MER WINDPARKEN GEMINI DEEL B - Ruimtelijkeplannen.nl

Ontstaan van vertroebelingspluimen
MER Windparken Gemini
Door de resuspensie van sediment neemt de vertroebeling in het water tijdelijk toe. Afhankelijk van het
percentage slib in het sediment, de stroming en andere factoren, kunnen volgens NEWELL et al. (1998)
vertroebelingspluimen van meerdere honderden meters groot ontstaan. Een hogere vertroebeling kan aan
de ene kant leiden tot schade bij vissen, aan de andere kant hebben vertroebelingspluimen een per soort
verschillende afschrikkende werking. Soortspecifieke reacties worden ook waargenomen na
gebeurtenissen waarbij sediment wordt opgewerveld, zoals een storm of sterke stroming. Naast
natuurlijke gebeurtenissen zijn er ook antropogene invloeden, vooral de visserij met het gebruik van
boomkorren en bodemsleepnetten, die dichte sedimentwolken veroorzaken (LINDEBOOM & DE GROOT
1998).
Bij pelagische vissoorten bestaat door de opwerveling van sediment een risico op beschadiging van het
kieuwapparaat, waardoor de efficiëntie van de ademhaling wordt verminderd. De gevolgen daarvan
lopen uiteen van fysiologische stress tot mortaliteit van enkele individuen. Als indicatie voor dergelijke
schade werden 'hoestreflexen' en schudden van de kieuwen geobserveerd (WILBER & CLARKE 2001).
Bovendien kan een verhoogd gehalte aan zwevende deeltjes de slijmhuid van de vissen (mucus) door
'afschuren' beschadigen. De mucus dient ter bescherming van de vissen tegen parasitaire en andere
infecties. Afhankelijk van hoever de slijmhuid is afgeschuurd, kan dit negatieve effecten op de gezondheid
van de vissen tot gevolg hebben. Daarom worden vertroebelde waterlichamen in de regel door deze
soorten verlaten (EHRICH & STRANSKY 1999). Verder zijn pelagische soorten, bijv. de haring, sterk
afhankelijk van een visuele waarneming van hun prooidieren, zodat dit waarschijnlijk nog een reden voor
deze dieren is om gebieden met opgewerveld sediment te mijden. Benthische soorten, bijv. de kabeljauw
in de Noordzee, zijn meer gewend aan troebel water en vertonen dus maar weinig tekenen van een
vermijding van gebieden met opgewerveld sediment (EHRICH & STRANSKY 1999). Demersale soorten,
bijv. platvissen zoals bot en schol, verblijven van nature op of in de bovenste lagen van het sediment.
Daarom wordt aangenomen dat zij zich hebben aangepast aan hoge gehaltes zwevende deeltjes in het
water, zodat eventuele vertroebelingspluimen en verhoogde sedimentatiepercentages minder invloed op
deze soorten hebben (EHRICH & STRANSKY 1999). Bij de platvissen wordt na door stormen veroorzaakte
opwervelingen van het sediment weliswaar een verhoogde zwemactiviteit waargenomen, maar dit wordt
niet geïnterpreteerd als een stressreactie maar als zoeken naar voedsel vanwege een verminderde
predatiedruk door visetende predatoren (EHRICH & STRANSKY 1999). De hevigheid van de
vluchtreactie is afhankelijk van de intensiteit van de vertroebelingspluim, de soortspecifieke gevoeligheid
van de vissen, de duur van de belasting en de in het betreffende water toch al aanwezige concentratie van
zwevende deeltjes.
Een ander gevolg kan schade aan de viseitjes zijn (vgl. MARX 2005). Dit betreft potentieel zowel soorten
met benthische eitjes (bijv. haring, grondels, zandspiering en zeedonderpad), die directe schade door
sedimentatieprocessen oplopen (zie onder), als soorten met pelagische eitjes (bijv. schol, bot en kabeljauw),
die bij hogere dichtheden van zwevende deeltjes gevoeliger kunnen zijn voor schimmels of beschadiging.
Volgens de in KELLER et al. (2006) geciteerde onderzoeken worden eitjes en larven door een verhoogde
vertroebeling significant sterker getroffen dan juveniele of adulte individuen. Pelagische eitjes worden
alleen in het bereik van vertroebelingspluimen getroffen; zij kunnen door ophopingen van deeltjes zinken
en afsterven. Demersale eitjes worden volgens KELLER et al. (2006) alleen in de directe omgeving van de
fundaties getroffen. Zij hebben een hogere tolerantie voor vertroebelingen dan pelagische eitjes. Daaruit
volgt dat vislarven potentieel evenzeer getroffen worden als eitjes, terwijl voor juveniele of adulte vissen
geen dodelijke effecten te verwachten zijn. Als mogelijke gevolgen worden hier slechts de vermijding van
de betreffende gebieden en/of gedragsveranderingen aangenomen (KELLER et al. 2006).
076707818:A - Definitief ARCADIS B.143
Deel B