Onderzoeksverslag van Theo Wijma en Vera Velstra - Nemo

De bodem in Polen wordt gekenmerkt door een overwegend matige vruchtbaarheid.
In het zuidwestelijk deel van Dolnośląski is de grond heel slecht, het gebied is met de Alpen
te vergelijken. Om het land productief te krijgen, duurt drie jaar.
In de gemeente Stara Kamienica komen de grondklassen vier tot en met zes het meest voor.
De nieuwe wet op verkoop van landbouwgrond kent een maximale verkoop van
landbouwgrond aan privé-boeren van 100, 200 of 300 ha. (afhankelijk van de vruchtbaarheid).
Daarnaast is verkoop van grond aan Poolse ondernemers boven 300 ha. toegestaan. Na 2016
mogen ook buitenlandse ondernemers landbouw- en bosbouwgronden kopen.
Met het wegvallen van de communistische garantieprijzen en de Russische afzetmarkt is in 10
jaar tijd de plantaardige productie met 30 % gedaald en de dierlijke productie zelfs met 40 %.
Dit heeft er toe geleid dat de gemiddelde zuid Poolse veehouder zes koeien bezit.
De leefbaarheid in de dorpen is er hard op achteruitgegaan. De agrariërs zijn gemakkelijk
geworden, als ze in een fabriek meer kunnen verdienen, gaan ze in een fabriek werken. De
meeste veehouders hebben dan ook geen quotum aangevraagd. De agrariërs in Dolnośląski
zijn zeer conservatief. Ze weten niet dat ze geld kunnen krijgen aan subsidies. Ze lijden aan
een soort van bedrijfsblindheid.
Er zijn verschillende aantrekkelijke regelingen voor bedrijfsovername of bedrijfsgroei. Deze
staan weer ter dienst van de verwerkende industrie om daar weer banen uit te creëren. Een
andere stimuleringsregeling voor de groei van landbouwbedrijven is als ouderen hun land niet
overdragen of verpachten aan zoon of dochter of aan de staat, krijgen ze geen pensioen.
In een groot gedeelte van de voedingsmiddelenindustrie is er een dynamische overgang
geweest naar privatisering, rentabiliteit en investeringen. Het proces in de sector “eerste
verwerkingsstadium” is echter veel langzamer verlopen.
De vleesconsumptie heeft zich de laatste jaren gestabiliseerd, de vraag naar biologische
producten neemt toe.
Een half jaar na de toetreding voldoen 45 slachterijen en 32 zuivelfabrieken aan de EU-eisen
en mogen exporteren naar andere landen.
Vooruitlopend op deze ontwikkeling zijn de westerse fabrieken Poolse melkveehouders aan
het benaderen om nu reeds te veranderen van melkfabriek. Deze westerse fabrieken bezitten
vrijwel allemaal de A-status waardoor zij hun producten binnen de gehele EU kunnen
afzetten.
De laatste jaren werd er een steeds groter deel van het vlees door de boeren zelf op de markt
gebracht. De markt voor rundvlees zal zich niet meer herstellen. Het aandeel van lams- en
schapenvlees in de totale vleesconsumptie stijgt naar verwachting.
Zekerheden over de afzet van de producten zijn er amper, vaste prijzen evenmin. Veel
slachterijen en melkfabrieken staan op het randje van hun faillissement. Slachterijen en
melkfabrieken hebben tot 2006 de tijd om aan de EU-regels te voldoen.