van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit

juridiaans. De mogelijkheden en onmogelijkheden van de vaktaal van het recht 34
Het zal geen verbazing wekken dat ik het met Mellinkoff eens ben, wanneer hij
schrijft dat de precisie van rechtstaal een legende is, die met ware bekeringsijver wordt
verspreid. 104 Fijntjes merkt hij nog op dat de lange historie van geschillen die wortelen
in het juridisch taalgebruik tenminste reden is voor twijfel. Fair enough, maar hoe valt
dan de vergelijking uit tussen rechtstaal en toegankelijke taal? Kimbles antwoord is
kort: dat rechtstaal preciezer zou zijn is de allergrootste mythe. 105 De Law Reform
Commission of Victoria (Australië) lijkt het met hem eens. Zij merkt over een
herschreven wettekst op dat eventuele onnauwkeurigheden niet door het plain English
komen maar door vertaal-problemen en de obscuriteit van de oorspronkelijke tekst. Als
de wet in eerste instantie toegankelijk was geschreven, was er niets aan de hand
geweest. 106 De taalkundige Wessel Visser beweert zelfs dat eenvoudige taal preciezer
is. 107 Dat lijkt mij even onwaarschijnlijk als de omgekeerde claim. Kimble heeft gelijk
dat begrijpelijk schrijven een bondgenoot is bij het streven naar zo veel mogelijk
precisie. Niets wordt verdonkeremaand, dubbelzinnigheden komen onbarmhartig aan
het licht. 108 Maar dat is niet het hele verhaal. Het zou dwaas zijn om alle vaktermen te
vervangen door omslachtige omschrijvingen, om niet gedoseerd gebruik te maken van
definities en, behoedzaam, van de andere hier genoemde instrumenten.
2.4 ‘Rechtstaal is eenduidig’
Recht is meerduidig en gecompliceerd en de taal van het recht weerspiegelt dit. Deze
verklaring voor de ingewikkeldheid van het juridiaans heb ik in paragraaf 1.1 bestreden
met twee argumenten, namelijk dat het recht ernaar streeft om bepaald te zijn en dat
moeilijke materie juist om begrijpelijke taal vraagt. Over het streven naar bepaaldheid
zullen voor- en tegenstanders van het juridiaans elkaar niet in de haren vliegen, maar
over de bijdrage die de taal daaraan kan leveren wel. Veel juristen nemen aan dat de taal
van het recht, in tegenstelling tot de onderliggende denkbeelden en tot alledaagse taal,
in hoge mate eenduidig is, waardoor zij een casus zodanig kunnen organiseren dat het
juiste antwoord zich aandient. Eenduidigheid is niet hetzelfde als precisie. Het verschil
104 Mellinkoff 1963, p. 290 en 293.
105 Kimble 2006.
106 LRC Victoria 1987, p. 49.
107 De Laet 2010. Visser gaat nog verder: eenvoudige taal is juridisch correcter. Daar heeft hij wel een
cirkelredenering voor nodig.
108 Kimble 1996.