Onderzoeksverslag van Theo Wijma en Vera Velstra - Nemo

Mogelijkheden van veeteelt en de verwerking van landbouwproducten in Zuidwest Polen.
Verwerkende sector
In een groot gedeelte van de voedingsmiddelenindustrie is er een dynamische overgang
geweest naar privatisering, rentabiliteit en investeringen. Met name aan de kant van de
kleinhandel. Het proces is veel langzamer verlopen in de sector “eerste verwerkingsstadium”,
zoals het slachten, het malen en het invriezen. Daardoor kunnen de boeren niet optimaal
profiteren van de toegenomen koopkracht van de consument. De voedingsmiddelenindustrie
zal zich sterk blijven ontwikkelen, met uitzondering van de sector “eerste verwerking” waar
de ontwikkelingen ook in de toekomst langzaam zullen blijven verlopen.
(Bron:http://europa.eu.int/comm/agriculture/publi/peco/poland/summary/sum_nl.htm 29-09-04)
De consument heeft steeds meer belangstelling voor bijzondere dierlijke producten. Zo neemt
de vraag naar biologische producten toe. De fysiologische behoefte aan voedsel is vervuld, nu
is het tijd voor producten die ook andere behoeften bevredigen. Zoals de behoefte aan status,
erkenning en identiteit. Immateriële producteigenschappen, zoals diervriendelijkheid of
exclusiviteit, komen aan deze behoeften tegemoet.
(Bron: Kentering en toekomst in de veehouderij Eindredactie: C.C. Ketelaar-De Lauwere en J. Luttik)
Zuivelsector.
De zuivelindustrie in Polen bestond in 1990 uit 323 coöperatieve ondernemingen die samen
de beschikking hadden over 72 fabrieken waar in totaal ongeveer 110.000 mensen werken. De
zuivelfabrieken kregen hun melk aangeleverd via ongeveer 9700 verzamelpunten. Verspreid
over het land. Op deze verzamelpunten wordt de melk geclassificeerd op basis van de
zuurtegraad en wordt er een monster voor het vetgehalte genomen. Het vetgehalte bedroeg in
1990 gemiddeld 3,64%. Sinds 1989 had de zuivelindustrie met grote problemen te kampen.
Zuivelproducten behoorden in het verleden tot de meest gesubsidieerde voedingsmiddelen: in
1987 was het aandeel van de subsidies in de verkoopwaarde 55%. De afschaffing van de
voedselsubsidies had tot gevolg dat de prijzen voor de consument sterk stegen. De
zuivelondernemingen raakten in financiële moeilijkheden, doordat de afzet inzakte en de
productiekosten toenamen. In 1990 draaide 60% van de zuivelondernemingen met verlies. Dit
resulteerde in prijsverlaging van aangekochte melk en de betalingstermijn aan de boeren werd
verlengd. In 1992 kon slechts 5% van de zuivelfabrieken modern genoemd worden en
voldeed ongeveer 10% aan de toenmalige EU-eisen.
Nu een half jaar na de toetreding voldoen 32 zuivelfabrieken aan de EU-eisen en mogen
exporteren naar de andere landen. Hiervan is het overgrote deel gevestigd in het noorden en
noordoosten van Polen. (Bron: De landbouw in Polen en Hongarije, LEI, 12-1992)
De veelal westerse melkfabrieken die al in Polen zijn gevestigd of die een vestiging hebben in
voormalig Oost-Duitsland, zijn op zoek naar melk. Na de toetreding van Polen tot de EU
verwachten deze melkfabrieken dat veel kleinere Poolse fabrieken de deuren gaan sluiten.
Vooruitlopend op deze ontwikkeling zijn de westerse fabrieken melkveehouders aan het
benaderen om nu reeds te veranderen van melkfabriek. Deze westerse fabrieken bezitten
vrijwel allemaal de A-status, waardoor zij hun producten binnen de gehele EU kunnen
afzetten. (Bron: www.polagricon.nl/nieuws.php 10 februari 2004)
Schapenmelk wordt niet fabrieksmatig verwerkt. Schapenkaas wordt vaak als toeristisch
product in toeristische gebieden verkocht. Schapenmelk heeft enkele medische kenmerken.
Doktoren hebben kunnen vaststellen dat bij mensen die schapenmelk regelmatig gebruiken,
minder kanker voorkomt. Mensen die kanker hebben en schapenmelk gebruiken in hun
voedingstherapie overleven langer.
Bij schapen zelf schijnt helemaal geen kanker voor te komen, wat doet vermoeden dat ze
sterke afweermiddelen hebben tegen de ziekte. Dit zou te wijten kunnen zijn aan het
orootzuur, meestal vitamine B13 genoemd., dat gebruikt wordt bij de preventie en
Chromiec,oktober 2004. 16