van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit

juridiaans. De mogelijkheden en onmogelijkheden van de vaktaal van het recht 41
oppassen, want onder druk van de buitenwereld tonen woorden en constructies zich
verrassend flexibel. Rechtshistorisch speurwerk achterhaalt hoogstens een drempel die
de wetgever niet of juist wel over wilde gaan. Voorwaarde is dan nog een verifieerbare
overeenstemming tussen de beslissingsbevoegde geledingen van de wetgever. En zelfs
dan ligt er niet meer dan een historisch gegeven. In uitzonderlijke gevallen kan dat
genoeg zijn, zelfs voor een interpretatie tegen andere, kraakheldere betekenisindicatoren
in, zo leert bijvoorbeeld de geschiedenis van artikel 177 van de huidige Gemeentewet.
In 2002 werd een inhoudelijke vergissing in dit artikel hersteld, ontstaan bij een eerdere
wijziging in 1998. Er sloop echter een nieuwe fout in de tekst, waardoor burgemeesters
een te ruim machtigingsverbod kregen opgelegd. De regel was nu op zich duidelijk,
maar druiste in tegen de kennelijke bedoeling van de wetgever zoals die bleek uit de
wetshistorie. Een voorzieningenrechter vond het te ver gaan om de wet volgens die
bedoeling te interpreteren, de Afdeling bestuursrechtspraak in hoger beroep niet. 134 De
fout was overigens ontstaan – heel toepasselijk in de context van dit betoog – doordat de
schrijvers van de tekst van de wijziging van 2002 de regel verkeerd lazen. Deze was dan
ook gesteld in onvervalst juridiaans, op de rand van een ongeoorloofde samentrekking
en dus op de rand van ontsporing. Hier is een eerder aangehaalde constatering van de
Law Reform Commission of Victoria op zijn plaats: als de wet in eerste instantie
toegankelijk was geschreven, was het allemaal niet gebeurd. 135
Een beslissend argument uit de rechtsgeschiedenis is een uitzondering. In gewone
omstandigheden is de wet een tekst die de interpretator met al zijn kennis van de
huidige wereld tegemoet moet treden. Drempels uit het verleden kunnen definitief zijn
geslecht, terwijl wij weer struikelen over nieuwe drempels. Voor hulp kan de rechter
terecht bij de zin (of de wil) van de wet, die, in tegenstelling tot zijn bedenkers, is
meegeëvolueerd naar het hier en nu. Als we dat ‘teleologisch’ willen noemen, dan blijft
wat mij betreft een van de drie besproken interpretatiemethoden fier overeind.
2.5 Esthetiek in het geschreven recht
Door taal her op te voeden jaagt het juridiaans een idee van precisie en eenduidigheid
na. Daarbij hoort selectie aan de poort. Sommige aspecten van taal zijn te recalcitrant, te
134 Stb. 1997, 510, wetswijziging R; Stb. 2002, 13, wetswijziging T; Rb Roermond 29 juni 2005, LJN
AT8549; ABRvS 1 maart 2006, LJN AV2938. De fout is hersteld in Stb. 2008, 44, wetswijziging C.
135 LRC Victoria 1987, p. 49.