van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit

CONCLUSIE
juridiaans. Conclusie 59
Wanneer zij zich in wetten en uitspraken tot de burger wenden, zouden de wetgever en
de rechter zich minder van de gangbare rechtstaal moeten bedienen. Of anders gezegd:
de gangbare rechtstaal behoeft hervorming. Uit de taal van rechter en wetgever zou het
besef moeten blijken dat communicatie met leken tot de kern van het recht behoort. Aan
de argumenten die vóór het gebruik van rechtstaal in zijn huidige staat spreken wordt
door juristen te veel gewicht toegekend. Daartegenover krijgt het belang van de burger
en van de samenleving bij begrijpelijke wetten en vonnissen nog te weinig gewicht.
Wie een dienst verzorgt aan de samenleving kan niet zelf uitmaken of deze dienst
voldoet. Dat geldt ook voor rechtstaal. De standaards horen een neerslag te zijn van wat
in het algemeen belang wenselijk en mogelijk is. De samenleving als geheel is gebaat
bij een rechtstaal die gezaghebbend en doelmatig is, maar ook controleerbaar voor niet-
specialisten en aanvaardbaar voor haar burgers. Daarbij moet men bedenken dat de
kwetsbare groep van de laagstgeschoolden het meeste last heeft van moeilijke taal. In
die zin is moeilijke taal een democratisch defect. Naarmate de maatschappij meer
professionele transparantie van haar rechtsprofessionals verlangt, zal ook de rechtstaal
transparanter moeten worden en dus toegankelijker voor niet-juristen. Dat begint bij de
taal van de wet, die doorwerkt in alle teksten van en over het Nederlandse recht. Het ligt
voor de hand dat taaldeskundigen aan de standaards bijdragen. Van hen mag daarbij een
actieve opstelling worden verwacht. Om de obstakels op weg naar normering te slechten
kan wetgeving in de vorm van een sociaal recht op heldere taal, een opdracht aan
regelgevers zoals die ook elders wel bestaat, voor meer urgentie zorgen.
In aanleg hoort vaktaal thuis in de communicatie tussen specialisten. Vele van de
belangen die juristen hebben om de rechtstaal ook daarbuiten te gebruiken vloeien voort
uit mechanismen binnen het eigen sociale veld en de sterke sociale positie ten opzichte
van niet-juristen. Deze belangen zouden de toegankelijkheid van rechtstaal voor burgers
niet negatief mogen beïnvloeden, maar dat gebeurt toch, zolang interne normen dat
voorschrijven. Verbetering vereist dus dat men zich van die normen bewust is en bereid
is ze te hervormen.
Een vaktaal is een register van de standaardtaal, de taal zoals hij zich gedraagt in
een bepaalde professionele omgeving. De rechtstaal is een van de vele vaktalen van het