tijdens opslag van bitumen
De bovenlaag van het bitumen in de
opslagtank en de laag tegen de buitenwand
van de tank zullen sneller afkoelen dan
de rest van de inhoud. Daardoor ontstaat
een risico op klontervorming in het bitumen
dat kan leiden tot blokkeringen. Door van
tijd tot tijd te roeren wordt het product
homogeen gehouden en wordt het risico
voor blokkering verminderd.
Tankontluchtingen, uitlaatopeningen,
overloopleidingen, meters en
verwarmingssystemen dienen regelmatig
gecontroleerd te worden als onderdeel van
een preventief onderhoudsprogramma.
Wanneer bitumentanks weer in gebruik
worden genomen, dienen ze geïnspecteerd
én watervrij te zijn.
Tijdens het nemen van stalen
Het is belangrijk dat het juiste
hulpmiddel voor de staalname wordt
gebruikt en dat alle benodigde persoonlijke
beschermingsuitrusting wordt gedragen!
Zorg er altijd voor dat het staalnamepunt
warm wordt gehouden en niet geblokkeerd
is. Regelmatig spoelen en reinigen zullen
eveneens mogelijke blokkeringen vermijden.
Meer informatie kunt u vinden in Hoofdstuk
3. "Staalname van bitumenproducten".
Bitumenresidu afkomstig van het reinigen van
een filter vóór de pomp.
Emulsies in contact met
aluminiumtanks
Zure bitumenemulsies kunnen chemische
reacties met aluminiumtanks en -
containers veroorzaken.
Hierdoor zal tankcorrosie en ontwikkeling
van explosief waterstofgas ontstaan.
Wanneer de pH (zuurtegraad) van de
bitumenemulsie lager is dan 3, mogen
geen aluminiumtanks worden gebruikt.
25
Gezondheid, veiligheid & milieu

Gezondheid, veiligheid & milieu
HISTORISCH OVERZICHT VAN TYPISCHE INCIDENTEN IN DE INDUSTRIE
Oorzaak
Overbeladingen – lekkage
Overlopen - laden
Defecte flexibele leidingen
Verstopte flexibele
leidingen
Slechte etikettering van
apparatuur
Wisselen van producten bv.
van bitumenemulsies naar
bitumen, zonder zorgvuldig
te laden.
Foute temperatuurs -
registratie
Verstopte ontluchting op
een opslagtank.
Te snel lossen in een koude
tank.
Verwarmingsbuizen, of
verwarmingsspiralen boven
het oppervlak van het
bitumen.
Gedurende lange tijd
met perslucht doorblazen
van leidingen en flexibele
leidingen.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Effect
Er zijn sterfgevallen geweest
als gevolg van brandwonden. In
andere gevallen kan bitumen in
isolatiemateriaal komen en brand
veroorzaken door zelfontbranding.
Mogelijk overlijden en zwaar
letsel als gevolg van ernstige
verbranding. Schade aan het
milieu.
Barsten van flexibele leidingen
heeft geleid tot brandwonden
bij chauffeurs
Explosie van flexibele leidingen,
resulterend in lichamelijk letsel.
Foutief lossen, en overbelading
kunnen lichamelijk letsel
veroorzaken.
Wisselend vlampunt – in
sommige gevallen explosie,
als gevolg van waterresidu.
Kwaliteitsrisico.
Oververhitting met explosie tot
gevolg.
Scheuren van een tank.
Uitzetting door felle hitte,
tankbeschadiging.
Explosie. In minder ernstige
gevallen scheuren van de tank
of cokesvorming.
Sterke oververhitting, leidingen
en flexibels werden vernietigd.
In sommige gevallen ontstond
brand.
Preventieve stappen
Regelmatige
tankonderhoudscontroles.
Meldt onmiddellijk alle defecten
voor reparatie.
Montage van overvulbeveiliging
voor het laden van voertuigen.
Opslagtanks dienen voorzien
te zijn van onafhankelijke
niveaumeters en - alarmen.
Goed inventarisbeheer.
Flexibele leidingen dienen
regelmatig geïnspecteerd te
worden. Defecten dienen
gemeld te worden.
Flexibele leidingen dienen
voorafgaand aan het gebruik te
worden gecontroleerd.
Aanbevolen nummering en
etikettering van alle
opslagtanks. Alle inlaten dienen
vergrendeld te zijn wanneer ze
niet in gebruik zijn.
Tanks dienen schoon en
droog te zijn en voorafgaand
aan het laden geïnspecteerd
en goedgekeurd te worden.
Thermometers dienen
opgenomen te worden in het
tankonderhoudsprogramma.
Wekelijkse controles op
tankontluchtingssysteem.
Tankonderhoudsprogramma.
Laadprocedure. Beginnen met
kleine producthoeveelheden,
na een bepaalde periode de
hoeveelheid herhalen en de
tank op werktemperatuur
laten komen.
Controle van de tankinventaris.
Metercontrole en visuele
controle van het productpeil.
Uitschakelvoorzieningen van
de tankverwarming.
Aandacht van de operator
tijdens het lossen. Schakel de
compressor uit wanneer de
luchtdruk afneemt.

3. DISTRIBUTIE, TRANSPORT, LADEN EN LOSSEN
Distributie van bitumen
Het grootste deel van bitumenproducten
wordt in bulk vervoerd in tankwagens of
schepen. In sommige landen wordt ook
gebruik gemaakt van spoorvervoer.
Kleinere volumes kunnen ook in vaten of
mini-containers (IBC) worden geleverd.
Dit is gebruikelijk voor emulsies en
bitumenoplossingen, maar minder van
toepassing voor wegenbouwbitumen.
Geblazen bitumen en polymeer
gemodificeerd bitumen kan ook in
korrelvorm of in blokken op paletten
worden verdeeld.
Verpakt bitumen, bijvoorbeeld in vaten,
zal naar alle waarschijnlijk niet zo worden
beïnvloed door olie of verontreinigingen
als bitumen in bulk. Desondanks dient
verpakt bitumen met zorg te worden
opgeslagen. Wanneer de verpakking is
beschadigd kan zonnewarmte ervoor
zorgen dat de lichte componenten in het
product verdampen en er bellen gevormd
worden. Deze bellen kunnen brandbare
dampen bevatten.
Alle bitumenproducten dienen,
tot op zeker niveau, gezien te worden
als "beperkt houdbaar", daar hun
kenmerken veranderen tijdens langdurige
opslag bij wisselende temperaturen.
Dit heeft met name betrekking op verpakte,
vloeibare bitumenproducten, die daarom
alleen gedurende een beperkte periode
kunnen worden opgeslagen.
Transport van bitumen valt onder
het internationale VN-voorschrift met
betrekking tot het transport van gevaarlijke
goederen dat betrekking heeft op:
- Wegtransport (ADR)
- Transport per spoor (RID)
- Zeetransport (IMDG)
- Luchttransport (ICAO-TI)
Transport over de weg van gevaarlijke
goederen in Europa wordt gereguleerd
door de internationale overeenkomst
ADR (Accord Européen relatif au transport
international des marchandises
Dangereuses par Route).
Deze regeling houdt specifieke eisen in met
betrekking tot:
- Het voertuig
- Etikettering van het voertuig (met
betrekking tot de te transporteren goederen)
- Documentatie en informatie voor
noodgevallen met betrekking tot het product
- De chauffeur (& bijrijder)
27
Distributie, transport, laden & lossen

Distributie, transport, laden & lossen
Etikettering van voertuigen volgens ADR-voorschriften
Gevaarlijke goederen zijn verdeeld in
negen verschillende klassen.
Binnen deze classificatie krijgt elk product
een VN-nummer, een verpakkingsgroep en
een veiligheidslabel-code toegewezen.
Bitumen is geclassificeerd als gevaarlijk in
verband met de hoge transporttemperatuur
(>100˚C, onder zijn vlampunt). Ook de
Bitumen en bitumenpreparaten zijn als volgt geclassificeerd:
Bitumen
99
3257
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
lage vlampunten van cutbacks kunnen
classificatie als gevaarlijke goederen
inhouden.
Bitumenemulsies worden gewoonlijk
niet geklasseerd onder ADR, tenzij het
product is geklasseerd als gevaarlijk voor
het milieu (R50/53 of R51/53). Nynas
bitumenemulsies zijn niet geclassificeerd
onder ADR.
- VN 3257, VERWARMDE VLOEISTOF, N.E.G. op of boven 100˚C en
onder zijn vlampunt (bitumen)
- Klasse 9
- Verpakkingsgroep lll
- Classificatiecode M9
99
3257

Bitumenpreparaten met vlampunt tussen de 23˚C en 61˚C
- VN 1999, TEER, VLOEIBAAR, met inbegrip van wegasfalt en oliën, cutbacks
- Klasse 3
- Verpakkingsgroep lll
- Classificatiecode F1
Bitumenpreparaten getransporteerd bij een temperatuur boven
hun vlampunt (>61˚C)
- VN 3256, VERWARMDE VLOEISTOF, BRANDBAAR, N.E.G.
met vlampunt boven de 61˚C
- Klasse 3
- Verpakkingsgroep lll
- Classificatiecode F2
29
Distributie, transport, laden & lossen

Distributie, transport, laden & lossen
De verantwoordelijkheden
van de leverancier
De leverancier/verzender is verantwoordelijk
voor:
- Classificatie van de producten onder
ADR/ADR-S, RID, IMDG en ICAO-TI
- Gebruik van goedgekeurde
verpakking voor verpakte producten
- Correcte markering en etikettering
van verpakte producten
- Markeren en aangeven van
producten conform lokale voorschriften
- Het overmaken van schriftelijke
instructies voor het transport aan
het transportbedrijf / de chauffeur
- Het verstrekken van een transportkaart
voor noodgevallen aan de chauffeur
- Het geven van de juiste transportdocumenten
bij de levering
Informatie met betrekking tot de
classificatie van elk product wordt
gegeven in de Veiligheidssteekkaarten,
verschaft door de leverancier.
De verantwoordelijkheden
van de
transportonderneming
Bij een correcte levering moet
gegarandeerd worden dat het juiste
product op de juiste temperatuur en met
de juiste hoeveelheid wordt geladen.
Dit dient tijdens het gehele proces te
worden geverifieerd.
De temperatuur van de lading
kan snel dalen wanneer de tanks van
het voertuig koud zijn. Aanbevolen
behandelingstemperaturen
worden gegeven in Bijlage 5.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
De transportonderneming garandeert
dat de voertuigtanks goedgekeurd zijn
voor het transport en schoon zijn volgens
de instructies van de leverancier. De
chauffeur moet de belader informeren
over de vorige lading. De leverancier
heeft ten allen tijde het recht deze
informatie te verifiëren.
Het is de verantwoordelijkheid van de
transportonderneming erop toe te zien
dat voertuigen volledig uitgerust zijn
conform de ADR-wetgeving en dat zij
correct zijn gemarkeerd en geëtiketteerd.
Bestuurders die ADR-geclassificeerde
goederen vervoeren hebben een
speciaal trainingscertificaat nodig.
De transportonderneming is
verantwoordelijk voor de training en
certifiëring van zijn chauffeurs.
Geaccrediteerde bitumenleveranciers
hebben normaal gezien een geschikte
uitrusting én controleprocedures zodat
de chauffeur het laadproces gemakkelijk
kan observeren. Als er iets mis gaat dient
de chauffeur altijd onmiddellijk contact
op te nemen met het personeel van de
belader / verzender.
De transportonderneming /
bestuurder dient het ongevallen /
incidentrapportagesysteem van de
belader / verzender te gebruiken,
evenals het systeem dat in zijn eigen
organisatie wordt gebruikt om zo snel
mogelijk preventieve en correctieve
maatregelen te treffen.

Transportcontainers (Tankwagens)
De voor het transport van bitumen
gebruikte vrachtwagens dienen te
voldoen aan de technische specificaties,
van toepassing in de landen waar ze
gebruikt zullen worden. Bovendien
moeten voertuigen en tankwagens
voldoen aan de vereisten van de
ADR/RID-wetgeving.
Het is van groot belang dat tankwagens
zodanig gebouwd zijn dat zij volledig
kunnen worden geledigd. Dit wordt
gedaan door middel van loskranen.
Het is ook de reden waarom tankwagens
/ spoorwagons, bestemd voor
bitumentransport, tegenwoordig worden
gebouwd met een volkomen gladde
binnenkant.
Er dient kwaliteitsstaal te worden gebruikt
dat bestand is tegen hoge temperaturen
en grote temperatuurverschillen.
De tanks dienen goed geïsoleerd te zijn
om de temperatuur van het product zo
lang mogelijk op peil te houden. Sommige
tankwagens zijn uitgerust met verwarming.
De uitrusting wordt gekozen naar gelang
het geografische transportgebied en het
type product.
Bitumentanks dienen zodanig gebouwd
te worden en te functioneren dat het
risico voor verwondingen tot een
minimum is beperkt en het product zijn
kwaliteit, homogeniteit en temperatuur
tijdens het transport behoudt.
Nynas tankwagen uitgerust met een loskraan om de transporttank volledig te ledigen.
Moderne Nynas tankwagen voor bitumentransport.
31
Distributie, transport, laden & lossen

Distributie, transport, laden & lossen
Gebruik van flexibele
slangen/leidingen
De leveringsslang/leiding is uitermate
belangrijk voor het veilig leveren van
producten bij hoge temperaturen. Het is
daarom cruciaal de correcte slang/leiding
te gebruiken voor het bedoelde gebruik.
De slang moet een aanbevolen minimum
lengte hebben van 4m.
Voor producten op hoge temperatuur
moet men voor elke slang/leiding
beschikken over:
1) een temperatuurkwalificatie.
2) een drukkwalificatie.
Het testen van de slang/leiding dient
uitgevoerd te worden volgens lokale
wetgeving en codes van goede praktijk.
Het is aanbevolen om ze minstens jaarlijks
te testen.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Dit houdt ook de certifiëring in van
de uitrusting. Rapporten van de tests
dienen bewaard te worden door de
eigenaar. Niet-geteste slangen mogen
niet gebruikt worden. Chauffeurs dienen
hun slang/leiding dagelijks te controleren.
Wanneer er defecten worden gevonden
mag de slang niet worden gebruikt en
dienen corrigerende maatregelen te
worden genomen.
Veiligheidssteekkaarten
en transportkaarten voor
noodgevallen
Voor alle Nynas producten
zijn veiligheidssteekkaarten en
productinformatiebladen beschikbaar.
Zij worden bij de eerste levering aan alle
nieuwe klanten én op verzoek verstrekt.
"Schriftelijke instructies", ook
Transportkaarten voor noodgevallen
genoemd of TREM-kaarten, begeleiden
altijd de andere transportdocumenten
bij het transport van ADRgeclassificeerde
Nynas producten.
Neem contact op met uw
plaatselijk Nynas verkoopkantoor
wanneer u Productinformatiebladen,
Veiligheidssteekkaarten of schriftelijke
instructies wenst aan te vragen.
Men kan ook informatie vinden
op de homepage van Nynas op
www.nynas.com

Laadplan - Tankreiniging -
Controles
Om het risico op ongevallen tot een
minimum te beperken en om een hoge
kwaliteitsnorm van geleverde goederen
te waarborgen, is het uitermate belangrijk
dat de tank van het voertuig geen residu
van vorige ladingen bevat. Men dient
speciale aandacht te schenken aan
emulsies (die water bevatten) en producten
met een laag vlampunt. In geval van
twijfel dient men altijd de leverancier/
depot manager te raadplegen.
Het grootste risico tijdens het laden
van bitumen is het overkoken. De
belangrijkste reden voor overkoken is dat
heet bitumen in een tank wordt geladen
waarin zich een bitumenemulsie bevonden
heeft. Het water in de emulsie verdampt
en zet uit. De druk zal stijgen en tenslotte
zo hoog worden dat de stoom het
bitumen door het mangat zal duwen.
Wanneer de tank gesloten is kan de
drukverhoging een explosie veroorzaken.
Als gevolg van de gevaren van het
vermengen van bitumenemulsie en
bitumen, is laden onder deze
omstandigheden alleen toegestaan
onder zeer strikte en specifieke
instructies. Raadpleeg altijd de
bitumenleverancier/depot manager!
Meer informatie over het veilig laden
wordt beschreven onder "Voorkomen
van ongelukken". Controlelijsten voor
laden en lossen zijn toegevoegd als
Bijlage 1 en 2.
33
Distributie, transport, laden & lossen

Distributie, transport, laden & lossen
Staalname van bitumenproducten
Het nemen van hete bitumenstalen
is bijzonder gevaarlijk als gevolg van
het risico op spatten en morsen, wat
brandwonden kan veroorzaken. Daarom
is het dragen van de juiste beschermende
kledij uitermate belangrijk.
De plaats waar de stalen worden genomen
dient een veilige in- en uitgang te hebben,
met adequate verlichting. Voor het nemen
van stalen bovenop een tankwagen dient
voor een platform gezorgd te worden.
In-lijnkleppen voor het nemen
van stalen
In dit geval zijn kleppen voor staalname
in de leiding geplaatst en worden zij
gebruikt voor het nemen van een
monster direct uit de bitumenstroom.
Dompelstaalname
Dompelstaalname wordt gebruikt voor
kleine monsters met behulp van een
staalname reservoir aan een touw of
stang. Dompelstaalname van cutbacks
dient vermeden te worden wegens de
brandbare atmosfeer in de dampruimte
van de tankwagen.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Bitumenstaalnamepunt
Voorzie het etiket op de staalcontainer
altijd van volgende informatie :
- Datum van staalname
- Leveringsdepot / plaats van de staalname
- Nummer van vrachtbrief
- Ontvangsttank
- Handtekening van de staalnemer
Specifieke lokale werkinstructies moeten
altijd worden opgevolgd. Bij twijfel dient
de locale verantwoordelijke gecontacteerd
te worden.

4. HANTERING EN OPSLAG
Opslag van bitumen
Correcte opslagtemperatuur van
bitumenproducten zal de productkwaliteit
en het juiste component in de
eindtoepassing garanderen. Vanuit
kwaliteitsperspectief is het daarom
uitermate belangrijk dat het product
correct wordt gehanteerd. Bitumen is
een constructiemateriaal en dient
overeenkomstig behandeld te worden.
Bitumen dient opgeslagen te worden
in goed geïsoleerde tanks. Hierdoor zal
de noodzaak voor extra verwarming
afnemen, waardoor de verwarmingskosten
zullen dalen. De temperatuur van de
verwarmingsbron kan ook lager worden
gehouden, zodat het bitumen
niet onnodig zal worden blootgesteld
aan excessieve contacttemperaturen.
Wij willen erop wijzen dat bitumen op
de bodem van een opslagtank een
aanzienlijke hogere temperatuur kan
hebben dan in andere delen van de tank
tenzij goed wordt geroerd.
Wanneer het bitumen lokaal wordt
oververhit kunnen zich afzettingen
vormen. Deze afzettingen verschijnen op
verwarmingsspiralen en andere inwendige
onderdelen van opslagtanks. Na enige tijd
kunnen dergelijke afzettingen loskomen
en het verpompen of mengen verstoren.
Voor het selecteren van de
opslagtemperatuur van het product
verwijzen wij naar de in Bijlage 5 gegeven
aanbevelingen voor bitumenbehandelingstemperaturen.
Voor gespecialiseerde
producten verzoeken wij de aanbevelingen
van de fabrikanten te raadplegen.
Men dient erop te letten dat de
temperatuur op de bodem van een lege
tank niet zo laag wordt dat water kan
condenseren.
Een lege, koude tank dient aanvankelijk
geleidelijk te worden gevuld. Daardoor zal
resterend vocht de tijd krijgen te verdampen.
Voor tanks die koud bitumen bevatten zal
verwarming op een laag niveau worden
uitgevoerd tot de temperatuur van het
bitumen 120° C heeft bereikt. Hierdoor
kan vocht verdampen vóór heet bitumen
in de tank terecht komt. Het is belangrijk
dat de verwarmingsspiralen tijdens het
verwarmen bedekt zijn met bitumen.
Het is raadzaam tanks in 3 fasen te vullen
zodat de tanktemperatuur steeds na 1/3
vullen in evenwicht kan komen.
Oxidatie
De kenmerken van bitumenproducten
kunnen veranderen wanneer zij gedurende
lange perioden bij hoge temperatuur
worden opgeslagen. Bitumen zal geleidelijk
verharden. De penetratie, een mate van
verharding van het bitumen, kan per
maand met 3 tot 5 eenheden afnemen.
Het verhardingsproces zal toenemen bij
hogere opslagtemperaturen en in
gedeeltelijk gevulde tanks waarin meer
lucht aanwezig is.
Er bestaat een kans dat brandbare
atmosferen kunnen ontstaan. Er kunnen
zich ook zelfontbrandende afzettingen
vormen. Daarom wordt gecontroleerde
zuurstofverarming geadviseerd.
Voortdurend purgeren van de vrij ruimte
wordt afgeraden omdat het de vorming
van zelfontbrandende afzettingen kan
bevorderen. Zuurstofconcentraties tussen
4% en 6% zijn normaal voldoende om
ophoping van dergelijke afzettingen te
voorkomen.
Wanneer de tank wordt bediend onder
gecontroleerde zuurstofverarming, moeten
mogelijk brandbare dampen verwijderd
worden (bv. met stikstof) alvorens men
lucht in de tank kan toelaten (bv.
afkoeling voor onderhoud).
35
Verwerking & opslag

Verwerking & opslag
Mengen
In sommige gevallen is het noodzakelijk
verschillende bitumentypes te vermengen.
Dergelijke mengsels worden zelden
homogeen wanneer zij niet mechanisch
worden geroerd of vermengd door een
in-line blender. Vermenging door middel
van lucht is niet raadzaam voor
bitumenproducten daar dit zal resulteren
in een oxidatieproces. De mixers dienen
van tijd tot tijd geactiveerd te worden om
de correcte temperatuur en kwaliteit van
de inhoud van een tank in stand te
houden.
Tankconstructie en
inspectie
Constructie, uitrusting en inspectie
van opslagtanks voor olieproducten in
het algemeen, dient de API-normen 650
en 653 te volgen met betrekking tot
"Gelaste stalen tanks voor olie-opslag"
en "Tankinspectie, reparatie, verandering
en reconstructie" en/of te beantwoorden
aan mogelijke aanvullende lokale normen.
Het is raadzaam een veiligheidsdouche te
hebben in de nabijheid van tanks waarin
bitumen wordt gelost.
Ontluchtingspijpen en
andere toebehoren
De leidingen dienen te beantwoorden
aan lokale voorschriften en normen en
dienen zo kort en vertikaal mogelijk
te zijn en zo min mogelijk bochten te
bevatten. Wanneer de leidingen langer
moeten zijn of zich op blootgestelde
locaties bevinden, dan zal isolatie en
verwarming van de leidingen noodzakelijk
zijn. De inlaat dient tussen 0,5 en 1 meter
vanaf het grondniveau geplaatst te zijn
en gemonteerd te worden met een
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
gespecialiseerde flensfitting.
Wanneer de leiding vol is en de
inlaatlijn lager is dan het bitumenpeil
zal er overgeheveld worden.
Het is raadzaam om onafhankelijke
lage / hoge / ultra-hoge niveaualarmen
te installeren op bitumenopslagtanks.
Bitumen en bitumenoplossingen
zijn stabiele substanties die niet de
neiging hebben metalen oppervlakken
te corroderen. Dampen uit de vrije
ruimte van de tank bewegen bij opslag
voortdurend in en uit de tank door
de ontluchtingspijpen, afhankelijk van
bijvoorbeeld weersomstandigheden.
De tank "ademt", waardoor een
constant vermengen van lucht, vocht
en koolwaterstoffen ontstaat. Dit
mengsel is corrosief.
In ontluchtingspijpen kan zich ook
cokesafzetting vormen die een
schadelijke over- of onderdruk kan
veroorzaken in de tank. Dit heeft vooral
betrekking op tanks die geblazen
bitumen bevatten. Opslagtanks voor
bitumenemulsies worden normaal niet
aangetast door het product.
Schade aan tanks en hun uitrusting
kan worden voorkomen door regelmatige
inspectie en een doelgericht preventief
onderhoudsprogramma.
Men dient speciale aandacht te besteden
aan inlaten doorheen de isolatie omdat er
putten kunnen ontstaan. Bitumenlekkage
en condensatie van olienevel tussen de
tankplaat en isolatie is een frequente
oorzaak van brand. Het is daarom
belangrijk aangetaste isolatie zo snel
mogelijk te vervangen!

Ladder
Handrail
Trap
Verwarmingsspiralen
- Moeten gemakkelijk
toegankelijk zijn voor
onderhoud
Mangat
- Bepaal de plaatsing voor
gemakkelijk tankonderhoud
Isolatie
- Geschikt voor temperaturen tot
maximaal 230 o
C
- Goede isolatie beperkt
temperatuurverschillen in de tank
- Beperkt afzettingen
Hellende bodemplaat
- Gemakkelijker om de tank te
ledigen
Ontluchting
Reinigingsluik
Kleppen
- Aftappen
- Inlaat
- Uitlaat
- Staalname
Meetelektronica
- Hoog niveaualarm
- Niveaumeter
- Temperatuurmeter
Mantelplaten
Bandijzer
- Harde wind kan de
mantelplaten losrukken
Kies het juiste
constructiestaal - Moet
gemakkelijk te vervangen zijn
Mixer
- Bepaal de capaciteit
en mechanische stabiliteit
Decontaminatie
- Grint of glad beto
rond de opslagtank
voor gemakkelijkere
afvalhantering
37
Verwerking & opslag

Verwerking & opslag
Reiniging en lediging van tanks
Bitumenafzettingen gevormd
door het oxidatieproces treft men
vaak aan in opslagtanks met een hoge
opslagtemperatuur of ongelijkmatige
temperatuursverdeling. Tankreiniging dient
daarom een onderdeel te vormen van
een regelmatig onderhoudsprogramma,
waarbij rekening wordt gehouden met
de tankhistoriek en de van toepassing
zijnde lokale wetgeving.
Bij het ledigen van een opslagtank,
is het essentieel vertrouwd te zijn met
de lay-out van de bodem van de
bitumentank; de manier waarop de
verwarmingsspiralen zijn geconstrueerd,
en hoe afvoerkanalen zijn aangesloten.
De tank wordt normaal verhit tot
de hoogste toelaatbare temperatuur
alvorens de inhoud eruit wordt verpompt.
Aftappen van het laatste deel dient
langzaam te worden uitgevoerd zodat
het bitumen voldoende tijd heeft om
te vloeien.
Wanneer een tank buiten gebruik wordt
gesteld dient men altijd te controleren of
de temperatuur van de tank lager is dan
40° C alvorens het mangat te openen voor
ventilatie. Wanneer de tank meer dan één
mangat heeft, dient het laagste het eerst
geopend te worden.
Alvorens personeel in de tank toe te
laten, dient de tank eerst te worden
geventileerd en dienen gastestsen te
worden uitgevoerd om een veilige
werkomgeving te garanderen
(cf. veiligheidsvergunningssysteem /
controlelijst voor werk in besloten ruimtes).
Bitumenresidu dat niet uitgepompt kan
worden, of uitgewassen met olie terwijl
het warm is, laat men gewoonlijk stollen
en moet weggebeiteld worden.
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005
Reinigingsactiviteiten in een opslagtank
Productrestanten dienen te worden
opgeruimd conform lokale & nationale
voorschriften. Recyclage wordt altijd
aanbevolen.
Tanks voor zacht bitumen, bitumenoplossingen
en bitumenemulsies kunnen
normaal worden gereinigd door
opeenvolgende vermenging van het
residu met een geschikt oplosmiddel.
Men dient er echter voor te zorgen dat
de temperatuur altijd onder het vlampunt
van het mengsel wordt gehouden.
Wanneer producten verwisseld worden
in grote installaties, moeten de leidingen
worden geledigd. Dit kan gedaan worden
door het spoelen in diverse fasen, hetgeen
ervoor zal zorgen dat alleen sporen van
het vorige product in het leidingsysteem
zullen achterblijven.

NYNAS BITUMEN
Bitumenleveranciers sinds 1928
Met meer dan 75 jaar ervaring zijn wij één van de meest vooraanstaande leveranciers
van bitumen in Europa.
Wij hebben een reputatie opgebouwd als betrouwbare leverancier van
kwaliteitsbitumen om te voldoen aan de wisselende behoeften en prestatievereisten
van onze klanten.
Wij beschikken over raffinaderijen en een netwerk van terminals in heel Europa. Wij
opereren als een gecoördineerde Europese onderneming en streven ernaar te voldoen
aan zowel de lokale en regionale behoeften van elke klant als pan-Europese vereisten.
Door het controleren van elke stap van de aanvoerketen - verschepen van ruwe olie,
raffineren en verzending van het eindproduct - kunnen wij een constant product leveren
met kwaliteitsgarantie.
Onze klanten verlangen vaak op elk moment van de dag of de nacht levering op zeer
korte termijn en op afgelegen locaties. Ons klantgericht logistiek systeem en non-stop
operationele activiteiten voldoen voortdurend aan deze hoge vereisten. Dit wordt
ondersteund door ons gecertifiëerd ISO 9001 kwaliteitsmanagement systeem.
Daarnaast zijn alle raffinaderijen van Nynas gecertifiëerd voor ISO 14001 en OHSAS
18001 (respectievelijk milieu- en veiligheids- & gezondheidsmanagement systeem).
39

Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Controlelijst voor het laden van bitumen
Dit is geen uitgebreide lijst, maar hij kan gebruikt worden als hulpmiddel voor het
formuleren van vragen op locatie en m.b.t. specifieke vereisten voor het laden van
bitumenvoertuigen.
Voorafgaand aan het laden :
1. Eigenaar van het voertuig : …………………………
2. Voertuignummer : …………………………
3. Laadordernummer : …………………………
4. Benodigd product : …………………………
5. Is uw tankwagen/compartiment schoon? : ja / nee
6. Laatste lading : …………………………
7. Zelfde product (compatibel)? : ja / nee
8. Ander product (niet-compatibel)? : ja / nee
9. Is reiniging noodzakelijk? : ja / nee
10. Is de tank leeg? : ja / nee
11. Correcte temperatuur? : ja / nee
12. Tankwagen/compartiment capaciteit : …………………………
13. Aantal compartimenten : …………………………
14. Is tankwagen/compartiment groot genoeg voor de
benodigde hoeveelheid? : ja / nee
15. Zijn alle tankkleppen afgesloten? : ja / nee
Na het laden maar vóór vertrek :
16. Noodzakelijke transportdocumentatie ontvangen?
- Vrachtbrief
: ja / nee
- Schriftelijke instructies (transportkaart voor noodgevallen)
- Speciale richtlijnen / instructies (indien van toepassing)
17. Voertuig correct gelabeld? : ja / nee
41
Bijlage 1

Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Controlelijst voor het veilig leveren van bitumen
1. Contact met de vertegenwoordiger van de klanten?
Controleer of de lading overeenkomt met het order.
: ja / nee
2. Is het nummer van de ontvangende tank en de
etikettering correct? : ja / nee
3. Is er voldoende ruimte in de ontvangende tank?
Handtekening van de klant voor beschikbare vrije ruimte.
: ja / nee
4. Correcte aansluiting voor het lossen? : ja / nee
5. Werken de hoog niveaualarmen en niveaumeter? : ja / nee
6. Is een veilige uitgangsroute beschikbaar? : ja / nee
Veilige levering van bitumen
- Behoud het veiligheidsbesef op elk moment.
- Zorg dat u de locatie kent van elke nooduitrusting
(Brandblussers / veiligheidsdouche / noodstoppen / afsluitkleppen)
- Zorg ervoor dat al het personeel minstens 6 m uit de buurt van de
losoperatie blijft.
- De chauffeur moet ten allen tijde tijdens de levering in de buurt van de
afsluitklep blijven.
- Laat het lospunt in propere toestand achter.
- Controleer en beveilig alle kleppen, doppen, kappen of hangsloten.
- Teken en vul de leveringsdocumentatie in.
- Meld alle defecten of mogelijke problemen eerst bij de klant, daarna bij uw
bitumenleverancier.
43
Bijlage 2

Bitumen-brandwondenkaart (Eurobitume publicatie)
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Bitumen-brandwondenkaart (Eurobitume publicatie)
VOORLICHTING EERSTE HULP
EN MEDISCH PERSONEEL
Iedereen die werkt met heet bitumen zou vertrouwd moeten zijn met
de hierna volgende aanbevelingen teneinde eerste hulp te kunnen
verlenen aan mensen met brandwonden. In geval van een verbranding
door bitumen moet de patiënt dit document bij zich hebben op een
goed zichtbare plaats bij het vervoer naar een dokter of ziekenhuis.
PROBEER IN GEEN GEVAL ZELF HET BITUMEN
TE VERWIJDEREN OP DE WERKPLEK
>> EERSTE HULP
Wanneer een ongeval is gebeurd, moet de getroffen plek zo snel mogelijk
wordenafgekoeld teneinde de schade te beperken. Het getroffen lichaamsdeel moet
afgespoeld worden met koud water gedurende tenminste een tiental minuten voor de
huid en een vijftal minuten voor de ogen. Lichaamonderkoeling moet worden vermeden.
Probeer in geen geval zelf het bitumen te verwijderen op de werkplek.
>> VERDERE BEHANDELING,
EERSTE HULP EN MEDISCHE ZORG
De bitumenlaag zal zich aan de huid vastkleven en het verwijderen ervan kan
alleen gebeuren in een ziekenhuis of polikliniek onder toezicht van een dokter. Het
koude bitumen vormt een waterdichte, steriele laag over de wond waardoor uitdroging
van de wond voorkomen wordt. Wanneer het bitumen wordt verwijderd van de wond
bestaat de mogelijkheid dat de huid verder beschadigd wordt waardoor mogelijke
complicaties zoals infectie kunnen optreden.
45
Bijlage 3

TWEEDEGRAADS BRANDWONDEN
Het bitumen moet op zijn plaats gelaten worden en worden bedekt met een tulle
verband met paraffine of een paraffine bevattend produkt, b.v. Flammazine (zilver
sulfadiazine). Een dergelijke behandeling zal het bitumen verzachten wat het mogelijk
maakt om het over een periode van een paar verlenen aan mensen met brandwonden.
In geval van een verbranding dagen te verwijderen. Als gevolg van het natuurlijke
herstel van de huid zal het resterende bitumen in de loop van de tijd vanzelf loskomen.
>> DERDEGRAADS BRANDWONDEN
Het actief verwijderen van het bitumen moet vermeden worden tenzij chirurgische
behandeling wordt overwogen gezien de plaats en de diepte van de wond. In die
bepaalde gevallen kan het bitumen best operatief verwijderd worden tussen de tweede
en de vijfde dag na het ongeval. Na de tweede dag is de capillaire bloedcirculatie
meestal hersteld en de basis van de wond zodanig dat een specialist de diepte van de
wond kan inschatten. Normaal gezien zijn er geen secondaire problemen, zoals
infectie, te voorzien voor de zesde dag. Het is nochtans aangeraden de behandeling
met paraffine te beginnen vanaf de eerste dag van het ongeval om de verwijdering
gedurende de operatie te vergemakkelijken.
>> BRANDWONDEN OVER EEN VOLLEDIGE OMTREK
Wanneer een van de ledematen of eender welk deel van het lichaam volledig omhuld
is met heet bitumen kan het afgekoelde en verharde bitumen een wurgeffect
veroorzaken. In dat geval moet het klevende bitumen verzacht en/of gesplitst worden
om een vermindering van de bloedtoevoer te vermijden.
>> OOG BRANDWONDEN
In geen geval het bitumen laten verwijderen door onervaren personeel. De patiënt
moet dringend verwezen worden naar een gespecialiseerde dokter.
Grote inspanningen werden gedaan om de nauwkeurigheid en de betrouwbaarheid van de
informatie in deze publicatie te garanderen. Echter noch Eurobitume, noch een van zijn leden,
kan de verantwoordelijkheid opnemen voor enig verlies, schade of eender elke verwonding
resulterend uit het gebruik van deze informatie.
Eurobitume wenst zijn erkentelijkheid te betuigen voor de medewerking van Drs M.J. Hoekstra
en M.H.E. Hermanns van het Brandwondencentrum, Rode Kruis Hospitaal, Beverwijk,
Nederland, in de samenstelling van deze gids
Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Kaart m.b.t het veilig omgaan met bitumen
(Eurobitume publicatie)
VOORNAAMSTE
GEVAREN
VEILIGHEIDS-
MAATRE-
GELEN
EERSTE
HULP
BRAND-
BESTRIJDING
TELEFOON-
NUMMERS
VEILIG WERKEN MET BITUMEN
Wegenbouwbitumina (inclusief polymeer
gemodificeerde bitumina) worden
vloeibaargeleverd en opgeslagen bij
temperaturen tussen 150 en 200˚C..
Ernstige verbrandingen (tot 3e graad).
Shock.
Brand en ontploffingen.
Bij oververhitting van bitumen kunnen
zich ontvlambare deelproducten vormen
waardoor gevaar voor brand of
ontploffing ontstaat.
Overkoken van tanks door aanwezigheid
van water.
Opslagtemperaturen mogen de grens
van 200˚C niet overschrijden voor
wegenbouwbitumina, en 230˚C voor
geblazen bitumina (in zover de
nationale beperkingen niet lager zijn).
Hoofdbescherming : helm met nekflap.
Veiligheidskap voor het gezicht (een
veiligheidsbril beschermt slechts de ogen)
Hittebestendige handschoenen
(met manchetten)
Hittebestendige slangen gebruiken.
De slangen mogen niet geknikt, gedraaid
of beschadigd zijn en moeten over hun
volledige lengte worden ondersteund.
Uitsluitend slangen gebruiken die in perfecte
staat verkeren, volledig schoon, droog en
leeg zijn om verstoppingen te voorkomen.
Bij verbrandingen:
De aangetaste lichaamsdelen onmiddellijk
afkoelen onder koud stromend water :
ogen : tenminste 5 minuten
huid : tenminste 10 minuten
Na afkoeling, niet proberen de bitumenlaag
van de huid te verwijderen : deze laag vormt
een steriele bescherming van de verbrande
huid. Gewoonlijk laat de bitumenlaag na
een paar dagen vanzelf los van de huid.
Onmiddellijk de brandweer bellen.
Electriciteit welke pompen en
verwarming voedt, afzetten.
Afsluitkranen dichtdraaien in leidingen
om branduitbreiding te vermijden
(indien dit veilig kan gebeuren).
Geblazen en “hard grade” bitumina worden
geleverd en opgeslagen bij temperaturen tot
230˚C.
Dampen. Ademhalingsproblemen
of misselijkheid kunnen veroorzaakt
worden door inademing van hoge
concentraties hete bitumendampen.
Waterstofsulfide. In afgesloten ruimten
kan waterstofsulfide zich ophopen en
gevaarlijke concentraties bereiken.
In bitumentanks kunnen zich verkoolde
afzettingen ontwikkelen die (spontaan)
tot ontbranding kunnen komen.
Berschermende kleding dragen, inclusief:
Veiligheidsschoenen
Hittebestendige overall (broekspijpen
over de veiligheidsschoenen heen)
De bitumenleidingen nooit met stoom
leegmaken om water in het systeem
te vermijden. Gebruik zuigpompen
luchtcompressor of gedroogd gas.
Als voor een of andere reden de bitumenlaag
toch verwijderd moet worden, mag het
bitumen week gemaakt worden met watten
die gedrenkt zijn in warme medicinale
paraffine. Na deze eerste hulp de gewonde
naar een arts of ziekenhuis overbrengen.
Ademhalingsproblemen wegens overdosis
bitumendampen :
Breng de persoon naar de frisse lucht
onder veilige omstandigheden.
Bij aanhoudende ademhalingsproblemen
medische hulp inroepen. (Pas eerste
noodhulpmaatregelen toe).
Brandblussen met droog chemisch
poeder, schuim, inert gas of met een
waternevel.
Nooit met waterstraal blussen.
BRANDWEER ZIEKENWAGEN DESKUNDIGEN
european bitumen association
47
Bijlage 4

Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Aanbevolen temperaturen voor opslag & hantering van bitumen (Eurobitume)
De tabel geeft een overzicht van de beste praktijktoepassingen voor het hanteren van elk bitumen in drie aspecten:
WEGENBOUWBITUMEN
Minimale verpompingstemperatuur
Standaard opslagtemperatuur
Maximale behandelings /opslagtemperatuur
WEGENBOUWBITUMEN
Minimale verpompingstemperatuur
Standaard opslagtemperatuur
Maximale behandelings /opslagtemperatuur
WEGENBOUWBITUMEN
Minimale verpompingstemperatuur
Standaard opslagtemperatuur
Maximale behandelings /opslagtemperatuur
GEBLAZEN BITUMEN
Minimale verpompingstemperatuur
Standaard opslagtemperatuur
Maximale behandelings /opslagtemperatuur
VLOEIBITUMEN
Minimale verpompingstemperatuur
Standaard opslagtemperatuur
Maximale behandelings /opslagtemperatuur
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
o C
10/20
150
175-190
200
40/60
125
150-170
200
250/330
100
125-145
190
V1500
60
80-130
130
15/25
145
175-190
200
50/70
125
145-165
200
330/430
95
120-140
180
R&B 100 o C
r&b + 90
210 - 230
230
V10000
75
95-145
150
Minimale verpompingstemperatuur
Dit geeft de minimumtemperatuur aan waarop het bitumen een geschikte viscositeit bereikt voor het pompen,
normaal verband houdend met 2000 mPa.s.
Voor normale operaties kunnen temperaturen 10 tot 50ºC hoger dan deze worden geselecteerd voor het
vergemakkelijken van verpomping of mengoperaties, maar de maximale veilige behandelingstemperatuur mag
niet worden overschreden.
35/50
130
155-175
200
160/220
110
130-150
190
V12000
80
100-150
150
Normale opslagtemperatuur
Voor elk bitumentype wordt een bereik gegeven. Dit geeft de normale temperaturen weer die worden gebruikt voor
opslag van het bitumen, en consistent met het bereiken van realistische beladingspercentages en optimale levering tot
de opslagtanks van de klant. De periode waarin bitumen bij verhoogde temperatuur is opgeslagen en gecirculeerd dient
tot een minimum beperkt te worden ter voorkoming van verharding. Wanneer het bitumen gedurende lange tijd moet
worden opgeslagen, zonder toevoeging van vers materiaal, dient de temperatuur verlaagd te worden tot ongeveer
20-25ºC boven het smeltpunt, terwijl de circulatie wordt gestopt. Bij opnieuw verhitten moet het proces met zorg
worden uitgevoerd ter voorkoming van plaatselijke oververhitting en operationele problemen.
Maximale behandelings / opslagtemperatuur
De aanbevolen maximale opslag- en behandelingstemperaturen zijn gebaseerd op algemene ervaring m.b.t. opslag
in contact met lucht, en het vermijden van brandbare atmosferen in de vrije ruimte van de tank.
De maximale veilige behandelingstemperatuur van 230ºC of 30ºC onder het vlampunt (welke het laagst is) mag nooit
worden overschreden.
49
Bijlage 5

Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Nynas Bitumen verkoopsadressen
NYNAS BELGIUM AB
NYNAS AB
Excelsiorlaan 87
BE-1930 Zaventem
BELGIË
Tel: +32-2-725 1818
PO Box 10702
Lindetorpsvägen 7
121 63 Johanneshov
ZWEDEN
Tel: +46-8-563 136 00
NYNAS UK AB
NYNAS AS
NYNAS A/S
North Road
Ellesmere Port CH65 1AJ
VERENIGD KONINKRIJK
Tel: +44-151-327 31 71
East Camperdown Street
Dundee DD1 3LG
VERENIGD KONINKRIJK
Tel: +44-1382-462 211
Svend Haugsgt 32
NO-3013 Drammen
NOORWEGEN
Tel: +47-322 09 350
Lyngbyvej 20
DK-2100 Copenhagen
DENEMARKEN
Tel: +45-39-15 80 80
NYNAS PETRÓLEO S.A.
Garcia de Paredes 86
ES-28010 Madrid
SPANJE
Tel: +34-91-702 18 75
NYNAS AG
Dammstrasse 19
CH-6301 Zug
ZWITSERLAND
Tel: +41-41-723 33 55
NYNAS Sp. z o.o.
A/S NYBIT
Ul Górnoś Ląska 17-18
PL-70-664 Szczecin
POLEN
Tel: +48-91-462 31 21
Õli 5
NYNAS OY
EE-74115 Maardu
ESTLAND
Tel: +372-631 94 22
Ayritie 12B
FIN-01510 Vantaa
FINLAND
Tel: +358-20-743 33 10
PANJIN NYNAS NORTH BITUMEN
COMPANY Ltd
Xingong Street
Xing Long Tai District
PanJin 124022
Liaoning Province
PR. CHINA
Tel: +86-427-2851 930
51
Bijlage 6

Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Nynas beleid m.b.t. Veiligheid - Gezondheid - Milieu en Kwaliteit (SHEQ)
(Rev 3 - 27 maart 2003)
Nynas wil de bevoorrechte leverancier van producten en diensten zijn.
Om dit te bereiken hebben wij het respect en vertrouwen nodig van klanten,
werknemers en de samenleving.
Wij streven er daarom naar:
Het voortouw te nemen op gebied van veiligheid, milieu en technologische
ontwikkeling in al onze markten.
Uitstekend presterende producten en diensten te leveren, die veilig zijn en qua
milieu worden geprefereerd gedurende hun levenscyclus.
Verantwoordelijk te handelen binnen de samenleving en in ons gebruik van
natuurlijke grondstoffen.
Hiervoor moeten wij:
Op de hoogte blijven van en ons houden aan wetten, voorschriften en andere
verbintenissen.
Beter presteren dan onze concurrentie in SHEQ-gerelateerde kwesties.
De risico's voor de gezondheid van mens en milieu tot een minimum beperken.
De aspecten van veiligheid, gezondheid en milieu m.b.t. projecten beoordelen.
Samenwerken met onze zakenpartners om de gehele SHEQ-prestatie te verbeteren.
Actieve participatie en individuele verantwoordelijkheid onder ons personeel
bevorderen.
Onze handelingen en werkuitvoeringen open en eerlijk communiceren.
Geharmoniseerde en erkende SHEQ-beheersprocedures toepassen, waar wij ook
actief zijn, om op deze manier continue verbetering te waarborgen.
Concentreren op het ICC Business Charter voor Duurzame Ontwikkeling en
responsible care.
President
53
Bijlage 7

Nynas Veilig Omgaan met Bitumen 2005

Referenties
EINECS (The European Inventory of Existing Commercial Substances)
Concawe, Boulevard du Souverain 165, 1160 Brussels, (http://www.concawe.be)
- Report 92/104: Bitumen and bitumen derivatives.
- Report 01/53: Classification and labelling of petroleum substances according to the EU
dangerous substance directive.
- Report 01/54: Environmental classification of petroleum substances.
Eurobitume, Boulevard du Souverain 165, 1160 Brussels, (http://www.eurobitume.org)
- Report 2002/009: Guidelines on the Classification of Bitumens & Bituminous Preparations.
- Bitumen burns card, notes for physician.
- Safe handling of Bitumen card.
- Occupational Exposure Reduction to Bitumen Fumes - “Eurobitume review and
recommendations 2005” - draft document.
Refined Bitumen Association Ltd (RBA), Crowthorne House, 9 Mile Ride, Wokingham, Crowthorne,
Berkshire RG40 3GA, (http://www.bitumenuk.com), 2001, Code of Practice for the safe delivery of
Bitumen products.
Energy Institute, 61 New Cavendish Street, London W1G 7AR, UK, July 1990, Bitumen Safety Code
(third edition)
ADR (Accord Européen relatif au transport international des marchandises Dangereuse par Route),
international regulation regarding road transportation of dangerous goods in Europe, January 2003,
Volume 1&2.
RID (Règlement concernant le transport international ferroviaire des marchandises dangereuses),
international regulation regarding railcar transportation of dangerous goods in Europe, January
2003, Volume 1&2.
American Petroleum Institute (API), 1220 L-street, NW Washington, DC 20005-4070, USA:
- November 1998, API 650: Welded steel tanks for oil storage + addenda
- December 2001, API 653: Tank inspection, repair, alteration and reconstruction + addenda
55
Referenties

NYNAS BITUMEN
NYNAS BELGIUM AB
Excelsiorlaan 87, BE-1930 Zaventem, BELGIUM.
Tel: +32-2-725 1818
www.nynas.com