MER WINDPARKEN GEMINI DEEL B - Ruimtelijkeplannen.nl

MER Windparken Gemini
horen bijv. schol, schar, bot, tarbot en enkele andere platvissoorten, die allemaal na de larvale fase een
degeneratie van de zwemblaas ervaren. Ook de puitaal, grondels en zandspieringen horen net als paling
en kabeljauw bij de gehoorgeneralisten (MARX 2005). Tot de gehoorspecialisten wordt bijv. de haring
gerekend (KNUST et al. 2003). Ook de sprot en andere haringachtigen zoals de fint (Alosa fallax) horen bij
deze groep. De laatste heeft een bijzonder goed gehoorvermogen (GREGORY & CLABBURN 2003). Door
GREGORY & CLABBURN (2003) is bijvoorbeeld aangetoond dat de fint zelfs nog reageert op hoge
geluidsfrequenties van 200 kHz, wat bij vissen heel ongewoon is. Ook de mijdingsreacties op geluid zijn
bij de fint heel duidelijk GREGORY & CLABBURN (2003). De door de heiwerkzaamheden veroorzaakte
lawaai en trillingen zullen daarom een afschrikkende werking hebben. Volgens FRICKE (2003) wijken
finten enkele kilometers uit van de bron van het lawaai. Voor andere vissen dan de Fint is het bereik
waarin reacties op geluid waargenomen aanmerkelijk kleiner: uit onderzoek naar zeebaars, makreel en
Atlantische kabeljaauw moet worden geconstateerd dat vissen slechts reageren op geluiden met een
frequentie die tussen de 60 Hz tot 4 kHz liggen (KASTELEIN 2007).
Effecten in de directe omgeving
In de directe omgeving van heiwerkzaamheden kunnen drukgolven eventueel zware beschadigingen aan
het weefsel van vissen veroorzaken. In door KNUST et al. (2003) beschreven onderzoek zijn in de directe
omgeving en kort na het begin van heiwerkzaamheden dode vissen gevonden die inwendige bloedingen,
open wonden, geplette zwemblazen en sterk beschadigde inwendige organen vertonen. Ook in MARX
(2005) worden dergelijke effecten beschreven. Volgens de in HASTINGS & POPPER (2005) geciteerde
onderzoeken bestaat een lineair verband tussen mortaliteit en lichaamsmassa; hoe hoger het gewicht, hoe
lager de mortaliteit. Over de langetermijneffecten van verwondingen die niet direct dodelijk zijn voor een
populatie is de kennis nog gebrekkig. Volgens de literatuurstudies van o.a. THOMSEN et al. (2006) en
HASTINGS & POPPER (2005) bestaan nog grote onzekerheden over de bepaling van de grenzen waar een
gehoorschade bij vissen begint. Afhankelijk van de vissoort, de frequentie en duur van het geluid worden
waardes vanaf 153 dB tot meer dan 180 dB als grens (Permanent Threshold Shift, PTS) aangegeven. In
deze bereiken liggen ook de oorspronkelijk voor zeezoogdieren ontwikkelde grenswaarden van het
“National Marine Fisheries Service” (NMFS, USA) die op 160 dB re 1 µPa 2 voor gedragsveranderingen en
180 dB voor tijdelijke gehoordrempelverschuivingen (Temporary Threshold Shift, TTS) liggen. Deze cijfers
hebben betrekking op het over de heislag gemiddelde geluidsniveau. Op 12-06-2008 werden door
meerdere Amerikaanse gouvernementele organisaties, onder andere NOAA en NMFS, in een
overeenkomst nieuwe grenswaarden vastgelegd. Deze liggen bij 206 dB (maximaal geluidsniveau,
SPLpeak) en 183 dB (over alle heislagen gecumuleerde geluidsenergieniveau, SEL cumulative). Er wordt
vanuit gegaan dat vissen met een gewicht van meer dan 2 gram vanaf deze waarden schade oplopen.
PRINS (2008) gaat op basis van POPPER et al. (2006) en AMOSER & LADICH (2003) uit van de in
weergegeven cumulatieve SEL waarde en piekgeluidsniveaus waarop fysieke beschading en temporary
threshold shift (TTS) optreedt. Met betrekking tot gehoorschade door drukgolven wordt vermoed dat deze
herstelbaar is (KNUST et al. 2003).
076707818:A - Definitief ARCADIS B.131
Deel B