Export to PDF - Search

Archief Henk Sneevliet (1901) 1907-1942 (1945-1984, 2011)
van de Internationale Transportarbeiders Federatie van 29-30 april 1919 in Amsterdam vertegenwoordigde
hij de Indische VSTP (inv. nr. 381-385). Als vertegenwoordiger van de PKI reisde hij in 1920 naar Moskou
voor het Tweede Congres van de Komintern (inv. nr. 192-206). In opdracht van de Komintern vertrok hij in
1921 naar China; tot zijn werkterrein behoorde echter ook Japan, Korea, Nederlands-Indië, de Filippijnen
en Indo-China (inv. nr. 226). Onderweg ontmoette Sneevliet PKI-vertegenwoordigers in Singapore en
later vonden ontmoetingen plaats in Shanghai (9). Hij bleef vertegenwoordiger van de PKI en de Sarekat
Islam in Semarang (inv. nr. 210) en correspondeerde met personen in Nederlands-Indië (inv. nr. 207, 232)
ofschoon de autoriteiten het hem erg moeilijk maakten. Ook na terugkeer in Moskou hield hij zich in zijn
functie van referent van de Oosterse afdeling van de Komintern bezig met Indonesië, zoals hij Nederlands-
Indië toen al noemde (343-349). Terug in Nederland was hij in 1924 betrokken bij de oprichting van het
Komintern-bureau voor Indonesië (inv. nr. 390-392), dat door tegenstellingen in en buiten het bureau na
enkele maanden al ten onder ging. Door gebrek aan communicatie met Nederland-Indië - als gevolg van de
sinds 1922 getroffen maatregel van het regime van Gouverneur-Generaal Fock met betrekking tot Sneevliets
schriftelijke contact - was een verdere actieve rol in de beweging daar niet meer mogelijk (10). Hij was
aangewezen op informatie uit de pers en legde over de periode 1925 tot 1939 zijn 'knipselcollectie Indonesië'
aan (inv. nr. 462-628) waarschijnlijk in verband met zijn 'Presse-Konzern', zoals Rosi Wolfstein uit Berlijn
dit betitelde (11).
In 1933 schreef Sneevliet naar aanleiding van de muiterij op 'De Zeven Proviniciën' een manifest, dat hem
een veroordeling wegens opruiïng en een gevangenisstraf van vijf maanden opleverde (inv. nr. 393-396).
Vanuit de gevangenis werd hij in de Tweede Kamer gekozen voor de RSP; bij de stukken hierover is de
begroting voor Nederlandsch-Indië, met aantekeningen (inv. nr. 406-407). Het laatste nummer van De Rode
October van april 1940 is geheel aan Azië gewijd (12).
Wat China betreft zijn de stukken minder verspreid. Als referent van de Komintern hield hij zich ermee
bezig (inv. nr. 328-331) en terug in Nederland deed hij in 1924 nog een poging tot terugkeer in de Aziatische
politiek (inv. nr. 361, 363, brieven aan Borodin, Sun Yat-sen , Klara Zetkin en van Zhang Tailei) . Er kwam
niets van.
Andere bronnen
Op het IISG zijn ook andere archieven waarin informatie kan worden gevonden over Sneevliets activiteiten.
Het archief van P.C. Orgers bevat uitvoerige documentatie betreffende de zeeliedenstaking van 1911
en de daaruit voortvloeiende tegenstellingen tussen de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en
Tramwegpersoneel en de SDAP , en tussen P.J. Troelstra en Sneevliet.
Betreffende Sneevliets Indische periode zijn brieven te vinden in de archieven van F. van der Goes , F.M.
Wibaut en W. van Ravesteyn ; met deze laatste correspondeerde hij ook vanuit China.
In het archief van het Ministerie van Koloniën en het Ministerie van Buitenlandse Zaken (Algemeen
Rijksarchief) bevinden zich documenten die gegevens bevatten over Sneevliets activiteiten en door de
geheime dienst onderschepte en inbeslaggenomen correspondentie uit zijn Indische en Chinese periode.
In het archief van het NAS (IISG), waarin van Sneevliet als voorzitter vanaf 1924 diverse sporen zijn te
vinden, bevinden zich onder het kopje 'pers' stukken betreffende bladen waarvan H. Sneevliet de redactie
had, zoals De Arbeid, Klassenstrijd en De Nieuwe Weg (13).
Naast het al genoemde archief van de RSP/RSAP bevinden zich stukken betreffende en correspondentie met
Sneevliet in de archieven van personen uit de 'beweging', zoals F. Bosman , D. Schilp en Th. van Driesten .
In het archief van A.J.S. Schouten en de collectie G. Vereeken is meer informatie te vinden betreffende het
MLL-front. In het archief van P.P. van 't Hart (pseudoniem Max Perthus ) is het materiaal te vinden dat hij
verzamelde voor zijn Sneevliet-biografie.
ENGLISH SUMMARY
This summary contains information relevant to researchers not in command of the Dutch language, who
are interested in the documents relating to Henk Sneevliet 's Russian and Chinese period. Most of these
papers have been published in The Origins of the First United Front in China: the role of Sneevliet (alias
Maring) 2 Vol., edited and introduced by A.J. Saich (Leiden 1991). In it, all documents are published in
both the original language (German, English, Dutch, Russian and Chinese) and in an English translation. The
Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis 10