Onderzoeksverslag van Theo Wijma en Vera Velstra - Nemo

Interview: Melkfabriek Fromako te Komarno
De heer
Datum: 07-09-2004
Deze fabriek richt zich hoofdzakelijk op het produceren van yoghurt en dan op verschillende
soorten yoghurt. Daarnaast produceren ze karnemelk en verschillende soorten Kefir.
Ze richten zich ook vooral op de consument. Fromako komt vaak met nieuwe dingen op de
markt.
De fabriek verwerkt zo’n 15000 tot 20000 liter per dag. De melkfabriek draait dag en nacht
door en ook in het weekend. Ze werken in 3 ploegen, de helft van zo’n ploeg is voor
schoonmaak. Er moet zeer hygiënisch gewerkt worden.
Er zijn in totaal vier boeren die aan de fabriek leveren, daarvan is een veehouderijbedrijf van
de fabriek zelf. Dat bedrijf heeft een 60 melkkoeien. De andere bedrijven hebben zo’n 40 a 50
melkkoeien, de gemiddelde productie van de melkkoeien ligt op zo’n 5000 kg tot 6000 kg
melk. De overige melk komt bij een andere melkfabriek vandaan. De melk uit de melkfabriek
heeft een heel laag vetgehalte. De melk uit de melkfabriek wordt gemengd met de melk van
de andere vier bedrijven, tot dat het juiste vetgehalte voor yoghurt bereikt is.
Yoghurt moet in twee dagen geproduceerd worden en binnen twee dagen moet het ook
verkocht worden, anders past het niet in de opslagruimte.
Eerst leverde er meer verschillende kleinere boeren aan de fabriek, maar dan was er altijd een
probleem met het vetgehalte, daarom zijn ze daarvan afgestapt. En vele kleine boertjes
konden het in die tijd ook niet trekken en gingen toen ook al failliet. Dit probleem komt
hoofdzakelijk omdat er hier geen agrarische politiek is en daardoor geen subsidie is voor
bergboeren en de kosten juist hoog zijn in dit gebied.
HF koeien kunnen hier niet leven, roodbonte koeien en Brown Swiss wel. Het gebied is met
de Alpen te vergelijken.
De melk wordt twee keer in de maand bij de veehouder gecontroleerd, dit geldt overigens ook
voor de melkfabriek.
Wat de melkproductie betreft is er een revolutie. Grote bedrijven investeren makkelijker, de
kleine boeren hebben de keus investeren of stoppen. De melkfabriek wil graag gaan
samenwerken met andere melkveehouders. Ze willen dan ook een soort proefboerderij
opzetten, zodat de andere melkveehouders kunnen zien hoe het moet.
De fabriek heeft nu geen biologische melk, maar het is wel bijna biologisch (dat wordt hier
nogal snel geconcludeerd).
In de jaren ’90 hebben ze geitenmelk geprobeerd, ging heel goed. Alleen toen het probleem
dat geiten teken hadden, dat is toen heel lang inde publiciteit geweest, toen het product eruit.
De EU verlangt naar andere producten, alleen ze zien niet veel in schapenmelk. De Fabriek is
Eu gecertificeerd, alleen de fabriek is meer geïnteresseerd in de zuidelijke landen (Tsjechië,
Hongarije en Slovenië).
In heel Polen verkopen ze hun producten, grote handel is het belangrijkste voor hun.
Drie jaar geleden hebben ze geen gunstige contracten gemaakt. Ze waren eerst heel blij met
de netwerken alleen toen bleek het geen goede investering te zijn. Daar zijn ze nu gelukkig
weer uitgestapt. Ze hebben nu contracten met betere voorwaarden.