van der hart.pdf - DSpace at Open Universiteit

juridiaans. De mogelijkheden en onmogelijkheden van de vaktaal van het recht 32
onthoudingen verstrekkingen (sic). Dit is de uitwerking van artikel 6 van het Reglement
verstrekkingen asielzoekers, dat van ‘onthouden’ spreekt. Helaas motiveert de Afdeling
haar antwoord niet, zodat we niet weten of zij zich beroept op een abstracte betekenis
(die misvatting komt in de volgende paragraaf uitvoerig aan de orde) of op een
overwogen keuze op grond van wetssystematiek en het vermoeden van gebrekkige
afstemming. 96
Een ander veelgebruikt middel om betekenis af te bakenen is de beperkende
bepaling. Deze laat zich even goed toepassen in definities als in elke andere vorm van
regelgeving. Ter illustratie art. 3:5 BW, de definitie van ‘inboedel’:
Inboedel is het geheel van tot huisraad en tot stoffering en meubilering van een woning dienende
roerende zaken, met uitzondering van boekerijen en verzamelingen van voorwerpen van kunst,
wetenschap of geschiedkundige aard.
Wat opvalt is dat elke beperkende toevoeging nieuwe vragen opwerpt. Dat geldt voor de
opsomming in de eigenlijke definitie en evenzeer voor die in de uitzonderingsbepaling.
Stuk voor stuk hebben de woorden een flexibel semantisch bereik, afhankelijk van tijd,
plaats en de intentie van de gebruiker. Wanneer vormen voorwerpen een verzameling?
Waarom is alleen ‘geschiedkundig’ apart genoemd naast ‘wetenschap’, waar toch ook
geschiedkunde onder kan vallen? Waar ligt de grens van wetenschap? Maakt het
noemen van de overlappende begrippen huisraad en meubilair de definitie meer of
minder precies? Hoe dan ook zullen betrokkenen en uiteindelijk de rechter zich moeten
buigen over het kunstzinnig of wetenschappelijk gehalte. Los van de toenemende
interpretatieruimte vergroot elke beperkende bepaling bovendien het ongeregelde
gebied en creëert zo een behoefte aan vage, breed toepasbare aanvullende regelingen.
Zo beschijven de artikelen 6, 8 en 10 van de Wegenverkeerswet 1994 in detail drie
specifieke soorten risicoverhogend rijgedrag. Al het andere moet maar vallen onder
artikel 5, ‘gevaar’ of ‘hinder’. Hoe afgebakender de bijzondere bepalingen, hoe breder
en vager een bepaling als dit artikel 5. 97 Specificatie geeft met de ene hand precisie en
neemt haar met de andere hand weer weg. Er is tenslotte nog een reden om de
96
Groenewegen 2007, aan wie ik dit voorbeeld dank, wijst op een semantisch verschil, maar dit is in de
context niet relevant.
97
Art. 175-177 WVW 1994 stellen verschillende straffen op overtreding van art. 5, 6, 8 en 10. De
strafruimte voor art. 5 is gering, terecht vanuit het oogpunt van legaliteit. Maar het is denkbaar dat een
bestuurder uiterst gevaarlijk gedrag vertoont zonder art. 6 (dood of letsel als gevolg), 8 (besturen onder
invloed) of 10 (deelname aan een illegale wedstrijd) te overtreden.