van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit
van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit
van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
juridiaans. Conclusie 62<br />
On<strong>der</strong>zoek naar tekstuele begrijpelijkheidskenmerken is beschikbaar, maar niet<br />
speciaal voor Ne<strong>der</strong>landse rechtsteksten. Hier ligt nog een taak voor taalkundigen. Met<br />
zulk on<strong>der</strong>zoek is de kous echter niet af. Ook een hel<strong>der</strong>e tekst kan nog steeds<br />
conceptueel aan de lezer voorbijgaan. De result<strong>at</strong>en <strong>van</strong> on<strong>der</strong>zoeken naar de toename<br />
<strong>van</strong> conceptueel begrip door de lezer wanneer een tekst met een bepaalde juridische<br />
inhoud eenvoudiger werd herschreven, grotendeels uit de VS en het VK, lopen sterk<br />
uiteen. Meestal bleek er tenminste enige winst te zijn geboekt, maar niet altijd was de<br />
winst significant. W<strong>at</strong> vergelijking bemoeilijkt is d<strong>at</strong> de gebruikte methoden niet<br />
overeenkomen. Bij veelgebruikte methoden <strong>van</strong> tekstbegrijpelijkheidsanalyse speelt<br />
weer een an<strong>der</strong> probleem. Zij hebben een zwakke theoretische basis, omd<strong>at</strong> zij enkel op<br />
correl<strong>at</strong>ies berusten.<br />
Nu on<strong>der</strong>zoek grotendeels ontbreekt, moeten we ons behelpen met vuistregels. De<br />
meest gangbare adviezen uit schrijfwijzers blijven op sommige punten in gebreke. Ten<br />
eerste is het effect <strong>van</strong> technisch jargon op begrip rel<strong>at</strong>ief beperkt, dus is ver<strong>van</strong>ging<br />
daar<strong>van</strong> een oversch<strong>at</strong>te remedie. Moelijke niet-technische taal is veel schadelijker. De<br />
tweede vuistregel is dan ook d<strong>at</strong> er voor an<strong>der</strong>e vaktaaltradities die het de lezer<br />
moeilijker maken, zoals archaïsmen en een veelheid <strong>van</strong> syntactische en stilistische<br />
eigenaardigheden, geen pla<strong>at</strong>s is, met de uitzon<strong>der</strong>ing d<strong>at</strong> een beheerst formeel register<br />
hoort bij de autoriteit die we <strong>van</strong> het recht verwachten. Voor lange zinnen besta<strong>at</strong> geen<br />
steekhoudend excuus. Elke zin, hoe complex of gewrongen ook, la<strong>at</strong> zich opsplitsen in<br />
kortere eenheden. Het schadelijke schuilt evenwel niet in de lengte op zich, maar in het<br />
aantal, de opbouw en de on<strong>der</strong>linge verhouding <strong>van</strong> de constructies. Ten <strong>der</strong>de plegen<br />
gebruikers <strong>van</strong> Ne<strong>der</strong>landse rechtstaal huiverig te zijn voor esthetiek en stijlmiddelen,<br />
terwijl gecontroleerde toepassing daar<strong>van</strong> voor elke tekstschrijver niet meer is dan een<br />
bewijs <strong>van</strong> beheersing en vakmanschap. Harmonie en evenwichtige proporties<br />
bevor<strong>der</strong>en het overzicht. Beeldspraak is inherent aan taal en is, zeker in sobere<br />
gedaanten, in beginsel even vastomlijnd als non-figur<strong>at</strong>ieve taal. Retoriek tenslotte is<br />
niet meer dan een manier om te overtuigen zon<strong>der</strong> aan de inhoud toe te voegen. Geen<br />
overbodige luxe in een veld waar inhoudelijk vaak meer<strong>der</strong>e oplossingen te verdedigen<br />
zijn en waar legitimiteit ten dele samenhangt met accept<strong>at</strong>ie.
Change language