1 C. Verspreide literaire teksten van Jacob Revius ... - Enny de Bruijn

als quaestor de edele heer Schelto van Aebingha, de Fries
als bibliothecarissen de heer Jacobus Gerstenberg en de heer Hildegerus Mattencloet
als vicerector de heer Mattheus Magnus
en als rector de heer Lullerius
Toen ik op 20 september van dit jaar, tijdens de als gewoonlijk drukbezochte vergadering, het
driemaandelijkse toezichthouderschap van de bibliotheek had neergelegd, is me onverwacht
een ander ambt ten deel gevallen – ik bedoel het assessorschap. Hoewel daartoe gedwongen,
heb ik het aanvaard! In de eerdere functie had ik mijn krachten al beproefd, nauwelijks
ervaren genoeg om daartegen opgewassen te zijn en de onaanzienlijke zorgvuldigheid te
betrachten. Dus wat zou ik kunnen presteren in een ambt waarvan ik in de geest voorvoelde
dat niets vreeswekkenders (vanwege de werkzaamheden), moeilijkers (vanwege de zorgen) en
gevaarlijkers (vanwege de tijden) me kon overkomen, erger dan ik inderdaad zou kunnen
bevatten?
Toch heb ik het op me genomen, en mijn privérust aan de stem des volks opgeofferd,
omdat ik het als een misdaad beschouw (zoals die Romeinse ridder (*1) zei) om diegenen iets
te weigeren aan wie de goden niets geweigerd hebben. Als goden beschouw ik terecht
degenen die verklaren dat zij hun hoge plaats als wettige machthebbers van de enige God
ontvangen hebben, de keizers en koningen die de stichters en begunstigers van onze huidige
staat zijn. Ik heb dus, wat deze functie betreft, besloten te doen wat ik verschuldigd was en ik
heb gedaan wat ik kon. Hoewel velen wijzer of succesvoller zijn, heeft er toch niemand
ijveriger of trouwer – men duide het mij niet euvel – op zijn wachtpost gewaakt. Ik besef heel
goed dat ik van de besten bijval verworven heb; beschuldigd worden door onverlaten (want
ook hier zijn kwade geesten (*2)) is in werkelijkheid geprezen worden.
Ik zou de gebruikelijke zaken, die in de dagelijkse verslagen verteld worden, ordelijk
en precies noteren, ware het niet dat de edele heer Procurator dat al gedaan heeft (*3). Het zou
getuigen van zowel hoogmoed als verwaandheid, als ik zijn acta zou verbeteren. Slechts het
weinige dat nodig is van die dingen die – los van hem – tot mijn taak behoren, heb ik erbij
geschreven. Waarom immers zou het de moeite waard zijn om de regels voor de begroetingen
en uitnodigingen en alle andere dergelijke zaken minutieus in te voegen? Die kunnen mijn
opvolgers óf uit zichzelf makkelijk vaststellen, óf via de rijke overvloed die ervan is
vastgelegd in de boeken van de assessoren.
Ter zake.
Op 20 september, toen de edele heer Procurator door de gehele Natie op eervolle wijze naar
huis is geleid, heb ik dit toespraakje gehouden:
Allervoortreffelijkste, voortreffelijke, edele, voorname, geachte heren,
De edele heer Procurator is jullie erkentelijk en betuigt jullie van ganser harte de grootst
mogelijke dankbaarheid, omdat hij zich op de huidige dag met een zo grote eenparigheid van
stemmen – als ware het een plechtig voorteken (*4) – verkozen ziet. Bovendien is het jullie
zelfs niet te zwaar geweest om hem met jullie indrukwekkende escorte hiernaartoe te leiden.
Zelf, op mijn beurt, zeg ik: dat hij leve, dat de wijngaard bloeie en de heerlijkheid van onze
keizerinnelijke Natie groeie. En moge de Germaanse Natie (*5) alles wat de Procurator
waardig is, hem gewillig geven, toezeggen en toewijden.
*1 Romeinse ridder: citaat dat ik niet heb kunnen thuisbrengen.
*2 et hic Alastores sunt: mogelijk variatie op ‘hic leones sunt’ (op oude kaarten bij terra
incognita). Alastor (‘wreker’) was de personificatie van bloedvetes, ook algemene term voor
boze geesten.
4