Onderzoeksverslag van Theo Wijma en Vera Velstra - Nemo

Mogelijkheden van veeteelt en de verwerking van landbouwproducten in Zuidwest Polen.
waarom de jeugd niet naar een agrarische school komt: de regering stimuleert het onderwijs
niet meer en de Poolse boeren missen hun leidende positie welke ze in de communistische tijd
wel hadden. De landbouw staat nu dan ook als een slechte sector te boek..
De boeren in Dolnośląskie zijn zeer conservatief. Ze weten niet dat ze geld kunnen krijgen
aan subsidies. Ze lijden aan bedrijfsblindheid.
Wat in het socialistische tijdperk het sterkste punt van Polen was, is nu het slechtste:
samenwerking. Door het communisme hebben ze daar genoeg van. Het zal nog vele jaren een
probleem blijven, sommigen hebben de hoop dat dit probleem in de volgende generatie beter
zal worden.
Vele import boeren zijn hier al weggepest of konden het in Polen niet volhouden.
Buitenstaanders worden niet snel door de Polen geaccepteerd, zeker niet als men een bedrijf
gaat opzetten, De emigrant wordt als indringer gezien en de plaatselijke bevolking is bang dat
over een paar jaar de hele omgeving in handen is van de geëmigreerde. Ook bij de
geïnterviewde Nederlandse veehouder zorgde de mentaliteit van de Polen voor ergernis.
Het krijgen en geven van vertrouwen is een groot probleem.
De Polen moeten letterlijk de gehele dag aan het werk gehouden worden en zullen geen eigen
initiatief vertonen. Iemand die trekkerwerk doet zal niet even bij het vee kijken. Ze zien het
werk niet en zijn geheel geen vee mensen. In Polen zijn vrouwen veel geschikter in de
omgang met vee dan mannen.
Het heeft waarschijnlijk ook te maken met de hoogte van de lonen. Arbeiders verdienen wit
per maand € 140,--, vaak komt er nog een gedeelte zwart overheen. Maar de veehouders
kunnen hun arbeiders niet meer betalen, anders blijven ze zelf niet bestaan.
Gangbaar/ biologisch
Het aantal gangbare boeren is nog steeds groter dan het aantal biologische boeren.
Nu Polen bij de EU zit moeten de biologische boeren zich laten certificeren bij Agro-bio-test
(gevestigd in Jelenia Góra) of Eko-land (gevestigd in Wroclaw). Ook in Polen is een
overgangsperiode voor omschakeling naar biologische landbouw. Deze is net als in Nederland
twee jaar. Voor de certificering moeten de boeren naar gelang van de grootte van het bedrijf
betalen. Biologische producten in Polen zijn 10 – 15% duurder dan normaal.
Veel biologische producten die in Polen worden geproduceerd gaan naar Duitsland.
Biologische producten zijn voor de Polen zelf te duur. In Duitsland zijn ze gek op de
goedkope Poolse biologische producten. Het gaat hier vooral om de producten: aardappelen,
uien, wortelen, aardbeien, boekweit en meel en nog een klein gedeelte geiten en schapenmelk.
Boeren in en rondom Stara Kamienica denken en zeggen vaak dat ze biologisch produceren,
maar bij certificering blijkt dan van niet. Dit bleek ook uit de interviews, want vele
veehouders denken dat ze nog wel een kleine hoeveelheid kunstmest en bestrijdingsmiddelen
mogen gebruiken.
De hoofdreden dat vele bedrijven biologisch boeren, is dat er te weinig chemische middelen
beschikbaar zijn, en dat ze vaak geen geld hebben om chemische middelen te kopen. Als de
boeren een goed jaar hebben gehad en geld over hebben voor chemische middelen, worden de
middelen aangeschaft, ondanks dat de agrariërs de maatschappij voordoen dat ze biologisch
zijn.
Vroeger gingen de beschikbare middelen eerst naar de staatsboerderijen, als er dan nog
middelen over waren kregen de grootste en belangrijkste particuliere boeren de beschikking
over deze middelen.
De mening van de boeren over biologisch en gangbaar is nogal heel verschillend.
Biologische landbouw heeft een gewasopbrengst die driemaal lager is dan bij gangbare
landbouw. Bij biologische landbouw is het verbouwen van gerst en tarwe moeilijk, zij zijn
kwetsbaar en worden snel verdongen door onkruid.
Chromiec,oktober 2004. 20